SKKN Một số biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động làm quen với biểu tượng Toán

 TÊN ĐỀ TÀI: Một số biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi trực quan hấp dẫn cho trẻ 
 4 -5 tuổi trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán”
 PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
- Chủ tịch Hồ chí Minh muôn vàn kính yêu của chúng ta lúc sinh thời người đã nói “ Non 
sông Việt Nam có được vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai với các 
cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ vào việc học tập của các cháu”. Trẻ em 
những Mầm non tương lai của đất nước, Đất nước có giầu mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế 
hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm 
non. Người giáo viên Mầm non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, 
giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ phép ngoan ngoãn thôi chưa đủ, mà nhiêm vụ của 
người giáo viên Mầm non còn phải trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu thông qua các 
hoạt động và qua các môn học như làm quen với môi trường xung quanh, làm quen với tạo 
hình, môn văn học, chữ cái, âm nhạc, làm quen với toán sơ đẳng thông qua các môn học trẻ 
được học mà chơi chơi mà học. Từ đó dần hình thành lên nhân cách của trẻ và cũng từ đó 
trẻ được tiếp cận với những kiển thức từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó. Thông qua 
các môn học giúp cho trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt như : Đức, Trí, Thể, 
Mỹ. Giúp trẻ có một hành tranh vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào lớp một. Trong 
các hoạt động giáo dục trẻ ở trường Mầm non. Hoạt động vui chơi là môt trong những hoạt 
động chủ đạo, song hoạt động học tập được thể hiện qua các giờ hoạt động chung có chủ 
đích đó là hoạt động cung cấp chủ yếu có hệ thống kiến thức cần trang bị cho trẻ.Vậy tổ 
chức các tiết học như thế nào để trẻ lĩnh hội các kiến thức một cách đơn giản nhưng hiệu 
quả nhất là đối với môn “ Làm quen với toán” Đây là môn học đòi hỏi độ chính xác cao. 
Muốn làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, 
say sưa suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, sáng tạo hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một 
cách có khoa học để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành những kỹ năng học tập đối với môn 
làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng. Đối với môn học này người giáo viên cần phải đầu 
tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho tiết mới mong 
tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ 
cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ. Thông qua môn học giúp trẻ nhận 
 20 - Quan sát giờ học của trẻ, quan sát các hoạt động trẻ tiếp thu tác phẩm văn học, để xác 
định mức độ nhận thức và kỹ năng của trẻ.
 - Quan sát các hoạt động của trẻ trong lớp khi được tiếp cận và học tập qua các trò chơi 
làm quen với Toán để nhận biết về khả năng tiếp thu và nhận thức của trẻ
5. Phạm vi nghiên cứu và kế hoạch nghiên cứu
- Trong đề tài này chỉ nghiên cứu một số biện pháp sử dụng đồ dùng đồ chơi hấp dẫn cho 
trẻ làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng lớp 4-5 tuổi
- Thời gian nghiên cứu là 1 năm học 2018-2019, bắt đầu từ 15 tháng 8 năm 2018 đến 20 
tháng 5 năm 2019
 PHẦN II. NỘI DUNG
1/Cơ sở lý luận:
Toán học là một môn khoa học cần có độ chính xác cao. Nên nhiệm vụ của giáo viên là 
phải hình thành cho trẻ các biểu tượng toán học, cung cấp những kỹ năng cơ bản nhất để 
trẻ có thể vận dụng vào trong thực tế. Để có sự phát triển và hướng tới một nền giáo dục 
toàn diện. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc với ông, bà, cha mẹ. ... Và các sự vật hiện 
tượng đến nhận thức xung quanh. tất cả những cái trẻ nhìn thấy đều ảnh hưởng đến nhận 
thức của trẻ, dần dần trẻ có được những khái niện giản đơn nhất về thế giới xung quanh có 
nhu cầu muốn tìm tòi , phám phá về tính chất, đặc điểm của sự vật hiện tượng, tập hợp các 
số lượng , hình dạng, màu sắc, kích thước, vị trí, sắp xếp của chúng trong không gian. VD: 
Khi chơi với đồ vật trẻ muốn biết tại sao vật này lại lăn được nhưng vật kia lại không lăn 
được . hình dạng, kích thước và chất liệu của chúng khác nhau như thế nào? Hoặc trẻ muốn 
biết từng nhóm đồ vât có bao nhiêu vật và cách so sánh các nhóm với nhau. trẻ muốn biết 
nhóm này có số lượng nhiều hay ít hơn nhóm kia. Bắt đầu trẻ muốn biết làm thế nào để cho 
hai nhóm được bằng nhau. Từ đó trong tư duy của trẻ đã nảy sinh khái niện thêm bớt một 
cách giản đơn nhất về phép cộng trừ của bậc tiểu học. Xuất phát từ nhu cầu đó mà việc cho 
trẻ làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng là nhu cầu cần thiết. Nhưng thực chất chương 
trình toán học trong trường mầm non hiện nay chỉ cho phép dạy trẻ làm quen với một số 
khái niện về toán đơn giản, chưa dạy trẻ học toán. Nếu nhu dạy trẻ học toán sớm sẽ ảnh 
hưởng đến sự phát triển của trể. Vì vậy nảy sinh vấn đề là làm thế nào để dạy trẻ những 
khái niệm về toán học mang tính chất trìu tượng nhưng lại phải phù hợp với khả năng nhận 
thức của trẻ mẫu giáo. Song khó khăn lớn nhất của trẻ mẫu giáo là làm quenvới một số 
 20 cũng khác nhau và phức tạp dần lên. Yêu cầu dạy biểu tượng toán cho trẻ cần có trực quan 
chuẩn chính xác. Tuy nhiên trong quá trình tổ chức, hướng dẫn trẻ giáo viên thường hay 
mắc phải một số nhược điểm sau. 
+ Đồ dùng trực quan còn quá ít, đôi lúc chưa đủ dẫn đến việc luyện tập ít, nên tiết học 
buồn tẻ không đem lại kết quả như mong muốn. 
+ Giáo viên còn nói nhiều, cách truyền đạt chưa lưu loát, không phát huy được tính tích 
cực của trẻ khi tham gia các hoạt động. 
b./ Nhận thức của trẻ: 
- Do đặc điểm tâm lý của trẻ rất hiếu động, thích khám phá, tò mò, nên trẻ không thể chỉ 
ngồi nhìn và nghe cô giáo giảng bài hoặc nói nhiều. Chính vì vậy nếu không sử dụng đồ 
dùng trực quan, không cho trẻ thao tác thực hành trên đồ vật đối tượng nhận biết thì trẻ dễ 
bị phân tán chú ý, mức độ hứng thú không cao, trí thức lĩnh hội được không sâu, và hay bị 
quên. Chí vì thế khi vào tiết học làm quen với toán, phần tập hợp số lượng và phép đếm . 
Cho nên phần lớn trẻ không biết xếp tương ứng 1 – 1 đặt số lượng tương ứng bị nhầm, đếm 
hay bị nhảy cóc khi thực hiện một số phép biến đổi, còn lúng túng nói sai kết quả. Hay 
nhầm lẫn các chữ số với nhau như số 2 với số 5, gọi tên các hình, các khối còn nhầm lẫn 
chưa phân biệt được định hướng trong không gian hoặc hay bị nhầm lẫn. 
Khảo sát kết quả của trẻ khi chưa áp dụng các biện pháp sử dụng đồ dùng trực quan với tiết 
học như sau: Số lượng trẻ : 30 
 Nội dung khảo sát Giỏi Khá Trung bình Yếu
 - Hình thành kỹ năng đếm 0 5 15 10
 và nhận biết các chữ số
 - Nhận biết các hình học
 0 10 15 5
 - Về kích thước, định hướng 0
 15 8 7
 trong không gian
 - Xếp theo qui tắc 0 12 11 7
 - Đo độ dài một vật và 
 7 13 10
 đong dung tích
 I. MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG ĐỒ CHƠI TRỰC QUAN HẤP DẪN 
CHO TRẺ 4-5 TUỔI LÀM QUEN VỚI BIỂU TƯỢNG TOÁN
 20 
 Hình ảnh góc xây dựng: “Xây dựng Lăng Bác Hồ”
Nhưng đối với bài làm quen với biểu tượng về số lượng tôi cũng gợi ý đẫ dắt trẻ đưa trực 
quan ra bằng bài thơ
VD 2: Chủ đề thế giới thực vật: Tôi đọc cho trẻ nghe bài thơ “ Mèo đi câu cá” , sau đó tôi 
hỏi trẻ : trong bài thơ nói về ai? Trẻ trả lời : Nói về anh em nhà mào đi câu cá! Tôi đã 
chuẩn bị sẵn đồ dùng trực quan của mình và trẻ giống nhau là 2 nhóm : Mèo và cá có số 
lượng 5 Tôi nói: Vậy chúng mình cùng nhau xếp tương ứng mèo và cá ra để tạo nhóm mới. 
Việc gây hửng thú ngay từ đầu tiên tiết học bằng đồ dùng trực quan không những tạo được 
sự củ ý cho trẻ ngay từ đầu mà còn tạo cho trẻ một tâm lý thoái mái để trẻ dễ dàng tiếp thu 
nội dung trọng tâm của tiết học
C. Biện pháp 3: Sử dụng đồ dùng trực quan
Việc lựa chọn và sử dụng trực quan đúng lúc, đúng chỗ. Xuất phát từ đặc điểm nhận thức 
của trẻ 4-5 tuổi là tư duy trực quan hình tượng nhưng do trẻ chưa học qua chương trình 
mẫu giáo bé .Nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh với mô 
hình với nhau. Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng 
chủ điểm, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một lúc với cô 
nhịp nhàng. Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng khi 
 20 Hình ảnh trẻ phân biệt các khối
D. Biện pháp : Sử dụng một trò chơi
Trò chơi là một trong những trực quan vô cùng quan trọng trong hoạt động làm quen vói 
biểu tượng toán, trẻ được “Học mà chơi – chơi mà học”. Là một đặc điểm nổi bật của trẻ 
mẫu giáo thông quá các hình thức chơi, trẻ sẽ nhận nhiệm vụ hoc một cách tự nhiên,nhẹ 
nhàng không cang thẳng, không gò ép. trẻ hào hứng chơi khi trong trò chơi xuất hiện 
những trực quan hấp dẫn, bất ngỏ. 
*VD1: Trò chơi “ Chiếc túi kỳ lạ” Tuy nhiên các trò chơi không nên lặp đi lặp lại ở cùng 
một tiết học, sẽ dẫn đến trẻ bị nhằm chán, không hứng thú tham gia hoạt động. giáo thông 
quá các hình thức chơi, trẻ sẽ nhận nhiệm vụ hoc một cách tự nhiên,nhẹ nhàng không cang 
thẳng, không gò ép. trẻ hào hứng chơi khi trong trò chơi xuất hiện những trực quan hấp 
dẫn, bất ngỏ Yêu cầu của trò chơi phải được nâng dần nên qua mỗi lần chơi thì mới phát 
huy tính sáng tạo tính tích cực của trẻ,chính vì vậy tôi đãnghiên cứu,xác định nội dung bài 
dạy để chọn trò chơi cho phù hợp, tuỳ từng trò chơi mà tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm, 
tổ, cá nhân và tập thể. 
- Trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán tôi thường sử dụng trò chơi học tập,và lựa 
chọn trong nhiều trò chơi học tập để áp dụng với từng bài cho phù hợp *Ví dụ 2: Trò chơi 
“Về đúng nhà” Tôi thường sử dụng trong phần ôn luyện cho tập hợp số lượng, phép đếm:
Ví dụ 3: Hình dáng chữ số tôi thường sử dụng cho tiết học ôn luyện và nhận biết chữ số. 
Qua việc sử dụng trò chơi trong các giờ làm quen với biểu tượng toán ,tiết học trở lên sôi 
nổi ,trẻ được tham gia hoạt một cách toàn diện ,tinh thần thoải mái nên cỏ thể không bị mệt 
 20 - Trang trí, sắp xếp lớp học phòng học hài hoà hợp lý sẽ tạo được sự chú ý, sẽ hấp dẫn lôi 
cuốn trẻ vào giờ học theo giai đoạn, theo chủ điểm, theo nội dung từng bài 
-Tuỳ vào nội dung của từng bài để bố trí trực quan xung quanh lớp giá đồ chơi,tranh treo 
tường cho hợp lý để trẻ luyện tập cũng như liên hệ thực tế. Ví dụ: *Chủ điểm gia đình: 
 +Đồ dùng gia đình xếp ở giá đồ chơi để trẻ có thể luyện đếm
Chủ đề “gia đình” tôi dạy toán tiết 1 “Đếm đến 4,nhận biết nhóm có 4 đối tượng,nhận biết 
số 4”
* Hoạt động 1: Ôn số lượng 3
-Tôi sẽ cho trẻ chơi trò chơi thi xem ai có thể tìm những đồ vật xung quanh lớp có số lượng 
là 3 để trẻ đi tìm,thông qua việc chơi trò chơi sử dụng các đồ dùng đẹp mắt phù hợp với 
chủ đề để trẻ củng cố lại các biểu biểu tượng toán về số 3
 Hình ảnh ở góc phân vai
F. Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng 
- Trong các tiết học làm quen với toán tôi cũng có thể sử dụng một số thao tác ứng dụng 
công nghệ thông tin cho việc giảng bài của mình 
*VD: Trong tiết tạo nhóm số lượng trong chủ điểm động vật tôi đã kể cho trẻ nghe câu 
chuyện con gà trống và tôi đưa ra nhóm con gà trống thì lần lượt các con gà được xuất hiện 
trên màn hình với vói tiếng gáy 0 ó o .....các hiệu ứng, âm thanh, tiếng động các hình ảnh 
sinh động làm hứnh thú với trẻ từ đố gây được sự chú ý với trẻ hơn
 20