SKKN Tổ chức hoạt động làm quen với Toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm nhằm phát triển khả năng nhận thức cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở Trường Mầm non Nga Thái

 1. MỞ ĐẦU
 1.1. Lý do chọn đề tài.
 Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho các cháu thiếu niên, nhi đồng tình 
thương yêu và sự quan tâm đặc biệt. Với Bác, trẻ em là những mầm non, những người 
chủ tương lai của đất nước. Bác nói: “Cái mầm có xanh thì cây mới vững,cái búp có xanh 
thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được nuôi dưỡng giáo dục hẳn hoi thì dân tộc mới 
tự cường tự lập ”. Bác luôn đặt niềm tin và xác định rõ vai trò, trách nhiệm của trẻ em là 
những người kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc: “Bác mong các cháu 
chăm ngoan. Mai sau gìn giữ giang san Lạc Hồng. Sao cho tỏ mặt nhi đồng Việt Nam ”. 
Không chỉ có vậy, Bác còn thường xuyên quan tâm nhắc nhở và giao nhiệm vụ bảo vệ, 
chăm sóc trẻ em cho các ngành, đoàn thể. Trong Di chúc thiêng liêng trước lúc đi xa, 
Người căn dặn: “Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và 
cần thiết ”.
 Thực hiện lời căn dặn của Bác, trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn 
coi trọng “Giáo dục là Quốc sách hàng đầu” điều đó được thể hiện rõ trong Nghị Quyết 
số 29-NQ/TW của Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 8 Khóa XI về “Đổi mới căn 
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong 
điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập Quốc tế”. Trong đó, “Đối 
với giáo dục mầm non, giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, hiểu biết, thẩm mỹ, hình 
thành các yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị tốt cho trẻ bước vào lớpl. Hoàn thành 
phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm ,nâng cao chất lượng phổ cập trong 
những năm tiếp theo...”
 Ở lứa tuổi mầm non, trẻ vốn có một tiềm lực mạnh mẽ nếu được giáo dục nuôi 
dưỡng chăm sóc tốt, các cháu sẽ sớm phát triển về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ, 
kỹ năng xã hội một cách đúng hướng. Đây là giai đoạn đặc biệt quan trọng trong sự hình 
thành con người mới xã hội chủ nghĩa.
 Hoạt động cho trẻ làm quen với một số khái niệm sơ đẳng về toán là một trong hai 
nội dung quan trọng trong lĩnh vực phát triển nhận thức của trẻ. Hoạt động làm quen với 
 2/46 trẻ tích cực hoạt động làm quen với toán theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, 
nhằm nâng cao khả năng phát triển nhận thức, tạo tiền đề vững chắc cho trẻ, đáp ứng yêu 
cầu giáo dục hiện nay.
 1.3. Đối tượng nghiên cứu
 Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi và các hoạt động cho trẻ làm quen với toán theo quan điểm 
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
 1.4. Phương pháp nghiên cứu
 - Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Sưu tầm, nghiên cứu, phân tích và tổng 
hợp các tài liệu có liên quan để tìm hiểu cơ sở lý luận cho đề tài.
 - Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra thực tế, thu thập 
thông tin để nắm bắt được các các mức độ đạt được của trẻ về kiến thức, kỹ năng cũng 
như thái độ học tập và khả năng hứng thú của trẻ khi trẻ tham gia các hoạt động làm quen 
với toán ở trường mầm non Nga Thái.
 - Phương pháp thực nghiệm khoa học: Sử dụng tất cả các nhóm phương pháp 
giáo dục vào hoạt động nhằm nâng cao kiến thức cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với toán.
 - Phương pháp thống kê toán học: Sử dụng phương pháp thống kê toán học để 
xử lý số liệu.
 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
 Chương trình giáo dục mầm non ban hành kèm theo thông tư số 28/2016/TT- 
BGDĐT ngày 30/12/2016 nêu rõ: Giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm 
mỹ hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một. Hình 
thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lý, năng lực và phẩm chất mang 
tính nền tảng, những kỹ năng sống cần thiết phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển 
tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và việc 
học tập suốt đời [2].
 Mục tiêu Chương trình giáo dục trẻ mẫu giáo nhằm giúp trẻ em từ 3 đến 6 tuổi 
phát triển hài hòa về các mặt thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, kỹ năng xã hội và 
 4/46 bị cho việc tổ chức các hoạt động. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức thực hiện tôi gặp 
những thuận lợi khó khăn sau:
 a. Thuận lợi:
 Trường mầm non Nga Thái là trường chuẩn Quốc gia mức độ 1, trường được kiểm 
định đánh giá chất lượng giáo dục cấp độ 3. Có đủ điều kiện cơ sở vật chất cho các cháu 
học tập, sinh hoạt, ăn uống hợp vệ sinh, trang thiết bị.
 Nhà trường và phụ huynh đã quan tâm mua sắm các phương tiện, đồ dùng dạy học 
để phục vụ cho hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ. Mặt khác, nhà trường cũng tạo điều 
kiện cho giáo viên tham quan học hỏi ở những trường trọng điểm.
 Bản thân tôi có trình độ Đại học, yêu nghề, mến trẻ, luôn nhiệt tình giảng dạy và 
chăm sóc trẻ, luôn được sự tín nhiệm của phụ huynh được học sinh yêu mến, có đầy đủ 
kiến thức về kỹ năng để tổ chức các hoạt động cho trẻ. Bên cạnh đó tôi và các giáo viên 
trong trường đã được tham gia trực tiếp lớp học chuyên đề hè do phòng giáo dục tổ chức, 
được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường về tinh thần, điều này là nguồn động 
viên rất lớn cho bản thân tôi, tạo niềm tin yêu, niềm say mê trong nghề nghiệp.
 b. Khó khăn:
 Nga Thái là đơn vị vùng biển có số dân theo đạo thiên chúa chiếm tới 80% tổng 
số dân trong toàn xã. Trình độ dân trí thấp, lại phân bố không đồng đều. Kinh tế gia đình 
chủ yếu là làm nông nghiệp nên còn nhiều khó khăn như: Số trẻ chưa qua lớp mẫu giáo 
2, 3, 4 tuổi nên còn rụt rè, nhút nhát, chưa mạnh dạn, tự tin khi tham gia các hoạt động. 
Một số trẻ hiếu động chưa tập trung tham gia các hoạt động. Bản thân chưa có nhiều kinh 
nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động trải nghiệm lấy trẻ làm trung tâm. Cơ sở vật 
chất và đồ dùng trong nhóm lớp chủ yếu là đồ dùng mua sắm, có sẵn đồ chơi tự tạo còn 
ít. Một bộ phận đi làm ăn xa để con ở nhà cho ông bà chăm sóc nên khó khăn trong công 
tác phối hợp tuyên truyền chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục trẻ.
 c. Kết quả thực trạng:
 Để có cơ sở cho việc đánh giá thực trạng của việc tổ chức cho trẻ làm quen với 
toán cũng như nắm bắt được mức độ nhận biết về mức độ hứng thú, nhận biết về các biểu 
 6/46 trong trường mầm non (bao gồm 6 nội dung).
 - Nghiên cứu 6 mô đun dành cho giáo viên mầm non.
 - Bồi dưỡng, nâng cao chuyên môn về xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung 
tâm Dành cho cán bộ quản lý, giáo viên mầm non - Lương Thị Bình, Nguyễn Thanh 
Giang, Phạm Thị Huyền, Hoàng Thị Thu Hương - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam. 
(Tháng 8/2017).
 - Các hoạt động làm quen với toán của trẻ mầm non - Hoàng Thị Thu Hương - Vũ 
Minh Ngọc - Nguyễn Thị Nga - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
 - Tổ chức hoạt động dạy toán nhằm phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho trẻ 
mầm non - Tạp chí khoa học ĐHSP TPHCM - Trần Nguyễn Nguyên Hân - Nhà xuất bản 
giáo dục Việt Nam (23/3/2015).
 - Hướng dẫn thực hành áp dụng quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong 
trường mầm non - Hoàng Thị Dinh, Nguyễn Thị Thanh Giang, Bùi Thị Kim Tuyến ..Nhà 
xuất bản giáo dục Việt Nam.
 - Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi theo 
thông tư 28/2016/ BGD&ĐT ngày 30 tháng 12 năm 2016).
 - Hướng dẫn tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường mầm non theo chủ đề 
theo chương trình giáo dục mầm non trẻ 4 - 5 tuổi - Lê Thu Hương Chủ biên - Nhà xuất 
bản giáo dục Việt Nam.
 Ngoài ra, bản thân cùng Ban giám hiệu nhà trường tham gia lớp chuyên đề “Xây 
dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm” do phòng giáo dục Nga Sơn tổ chức.
 Sau khi học tập, nghiên cứu và tham gia các lớp chuyên đề tôi đã xác định được: 
Mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục cho đến hình thức tổ chức những hoạt động 
cụ thể của giáo viên như: Cách lập kế hoạch, xây dựng môi trường giáo dục cũng như 
cách tổ chức các hoạt động trên đều phải đảm bảo mọi trẻ đều được tham gia, tạo nhiều 
cơ hội cho trẻ được học tập trải nghiệm, quan tâm đến từng trẻ cũng như từng nhóm trẻ 
kích thích trẻ hoạt động.
 * Chủ động nâng cao kỹ năng lập kế hoạch: Tôi luôn xác định việc lập kế hoạch 
 8/46 * Học tập nâng cao kỹ năng tổ chức các hoạt động làm quen với toán: Để nâng 
cao kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm tôi đã dự giờ thực hành 
các hoạt động cho trẻ làm quen với toán tại Trường mầm non Thị trấn Nga Sơn do cô 
Mai Thị Thúy thực hiện: Đề Tài: “Xếp tương ứng 1:1, Ghép đôi”; Hoạt động: Phát triển 
vận động: “Đi trong đường hẹp có mang vật trên tay” do cô Mai Thị Lệ Trường mầm 
non Nga Yên thực hiện và các hoạt động khác như: Hoạt động cho trẻ làm quen với chữ 
cái e, ê; Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học: Truyện: “Cây khế” do các 
giáo viên Trường mầm non Nga Thái thực hiện. Từ nghiên cứu tài liệu, trực tiếp dự giờ, 
được nghe chuyên viên, Phòng giáo dục Nga Sơn, Hiệu trưởng, Hiệu phó các trường, 
BGH trường mầm non Nga Thái và các bạn đồng nghiệp trong huyện, trong trường tham 
gia đóng góp ý kiến tôi đã mạnh dạn xung phong dạy thực hành cho đồng nghiệp dự: Đề 
tài: “Đếm đến 5 nhận biết nhóm có 5 đối tượng, nhận biết chữ số 5 ” (Xemphụ lục 2).
 Không chỉ vậy, trong quá trình tổ chức các hoạt động cho trẻ làm quen với toán 
tôi luôn tìm tòi, sáng tạo, đổi mới phương pháp, đổi mới hình thức như: Cách tạo hứng 
thú, cách làm và sử dụng đồ dùng trực quan, cách lựa chọn phương pháp, hình thức tổ 
chức, cách lồng ghép tích hợp hoạt động làm quen với toán thông qua các hoạt động hàng 
ngày sao cho phù hợp với chủ đề, với đề tài thực hiện và điều kiện thực tế, khả năng của 
trẻ.
 - Tích cực thăm quan, học tập nâng cao khả năng về xây dựng môi trường giáo 
dục lấy trẻn làm trung tâm: Để tạo được sự hứng thú cho trẻ khi tham gia các hoạt động 
tôi đã đề xuất với ban giám hiệu tạo điều kiện tham gia tìm hiểu thực tế ở một số trường 
trọng điểm trong huyện, trong tỉnh như: Trường mầm non Nam Ngạn, Trường mầm non 
Hoa Mai Thành phố Thanh Hóa; Trường mầm non Nga Giáp, Trường mầm non Nga Yên 
huyện Nga Sơn và hai lớp điểm Lớp cô Nhung, Lớp cô Liễu Trường mầm non Nga Thái. 
Ngoài ra tôi còn tham gia các hội thi làm đồ dùng đồ chơi, thi giáo viên giỏi trường, giáo 
viên giỏi huyện do Phòng giáo dục và đào tạo Nga Sơn tổ chức. Từ đó nâng cao kiến 
thức về tổ chức các hoạt động nói chung và cho trẻ làm quen với toán cho trẻ mẫu giáo 
4 - 5 tuổi nói riêng.
 10/46 vừa nói “Các con hãy lấy 1 móc cho cô nào, lấy tiếp 1 áo treo áo vào mó c sao cho tương 
ứng 1 móc - 1 áo” cô nhắc lại 2 lần trẻ thực hiện cùng cô.
 Từ việc được quan sát vật thật, được trực tiếp thao tác với vật thật trẻ rất hứng thú 
thực hiện xếp tương ứng 1:1 và ghép đôi. Trẻ hiểu được quy tắc sắp xếp mà còn biết được 
các kỹ năng tự phục vụ trong cuộc sống đó là giúp mẹ phơi quần áo, tự lấy đồ ăn thức 
uống để phục vụ bản thân. Thông qua đó còn tích hợp các kỹ năng xã hội vào hoạt động. 
Đó là những đồ dùng cô chuẩn bị bằng vật thật bên cạnh đó tôi còn chuẩn bị những đồ 
dùng mà do cô và trẻ tự làm ra để vận dụng vào bài dạy trẻ đó là những chiếc chai nhựa 
phế thải cũng được sử dụng vào hoạt động làm quen với toán.
 * Dạy trẻ nhận biết các hình học: Khi cung cấp những kiến thức cho trẻ khái 
niệm hình học cơ bản trở nên thú vị hơn bao giờ hết. Bởi thông qua các hoạt động tích 
hợp, trẻ phải vận dụng phương pháp quan sát và đưa ra so sánh điểm khác biệt giữa các 
hình khối. Sau khi được tìm hiểu các khái niệm, hình tròn đơn giản là một nét cong tròn 
khép kín không có cạnh, không có góc; Hình có 3 góc, 3 cạnh là hình tam giác; Hình có 
4 góc vuông không chỉ có hình vuông mà còn có hình chữ nhật nữa.
 Sau khi cung cấp những kiến thức cơ bản cho trẻ trong giờ hoạt động. Để giúp trẻ 
nhận thấy thế giới qua lăng kính toán học cùng với keo dán, bút màu, tôi đã cho các con 
được thỏa sức sáng tạo thế giới xung quanh từ những hình tròn lớn, nhỏ. Đây là phương 
pháp học hiệu nghiệm nhất giúp trẻ làm quen với các dạng hình học. Không chỉ là chơi, 
qua việc dán ghép các hình tròn với nhau, khả năng so sánh và nhận biết những đặc điểm 
của hình tròn và hình khối khác sẽ được hình thành rất tự nhiên. Bằng trí tưởng tượng 
phong phú của mình, dưới sự chỉ dẫn của cô giáo, những hình tròn nhiều kích cỡ dễ dàng 
“Biến hóa ” thành những con vật đáng yêu của trẻ. Sau những giây phút miệt mài, tập 
trung cao độ là khoảnh khắc hào hứng của các con khi hoàn thành sản phẩm. Từ những 
hình tròn vô tri, dưới bàn tay khéo léo trẻ “Biến hoá ” thành con cá vàng xinh xắn, là bạn 
gấu đáng yêu và là chú chim non xinh xắn, con bọ ngựa ngộ ngĩnh... (Hình ảnh 1 - Xem 
phụ lục 3)
 Trong không khí học tập vui vẻ, hoạt động kết thúc trong mỗi trẻ thể hiện sự ấn 
 12/46