SKKN Một số kinh nghiệm dạy kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở Trường Mầm non Lệ Ninh

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
 TÊN ĐỀ TÀI:
MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ 
 MẪU GIÁO 4-5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON
 Họ và tên: Trần Thị Tĩnh
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường mầm non Thị trấn Lệ Ninh
 Lệ Thủy, tháng 9 năm 2018
 Xác định tầm quan trọng của việc dạy trẻ kỹ năng sống, xác định được yêu 
cầu và nhiệm vụ của người giáo viên mầm non bản thân tôi luôn tập trung nghiên 
cứu xây dựng kế hoạch để thực hiện tốt việc này. Đây là một sáng kiến kinh nghiệm 
với phạm vi nhỏ hẹp mà bản thân tôi nghiên cứu, tìm hiểu về một số biện pháp mà 
trẻ hứng thú thông qua các giờ học với những điểm mới đó là công tác bồi dưỡng 
chuyên môn; xây dựng môi trường cho trẻ hoạt động. Các phong trào “Xây dựng 
trường học thân thiện- học sinh tích cực”, với yêu cầu tăng cường sự tham gia một 
cách hứng thú của trẻ trong các hoạt động giáo dục trong nhà trường, lớp và tại 
cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Trong những nội dung 
thực hiện có nội dung rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi.
1.3. Phạm vi áp dụng đề tài, sáng kiến: 
 Đề tài “ Một số kinh nghiệm dạy kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi ở 
trường mầm non” được áp dụng cho các lớp thực hiện chương trình 4 - 5 tuổi 
trong nhà trường, sau đó áp dụng rộng rãi cho các đơn vị có điều kiện, đặc điểm 
tình hình giống trường mầm non chúng tôi.
- Hệ thống các giải pháp tôi đưa ra sau đây nó mang tính thực thi cao, phù hợp với 
điều kiện cơ sở vật chất, đặc thù vùng miền, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của 
trẻ 4-5 tuổi, phù hợp với nội dung chương trình giáo dục trẻ trong giai đoạn hiện 
nay. 
 II. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng của vấn đề mà đề tài, sáng kiến, giải pháp cần giải quyết
Năm học 2018 -2019 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 4-5 tuổi, với 
số trẻ trong lớp là 40 cháu. Với chuyên đề rèn luyện kỹ năng sống đã được Tổ mầm 
non Phòng giáo dục huyện Lệ Thủy triển khai tập huấn rộng rãi; được nhà trường tổ 
chức tập huấn về chương trình giáo dục mầm non; các hoạt động thao giảng đến 
từng giáo viên với nhiều giải pháp để thực hiện có hiệu quả. Tuy nhiên việc rèn 
luyện kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi phát triển rèn luyện kỹ năng sống thông qua 
các hoạt động còn gặp phải những thuận lợi và khó khăn sau.
a. Thuận lợi
 Trước thực tế như vậy bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ mình phải có biện pháp gì 
để dạy trẻ kỷ năng sống.
 a. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động 
 Vào đầu năm học tôi đã tiến hành trang trí lớp học, xây dựng môi trường thư 
viện, cắt dán chữ “thư viện của bé”. Cho trẻ hoạt động xem sách, huy động sự đóng 
góp của phụ huynh và bản thân tôi sưu tầm. Tôi đã làm các bảng chăm sóc GD, 
bảng tuyên truyền dành cho phụ huynh, bảng có kích thước to, rõ các bậc cha mẹ 
có thể đọc, quan sát theo dõi dễ dàng giúp giáo viên tuyên truyền đến cha mẹ của trẻ 
những kết quả giáo dục ở con mình, tạo điều kiện cho giáo viên trao đổi hai chiều 
với các bậc cha mẹ những vấn đề có liên quan đến trẻ, các thông tin của lớp, thông 
tin sức khỏe, ngược lại các bậc cha mẹ có thể ghi chép những yêu cầu, đề nghị, 
thông tin cần trao đổi với giáo viên. Nhằm tạo môi trường giúp trẻ và các bậc cha 
mẹ tăng cường đọc sách cho con trẻ, cô giáo, có thể đọc sách cho trẻ nghe bất kỳ 
lúc nào tại nhiều thời điểm trong ngày. 
 Để duy trì, bổ sung nhu cầu đọc sách của trẻ, nhà trường vận động cha mẹ 
thường xuyên tặng sách cho góc thư viện của trẻ tại lớp và ngay ở gia đình.
 Tổ chức phát hiện năng khiếu, phát triển tài năng; phát động phong trào sáng tác 
bài hát, điệu múa thể loại dân ca, làm đồ chơi dân gian, thiết kế trang phục văn 
nghệ, Trang trí các khẩu hiệu nhắc nhở giáo viên, người lớn phải gương mẫu như: 
“Yêu thương, tôn trọng trẻ, giữ lời hứa với trẻ”; “Mỗi cô giáo là tấm gương sáng về 
đạo đức, tự học, sáng tạo” bằng chính hình ảnh giáo viên và học sinh của lớp, đặc 
biệt chú ý đưa hình ảnh đẹp của các trẻ hiếu động, hung hăng, cá biệt để từ đó giúp 
trẻ tự điều chỉnh hành vi, giúp trẻ thể hiện bản thân và luôn biết giữ gìn, là điều kiện 
để khen ngợi sự cố gắng của trẻ. 
Trang trí đẹp, thay đổi hình thức theo chủ đề là nơi cho trẻ biểu diễn văn nghệ, biểu 
diễn báo cáo các hoạt động năng khiếu, là nơi tổ chức lễ hội, xem rối ở góc sách, 
sắp xếp liên kết hợp lý giữa các góc chơi, trò chơi dân gian, đồ chơi ngoài trời 
nhanh, sẵn sàng và có khả năng tập trung vào việc học văn hoá một cách tốt nhất. 
b. Biện pháp xác định những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ 4-5 tuổi
 +Đối với cô giáo: -Bản thân cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm 
khuyến khích sự chuyên cần, tích cực của trẻ, giáo viên cần phải biết khai thác phát 
huy năng khiếu, tiềm năng sáng tạo ở mỗi trẻ.
 - Ở lớp giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn hóa trong ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ 
năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, 
chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống 
một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng 
ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự 
dọn, cất đúng chỗ bát, chén, thìa  hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay 
ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng đến người xung quanh. 
 - Cần thường xuyên tổ chức các họat động giáo dục chăm sóc giáo dục trẻ một 
cách thích hợp : Giúp trẻ phát triển đồng đều các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận 
thức, tình cảm- xã hội và thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng thú, 
chủ động khám phá tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải 
quyết các tình huống khác nhau. 
- Giáo viên cần giúp trẻ có được những mối liên kết mật thiết với những bạn khác 
trong lớp, trẻ biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử, biết lắng nghe 
trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm trẻ khác nhau, giúp 
trẻ luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách mới. Cần chuẩn bị cho trẻ sự tự 
tin, thoải mái trong mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta không 
phải xấu hổ vì những hành vi không đẹp của trẻ. 
 - Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của trẻ, trao đổi 
với phụ huyng những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục trẻ tại nhà, bàn 
bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải.
d. Biện pháp dạy trẻ những kỹ năng cần thiết trước tiên
Đầu tiên, cô giáo phải dạy các cháu tự lập sống dựa vào chính đôi tay của mình 
ngay từ khi còn nhỏ. Trẻ em từ 4-5 tuổi trở đi đã dần nhận thức được mọi thứ xung 
quanh và đây cũng là giai đoạn quan trọng trong giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Trẻ 
ở tuổi này nên được dạy để thành thục những kỹ năng cơ bản phù hợp như:
- Kỹ năng giữ vệ sinh: Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường xung quanh là điều mà 
 Giáo viên cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày của 
trẻ. Vì đối với trẻ chơi trò chơi có một vai trò rất quan trọng trong việc rèn kỷ năng 
sống cho trẻ. Trẻ lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi. Các hành động 
chơi đòi hỏi trẻ phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng. 
Ví dụ: Giáo viên có thể giới thiệu với trẻ về chữ cái và các con số thông qua các trò 
chơi đóng vai, các trò chơi xây dựng, các trãi nghiệm văn học và âm nhạc.Liên tục 
đọc sách, trò chuyện, kể chuyện cho trẻ nghe 
 Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho trẻ nghe trong mọi tình huống như những giờ 
hoạt động góc ở một nhóm nhỏ, hoặc đọc sách trẻ nghe trong giờ trưa đối với những 
trẻ khó ngủ. 
 Tăng cường kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo đức 
cho trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, biết đọc sách, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu 
thương con người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa 
tuổi, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể chuyện “ Tích chu” giáo viên đặt những câu hỏi gợi mở như: Nếu là 
con khi hay tin bà bị ốm, con sẽ làm gì? gợi mở tính tò mò thay đổi đoạn kết của 
truyện có hậu hơn, đặt tên khác cho câu chuyện v,v.
 Cô giáo, cha mẹ luôn khuyến khích trẻ nói lên quan điểm của trẻ, nói chuyện với 
các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa chọn của 
mình, cần giúp trẻ hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa chọn, . Việc này sẽ 
hình thành kỹ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho trẻ khi tham gia 
các hoạt động và các buổi thảo luận tại trường sau này.
 Cô giáo, cha mẹ giúp trẻ phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm bảo 
rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để trẻ thực hiện ý thích đó.
Ví dụ như trẻ thích vẽ, ngoài việc cho trẻ học năng khiếu vẽ thì cô giáo, cha mẹ có 
thể cho trẻ thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho trẻ cách lưu giữ các bức tranh để 
tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính trẻ hoặc triển lãm tranh của trẻ ở góc 
nhỏ trong nhà.
 Cô giáo, cha mẹ cần dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống, biết cách sử 
dụng các đồ dùng ăn uống; hơn nữa trẻ sẽ được dạy cách sử dụng các đồ dung đúng 
 - Trẻ được rèn luyện kỹ năng xã hội; kỹ năng về cảm xúc, giao tiếp; chung sống hòa 
bình, và tuyệt đối không xảy ra bạo hành trẻ em ở lớp cũng như ở gia đình.
 - Trẻ được giáo dục, chăm sóc nuôi dưỡng tốt, được bảo vệ sức khỏe, được 
bảo đảm an toàn, phòng bệnh, được theo dõi cân đo bằng biểu đồ phát triển. Trẻ 
luôn có kết quả tốt trong học tập thông qua bảng đánh giá trẻ ở lớp sau mỗi giai 
đoạn, cuối độ tuổi và qua kết quả kiểm tra đánh giá chất lượng sau mỗi chủ đề đối 
với từng trẻ đạt khá và tốt:
 Mạnh dạn tự tin 87 %
 kỹ năng hợp tác 90%
 kỹ năng giao tiếp 92,3%;
 phát âm rõ lời 94%
 tự lập, tự phục vụ 92,6 %
 lễ phép 95%
 kỹ năng vệ sinh 92 %
 kỹ năng thích khám phá học hỏi 86 %
 kỹ năng tự kiểm soát bản thân 83,7 %.
 - Kết qủa của các hoạt động tự chọn đạt 79,4% trẻ có cha mẹ tham dự, 
 - Trẻ đi học đều hơn, đạt tỷ lệ chuyên cần đạt từ 93% trở lên và ít gặp khó 
khăn khi đến lớp, có kỹ năng lao động tự phục vụ, trực nhật, sắp xếp bàn ăn, tự xếp 
khăn để vào đĩa ăn, bát thìa .trong các giờ ăn, biết tự mở, biết phân công trực 
nhật sắp xếp bàn ăn, tự xếp chiếu trước và sau khi ngủ ... 
* Kết quả từ phía các bậc cha mẹ
- Cha mẹ luôn coi trọng trẻ và tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục trẻ ở 
trường. 
- Các bậc cha mẹ đã có thói quen liên kết phối hợp chặt chẽ với cô giáo trong việc 
dạy trẻ các kỹ năng sống, trao đổi với giáo viên bằng nhiều hình thức thông qua 
bảng tuyên truyền dành cho cha mẹ, bảng đánh giá trẻ ở lớp; 
- Giao tiếp giữa cha mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la mắng trẻ, 
thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho trẻ, phân việc cho trẻ, không cung phụng trẻ 
thái quá, không còn hình ảnh ba bế con, mẹ đi sau xách cặp cho con, tranh thủ đút