SKKN Một số biện pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ 4-5 tuổi tiếp cận học qua chơi

 SKKN: “Một số biện pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ 4 – 5 tuổi tiếp cận 
 học qua chơi.”
 PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
 TÊN ĐỀ TÀI: “Một số biện pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ 4 - 5 tuổi 
tiếp cận học qua chơi”.
 I . LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
 Lúc sinh thời chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy:
 “Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn, biết ngủ, biết học hành là ngoan”
 Đó phải chăng là lời nhắn nhủ đối với chúng ta, những người đi ươm mầm 
cho tương lai của đất nước, các cháu đang lớn lên từng ngày, từng giờ dưới bàn 
tay chăm lo, dạy dỗ của các cô giáo, là những người ngày đêm miệt mài vì đàn 
con thân yêu. Chúng ta hãy dành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ bởi trẻ em là chủ 
nhân tương lai của đất nước, đang mang những trọng trách lớn lao của sự nghiệp 
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đưa nước ta đi lên sánh vai với bạn bè năm châu.
 Với vai trò to lớn ấy, bậc học mầm non được xem là bậc học nền tảng, là cơ 
sở tạo tiền đề cho các bậc học tiếp theo. Do vậy mục tiêu, nhiệm vụ của giáo dục 
mầm non là vô cùng quan trọng giúp các em phát triển toàn diện về thể chất, tình 
cảm, thẩm mỹ, ngôn ngữ, tư duy,hình thành những yếu tố đầu tiên trong nhân 
cách của trẻ.
 Từ thực tiễn giáo dục trẻ thì các nhà giáo dục đều phải thừa nhận một điều 
rằng: Cách tiếp cận tốt nhất để giáo dục trẻ đó là lấy trẻ làm trung tâm và ứng 
dụng các phương pháp dạy học tích cực nhằm thúc đẩy sự phát triển, tính chủ 
động, khả năng tư duy phản biện và giải quyết vấn đề của trẻ. Trong đó, có 
phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ tiếp cận học qua chơi. 
 Ở trẻ 4 tuổi, yếu tố vui chơi giảm dần và thay vào đó, yếu tố học tập là chủ 
đạo. Điều này lại càng đòi hỏi người giáo viên mầm non cần phải đổi mới cách 
tổ chức các hoạt động cho trẻ nhằm tạo hứng thú, hấp dẫn đối với trẻ. Trẻ được 
tham gia vào các hoạt động một cách nhẹ nhàng, trẻ học mà chơi nhưng vẫn 
đảm bảo được mục đích, yêu cầu của chương trình giáo dục mầm non đặt ra. 
 Trên thực tế ở trường và lớp tôi, tôi đã thực hiện phương pháp tổ chức các 
hoạt động cho trẻ tiếp cận học qua chơi song khi thực hiện giáo dục còn lúng 
túng, trong cách lựa chọn biện pháp, hình thức tổ chức đặc biệt là việc thiết kế 
các trò chơi giúp trẻ hoạt động tích cực, hứng thú. Các hoạt động được tổ chức 
một cách gò bó, nặng nề với trẻ. Bên cạnh đó, giáo viên chưa có kinh nghiệm 
thực tiễn trong việc tổ chức các hoạt động theo hướng đổi mới, giúp trẻ được 
học tiếp cận qua chơi. Khi tổ chức cho trẻ học tiếp cận qua chơi còn chưa bám 
vào hứng thú, nhu cầu, kinh nghiệm, khả năng của trẻ và điều kiện thực tiễn của 
trường lớp, địa phương. Từ đó, dẫn tới các kiến thức của trẻ nắm bắt được chưa 
sâu, trẻ không hứng thú tham gia hoạt động, các kĩ năng của trẻ chưa được rèn 
luyện dẫn tới hiệu quả của hoạt động học chưa cao. 
 Xuất phát từ lý do trên, tôi đã nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp tổ chức 
hoạt động cho trẻ 4 - 5 tuổi tiếp cận học qua chơi” nhằm khắc phục những hạn 
chế trên.
 1/15 SKKN: “Một số biện pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ 4 – 5 tuổi tiếp cận 
 học qua chơi.”
 2. Cơ sở thực tiễn
 Qua 5 năm làm giáo viên phụ trách giáo dục trẻ mẫu giáo 4 -5 tuổi của 
nhà trường, hàng ngày được tiếp xúc với trẻ, được dạy trẻ học trẻ chơi, tôi nhận 
thấy rằng ngày nay tiêu chí dạy học cho trẻ mầm non là thực hiện bằng hình 
thức ‘‘Dạy trẻ lấy trẻ làm trung tâm’’; nội dung giáo dục cho trẻ phải đi từ dễ 
đến khó, đi từ đơn giản đến phức tạp phù hợp với độ tuổi, giai đoạn phát triển 
của trẻ theo đúng nguyên tắc ‘‘đồng tâm phát triển’’; tổ chức hoạt động học cho 
trẻ mẫu giáo dưới hình thức "học bằng chơi, chơi mà học". Vì ở độ tuổi này trẻ 
rất hiếu động, tò mò, ham muốn học hỏi, tìm hiểu thế giới xung quanh. Trong 
khi chơi, trẻ thực sự học để lĩnh hội các khái niệm ban đầu hoặc các tri thức tiền 
khoa học. Đây là một trong những biện pháp có đầy đủ điều kiện để đảm bảo sự 
tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ về đức, trí, thể, mĩ và hình thành 
các phẩm chất kĩ năng ban đầu của con người như một thành viên trong xã hội 
biết tích cực, sáng tạo trong lao động. 
 Song trong quá trình giảng dạy theo dõi kết quả từ những năm học trước 
tôi nhận thấy khả năng tạo hứng thú cho trẻ, sáng tạo trong mọi hoạt động của 
bản thân còn hạn chế. Vì vậy mà tôi thiết nghĩ cần phải đưa ra “Một số biện 
pháp tổ chức hoạt động cho trẻ 4 - 5 tuổi tiếp cận học qua chơi”.
 3. Khảo sát thực trạng trước khi thực hiện đề tài
 Trong thực tiễn, khi nghiên cứu đề tài tôi nhận thấy còn một số thuận 
lợi khó khăn sau:
 a. Thuận lợi
 - Được sự quan tâm của các cấp
 - Phòng GDĐT, Ban giám hiệu nhà trường chỉ và bồi dưỡng chuyên môn 
thường xuyên.
 - Phụ huynh nhiệt tình ủng hộ nguyên vật liệu cho lớp.
 - Đủ giáo viên trên lớp theo quy định
 b. Khó khăn
 - Nhận thức của trẻ không đồng đều.
 - Tài liệu, sách báo về cách tổ chức hoạt động cho trẻ 4 - 5 tuổi tiếp cận 
học qua chơi cho trẻ còn ít.
 - Cơ sở vật chất của nhà trường còn trật hẹp, diện tích sân chơi và lớp học 
chưa đảm bảo, đồ dùng dạy học hiện đại còn ít nên việc tổ chức các hoạt động 
cho trẻ tiếp cận học qua chơi còn bị hạn chế và gặp khó khăn. 
 c. Số liệu điều tra trước khi thực hiện
 Để đánh giá kết quả sau khi nghiên cứu đề tài, Tôi tiến hành khảo sát thực 
trạng trước khi thực hiện đề tài.
 + Đối với giáo viên:
 Ngay từ đầu năm tôi đã thực hiện 5 tiết dạy về các hoạt động cho trẻ học 
tiếp cận qua chơi và mời BGH dự giờ đánh giá và kết quả đạt được như sau:
 3/15 SKKN: “Một số biện pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ 4 – 5 tuổi tiếp cận 
 học qua chơi.”
trường mầm non; mô đun xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm. 
Hướng dẫn tổ chức và sử dụng môi trường giáo dục trong các cơ sở giáo dục 
mầm non, áp dụng và thực hiện theo nghị quyết 29 hội nghị trung ương 8 khóa 
XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, tiếp cận phương pháp giáo 
dục tiên tiến đó là dạy học dự án trong trường mầm non, vận dụng STEAM trong 
giáo dục mầm non học qua chơi
 Hiện nay công nghệ thông tin là mạng lưới rộng rãi được mọi người áp 
dụng để truy cập tìm hiểu kiến thức và đây cũng là một hình thức được tôi lựa 
chọn và áp dụng. Tôi đã tìm hiểu những phương pháp mới qua báo, đài, Internet 
rồi Wedsite, mạng xã hội....vào những thời gian rảnh rỗi, từ đó đưa ra các giải 
pháp tối ưu cho bản thân để áp dụng vào giờ dạy của mình.
 Để có được chuyên môn tốt bản thân luôn kết hợp dự giờ chéo nhau với 
các cô cùng lớp, các lớp trong tổ và trong trường, tích cực tham gia học tập 
chuyên môn từ trường bạn trong huyện và thành phố, thường xuyên đứng lớp 
đưa vào bài dạy những hình thức mới để ban giám hiệu và các chị em đóng góp 
ý kiến giúp khả năng chuyên môn đươc hoàn chỉnh hơn. Tiếp thu những phương 
pháp mới từ các chị em đồng nghiệp để có được vốn kiến thức sâu hơn và vận 
dụng đạt hiệu quả hơn trong các hoạt động học tiếp cận qua chơi . 
 Tổ chức sinh hoạt tổ chuyên môn theo định kì để cùng trao đổi, tháo gỡ 
khó khăn, vướng mắc về chuyên môn, cùng nhau tìm ra những cách làm hay, 
cách làm hiệu quả trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ để chia sẻ với các tổ 
viên trong tổ, giúp cho bản thân và các tổ viên nắm chắc hơn về phương pháp, 
chủ động, linh hoạt trong việc tổ chức các hoạt động học tiếp cận qua chơi. 
 Ngoài ra, tôi còn dành thời gian nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý của 
trẻ để có những hiểu biết sâu sắc về trẻ (sở thích, nhu cầu, mong nuốn, khả năng 
của trẻ) từ đó tạo ra những hoạt động học, hoạt động chơi mới mẻ, thúc đẩy sự 
tìm tòi ham hiểu biết của trẻ.
 Như vậy, sau khi áp dụng giải pháp này tôi thấy bản thân mình đã tích lũy 
được rất nhiều vốn kiến thức, nắm chắc phương pháp, không lúng túng trong 
việc tổ chức các hoạt động cho trẻ học tiếp cận qua chơi. 
 2. Tạo môi trường cho trẻ tiếp cận học qua chơi 
 * Môi trường ngoài lớp học
 Để tạo môi trường cho trẻ phù hợp tôi tham mưu với ban giám hiệu xây 
dựng kế hoạch quy hoạch và xây dựng từng khu vực chơi cho trẻ, đảm bảo có đủ 
các sân chơi và các góc hoạt động. Thiết kế khoảng sân chơi có khoảng trống 
rộng rãi, sạch sẽ và ranh giới rõ ràng giữa các khu vui chơi của trẻ. Ngoài ra tại 
khu không gian sáng tạo, tôi và giáo viên cùng lớp tạo các góc cho trẻ hoạt động 
theo ý thích như là: với các tấm bìa trẻ có thể vẽ, cắt các nhân vật mà trẻ thích 
để làm sách. Cũng tại khu này tôi tạo cho trẻ góc “Bé cùng hoạt động trải 
nghiệm và sáng tạo” trẻ được hoạt động theo nhóm, cùng làm nên những sản 
phẩm từ các lá cây, ống hút, ống sữa, bìa cattông, cùng nhau đổ tượng bằng bột 
thạch cao và trang trí tượng..với các góc này trẻ rất say mê và thích thú khi được 
 5/15 SKKN: “Một số biện pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ 4 – 5 tuổi tiếp cận 
 học qua chơi.”
được trải nghiệm những kiến thức thực tiễn vừa lớn khôn, trưởng thành, “chơi 
thông minh và học vui vẻ” nhằm hướng tới sự phát triển toàn diện cho trẻ. 
 => Kết quả đạt được: Sau khi áp dụng biện pháp này trẻ lớp tôi đã rất tích 
cực tham gia vào các hoạt động học tập, phát huy khả năng tư duy sáng tạo. Trẻ 
lớp tôi luôn tò mò, hứng thú, tự tin và thích được tham gia hoạt động. Đồng thời 
kỹ năng chơi, cách giải quyết vẫn đề, cách làm các bài tập của trẻ ở góc chơi 
được củng cố và đa dạng. Với những bài tập mới trẻ biết tự tìm hiểu và khám 
phá cách chơi một cách nghiêm túc mà chưa cần đến sự định hướng của cô.
 Minh chứng 2: Môi trường trong lớp học
 3. Cho trẻ học tiếp cận qua chơi thông qua các hoạt động 
 3.1. Đối với các hoạt động học
 * Với hoạt động khám phá
 Ví dụ: Cho trẻ làm thí nghiệm để khám phá về không khí: 
 Tôi cho trẻ chơi với không khí bằng cách dùng nilon, dùng tay bắt 
không khí, dùng cốc múc không khí để khám phá ra tính chất của không khí có 
màu gì, mùi gì và vị gì, ngoài ra tôi còn dùng những thủ thuật khác nhau để gây 
sự chú ý và khêu gợi sự hứng thú ở trẻ như đặt câu hỏi, hát, xem video, làm thí 
nghiệm.đưa ra các tình huống có ý nghĩa với trẻ để kích thích trẻ suy nghĩ về 
hiện tượng.
 Tôi chuẩn bị 2 cây nến đang cháy và 1 cái cốc. Cho trẻ dự đoán xem điều 
gì sẽ sảy ra khi úp cốc vào cây nến đang cháy. Sau đó, trẻ sẽ quan sát và đưa ra 
nhận xét của mình. Cô dùng các câu hỏi kích thích tư duy của trẻ như vì sao nến 
bị úp cốc lại tắt và cây nến không úp cốc lại không tắt. Hay cô cho trẻ thí 
nghiệm cho trai rỗng xuống nước thì điều gì sẽ xảy ra, trẻ sẽ dự đoán theo suy 
nghĩ của mình rồi quan sát hiện tượng và trả lời kết quả.
 Minh chứng 3: Cô và trẻ làm thí nghiệm với không khí
 Hay khám phá vật chìm, vật nổi thay vì cứ ngồi giảng lý thuyết xuông cho 
các con, tôi cho trẻ trực tiếp đi làm các thí nghiệm với những đồ dùng sẵn có 
trong lớp như: Sỏi, xốp, trứng, lá cây.tôi cho trẻ dự đoán trước khi làm thí 
nghiệm với các vật đó xem chìm hay nổi rồi giải thích tại sao, điều đó giúp trẻ 
kích thích tư duy, trí tưởng tượng và khả năng ngôn ngữ cho trẻ, sau khi làm thí 
nghiệm cô cho trẻ nhận xét và nêu kết quả của từng vật sau khi thả xuống nước
 Minh chứng 4: Trẻ khám phá vật chìm, vật nổi
 Khi quan sát trẻ hoạt động tôi thấy biểu hiện của trẻ rất tích cực tư duy, 
mạnh dạn đưa ra phán đoán, nhận xét của mình.
 * Với hoạt động làm quen với toán
 Ví dụ: Trong giờ hoạt động dạy trẻ chắp ghép các hình hình học để tạo 
thành hình mới tôi cho trẻ dự đoán nếu ghép 2 hình vuông lại với nhau thì sẽ 
được hình gì? Rồi cho 2 bạn ngồi cạnh nhau cầm miếng bìa hình vuông và ghép 
lại với nhau, rồi ghép 1 hình vuông với 2 hình tam giác với nhau được hình gì? 
Trẻ sẽ sử dụng các đồ vật là miếng bìa, thanh gỗ hay những đồ vật là đồ dùng, 
 7/15