SKKN Những biện pháp hữu ích giúp trẻ 4-5 tuổi hình thành một số kỹ năng sống

 Ở lớp tôi phụ trách, các bé thường thích được tự làm, muốn mình làm được 
mọi chuyện, được tự tìm tòi, khám phá thế giới xung quanh, hành động không cần 
sự giúp đỡ của người lớn với mong muốn được thực hành, được trải nghiệm, để 
hiểu biết thế giới xung quanh của trẻ.
 Nhằm thực hiện tốt phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện – học sinh 
tích cực” đã được trường triển khai trong những năm qua tôi đã có kế hoạch cụ thể 
với những biện pháp thiết thực để rèn một số kỹ năng sống cho trẻ, lứa tuổi mầm 
non, đặc biệt là trẻ 4 – 5 tuổi cần giáo dục những kỹ năng sống gần gũi, thiết thực, 
phù hợp với trẻ.
 Với những lý do trên, tôi đã chọn “Những biện pháp hữu ích giúp trẻ 4 – 
5 tuổi hình thành một số kỹ năng sống ” làm đề tài nghiên cứu.
 3. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
 Năm học 2015 – 2016 tôi được phân công dạy trẻ 4 – 5 tuổi. Với mục tiêu 
giúp trẻ phát triển toàn diện, trong đó việc giáo dục những kỹ năng sống cho trẻ là 
một trong những mục tiêu cần đạt cho nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ trong 
chương trình giáo dục mầm non hiện nay. Vì vậy với những giải pháp thiết thực 
trong đề tài này sẽ “Giúp trẻ 4 - 5 tuổi hình thành một số kỹ năng sống” cơ bản 
và cần thiết nhằm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong mọi sinh hoạt cũng như giao tiếp 
với mọi người xung quanh trẻ.
 4. Mục đích nghiên cứu:
 Để thực hiện đạt hiệu quả việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ giáo viên cần 
phải trang bị cho trẻ một số kiến thức, kỹ năng sống gần gũi, phù hợp với độ tuổi 
thông qua các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ như kỹ năng tự phục vụ trong sinh 
hoạt, học tập, vui chơi, tự phục vụ trong giờ ăn, giờ ngủ....Đây là những kỹ năng 
giúp trẻ dễ dàng đi vào cuộc sống hiện thực và làm nền tảng cho trẻ từng bước hòa 
nhập vào thế giới xung quanh.
 Hình thành kỹ năng sống cho trẻ nhằm giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc 
sống, giúp trẻ biết hợp tác cùng bạn, có tính độc lập, kích thích óc tò mò, khả năng 
sáng tạo, biết quan tâm, chia sẻ, lắng nghe người khác nói. Ngoài ra còn hình thành 
cho trẻ lòng tự tin, chủ động và biết xử lý các tình huống trong cuộc sống. Vì vậy 
 2 Với trẻ lớp tôi, hầu hết trẻ đã biết rửa tay, lau mặt nhưng chưa có ý thức tự 
giác chải răng sau khi ăn, vào giờ ăn có nhiều trẻ chưa biết tự xúc cơm ăn chờ cô 
đút và trẻ chưa tự mặc được quần áo. 
 90% trẻ chưa biết hợp tác chia sẻ với bạn khi chơi, giúp đỡ bạn khi bạn có 
nhu cầu, chưa có kỹ năng biết lắng nghe và chờ đến lượt, còn nói to trong giờ ăn, 
chưa có khả năng lao động tự phục vụ....
 Trước thực trạng trên, tôi đã chọn những nội dung giáo dục gần gũi, các giải 
pháp hợp lý, để giúp trẻ 4 – 5 tuổi hình thành một số kỹ năng sống.
 3. Các biện pháp:
 Qua thực tế tổ chức hoạt động của nhóm lớp, tôi đã thực hiện rất nhiều 
giải pháp. Các giải pháp cơ bản sau đã giúp tôi thực hiện có hiệu quả nội dung giáo 
dục kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi tại lớp chồi 4.
 3.1. Xây dựng nội dung giáo dục kỹ năng sống phù hợp với trẻ.
 Để giáo dục trẻ 4 - 5 tuổi kỹ năng tự phục vụ bản thân trong những sinh 
hoạt hàng ngày một cách hiệu quả, giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý 
từng trẻ. Để làm được điều này, trước tiên tôi tìm hiểu trẻ thông qua cô giáo cũ đã 
từng dạy trẻ từ cha mẹ trẻ. Bên cạnh đó, tôi quan sát những biểu hiện hành động, 
những khả năng tự phục vụ của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ thể hiện mìnhQua 
những hoạt động trên, tôi nắm được năng lực thực tế của từng trẻ, việc gì trẻ đã 
biết, có thể làm được, việc gì trẻ biết nhưng chưa làm được, hoặc những gì cần 
phải hướng dẫn trẻCăn cứ kết quả tìm được, tôi xây dựng kế hoạch cụ thể giáo 
dục trẻ những kỹ năng gì, trong thời gian nào phù hợp cụ thể như giáo dục trẻ biết 
tự rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, biết chải răng sau khi ăn xong, biết tự 
xúc cơm ăn, ăn không làm rơi vải thức ăn ra bàn, không ngậm, biết mời cô, mời 
bạn trước khi ăn, biết cất, lấy chén, muỗng đúng nơi qui định, biết phụ giúp cô 
giờ ăn, giờ ngủ, biết cám ơn, biết xin lỗi khi có lỗi...
 Dựa vào đặc điểm tâm sinh lý trẻ ở lớp tôi xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ 
năng sống cho trẻ theo trình tự từ đễ đến khó và đưa vào chương trình giáo dục 
mỗi tháng và được cụ thể trong tuần hoặc ngày để tổ chức, hướng dẫn trẻ một cách 
hợp lý, hiệu quả.
 4 rơi vải thức ăn ra, sau khi ăn biết dọn bàn ăn, sắp xếp chén, muỗng theo loại, giờ 
ngủ biết xếp giường ngay ngắn và cất giường sau khi ngủ dậy một cách trật tự, nề 
nếp.
 Trẻ trực giờ ăn. Trẻ tự chọn lấy thức ăn vừa đủ
 Với những kỹ năng mới tôi tổ chức trong giờ học để hướng dẫn trẻ, sau đó 
cho trẻ thực hiện hàng ngày trong những hoạt động khác. Vì thế trẻ đã có kỹ năng 
tự phục vụ tốt.
 Trẻ trực giờ ngủ
 3.4. Tạo môi trường hoạt động gần gũi, an toàn, thoải mái cho trẻ.
 * Môi trường tâm lý
 Để trẻ luôn tự tin, mạnh dạn thể hiện khả năng của mình, tôi luôn gần gũi 
trẻ, tạo cho trẻ cảm giác an toàn để từ đó trẻ mạnh dạn thể hiện khả năng và những 
thắc mắc của bản thân. Đây là cơ sở để tôi biết trẻ chưa biết gì, việc nào trẻ gặp 
 6 
 Trẻ tham gia vào góc chơi phân vai 
 Sau giờ chơi, trẻ tự dọn dẹp sắp xếp đồ chơi vào kệ gọn gàng, ngăn nắp.
 Trẻ thu dọn đồ chơi sau khi chơi xong
 + Hoạt động ngoài trời: Cô tạo nhiều cơ hội cho trẻ khám phá, tìm hiểu thế 
giới xung quanh thông qua các trò chơi vận động, trò chơi dân gian hay quan sát 
một số hình ảnh thực tế xung quanh trẻ. Cho trẻ quan sát các tranh tuyên truyền về 
giáo dục vệ sinh như chải răng đúng cách, giữ cho đôi mắt sáng, khỏe, thao tác rửa 
tay đúngđể củng cố kiến thức, kỹ năng trẻ đã được học.
 8 Bé tham gia lễ hội bé làm chú bộ đội Bé tham gia lễ hội mùa xuân
 Giáo viên dành thời gian đọc sách cho trẻ nghe vào mỗi buổi chiều, trước 
giờ trả trẻ cho trẻ xem truyện tranh, xem phim, rối ở mọi lúc mọi nơi như những 
giờ hoạt động góc, giờ hoạt động nhóm, sinh hoạt chiều. Tăng cường kể cho trẻ 
nghe các câu chuyện cổ tích, lồng ghép gióa dục đạo đức, lễ giáo, những hành vi 
văn minh, giúp trẻ hình thành một số kỹ năng sống như biết đọc sách, biết yêu 
thương bạn bè, quan tâm giúp đỡ mọi người xung quanh, làm giàu ngôn ngữ cho 
trẻ vì khi ngôn ngữ trẻ phong phú sẽ giúp trẻ diễn đạt tốt những mong muốn của 
bản thân, chia sẻ những suy nghĩ cùng bạn sẽ giúp trẻ mạnh dạn, tự tin trong giao 
tiếp. 
 Giờ học“Kể chuyện“ Cô đọc truyện cho bé nghe
 3.5. Kỹ năng biết phòng tránh những mối nguy hiểm có thể xảy ra cho trẻ.
 Kỹ năng phòng chống tai nạn, biết tự bảo vệ mình vô cùng cần thiết . Ngay 
từ nhỏ, trẻ cần được giáo dục kỹ năng ứng phó khi gặp các tình huống khó khăn. 
Đó chính là những kỹ năng mà trẻ cần được trang bị để đề phòng bất trắc xảy ra. 
 Trẻ 4 - 5 tuổi kinh nghiệm sống chưa có nên khả năng phòng chống tai nạn ở 
 10 Giáo viên và phụ huynh cũng thường xuyên thông tin những tiến bộ của trẻ 
ở trường và ở nhà để có sự tuyên dương, khen ngợi kịp thời vì lời khen đúng lúc 
trở thành nguồn động lưc, sự khích lệ lớn cho sự nỗ lực, cố gắng của trẻ cho những 
khó khăn sau này.
 Chính sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và phụ huynh đã giúp các bé lớp 
tôi có nhiều sự tiến bộ. Các bé thể hiện tính độc lập ngay trong việc nhỏ hàng ngày 
như tự chọn quần áo cho mình khi mang đến trường, tự thay quần áo và biết cách 
mặc nhiều kiểu quần áo, tự mang cặp và tự vào lớp không nhõng nhẻo đòi ba mẹ 
bế, tự đánh răng sau khi ăn...Có rất nhiều phụ huynh ngạc nhiên trước sự tiến bộ 
của con mình, phụ huynh không tin trẻ có thể làm được những việc cho chính mình 
mà từ trước đến nay ba mẹ nghĩ là con quá nhỏ không thể tự làm được.
 Trẻ chào mẹ, chào cô vào lớp
 Giáo dục trẻ những kỹ năng sống gần gũi nhằm giúp trẻ biết tự phục vụ bản 
thân trong sinh hoạt hàng ngày không chỉ hình thành tính tự tin, thoải mái cho trẻ 
mà còn giáo dục cho trẻ tính độc lập, không ỷ lại, trông chờ vào người lớn từ khi 
còn nhỏ. Việc trang bị cho trẻ những kỹ năng sống cơ bản không chỉ để trẻ tự phục 
vụ bản thân mình mà còn biết hỗ trợ, giúp đỡ bạn bè, người thân trong những tình 
huống cần thiết, là tiền đề để giúp trẻ kỹ năng sống tự lập sau này.
4. Hiệu quả của sáng kiến:
 Với phương thức trên, trẻ lớp tôi có những tiến bộ vượt bậc. Trẻ biết tự thay 
và gấp quần áo ngay ngắn hàng ngày, trẻ biết tự rửa mặt, rửa tay, lau mặt trước và 
sau khi ăn thật nề nếp, giờ ăn trẻ biết phụ giúp cô khá nhiều việc như chuẩn bị bàn 
 12 cầu, không phải chờ đợi. Đây là nội dung giáo dục rất quan trọng và cần thiết vì nó 
góp phần giáo dục nhân cách, tính tự lập cho trẻ ngay từ tuổi mầm non.
 Với những giải pháp thiết thực như quan sát, tìm hiểu, tạo môi trường sinh 
hoạt gần gũi, an toàn, thoải mái, phối hợp chặt chẽ với phụ huynh đã giúp trẻ ở lớp 
tôi có nhiều chuyển biến tích cực, trẻ tự tin, độc lập làm nhiều việc tự phục vụ bản 
thân như biết tự làm vệ sinh, tự mặc quần áo, tự phục vụ trong giờ ăn, giờ ngủ...Trẻ 
mạnh dạn tự tin hơn trong nhận thức, trong suy nghĩ và hành động. Biết ứng xử 
phù hợp trong các tình huống, các mối quan hệ như biết giúp cô, biết hỗ trợ bạn 
trong những trường hợp cần thiết, không còn khóc nhè, nhõng nhẽo với ba mẹ, ông 
bà bằng những đòi hỏi không hợp lý.
 Kết quả này không chỉ mang lại niềm tự hào cho trẻ mà còn là niềm vui vô 
bờ bến cho cô và các bậc phụ huynh.
 Sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện đạt kết quả cao tại lớp tôi vì các 
nội dung giáo dục và giải pháp thực hiện được dựa trên đặc điểm tâm sinh lý, khả 
năng, nhu cầu của trẻ và phù hợp với điều kiện trường lớp. Bên cạnh đó, sự phối 
hợp chặt chẽ với cha mẹ trẻ là việc không thể thiếu. Điều quan trọng là bản thân 
giáo viên phải trang bị cho mình kỹ năng sống vì đây là điều kiện đầu tiên để có 
thể thực hiện tốt sáng kiến kinh nghiệm này. Bên cạnh đó giáo viên phải hết lòng 
thương yêu trẻ, phải kiên nhẫn, kiềm chế trong mọi tình huống và phải ghi nhận sự 
tiến bộ của trẻ để động viên, khen ngợi, tạo một nguồn động lực lớn giúp trẻ cố 
gắng phấn đấu từng bước để đạt được mục tiêu giáo dục đã đề ra.
 NGƯỜI VIẾT 
 Lê Nguyễn Thùy Trang
 14