SKKN Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 4-5 tuổi vào một số hoạt động học và hoạt động khác

 của từng trẻ là khác nhau, điều kiện hoàn cảnh môi trường sống gia đình của trẻ 
không giống nhau, nên qua quá trình thực hiện tôi thấy cần phải:
 - Luôn có biện pháp sáng tạo mới trong giảng dạy, chăm sóc giáo dục trẻ, 
là tấm gương đẻ trẻ học tập và noi theo.
 - Quan tâm chú ý nhiều hơn đến những cháu cá biệt để có biện pháp giáo 
dục phù hợp, động viên khen thưởng, uốn nắn sửa sai kịp thời cho trẻ.
 - Gần gũi yêu thương, nhạy bén trước những biểu hiện của trẻ.
 Nên việc đưa giáo dục rèn luyện vệ sinh và giáo dục các hành vi văn minh 
cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ là rất cần thiết
 2. Cơ sở thực tiễn
 Việc rèn luyện thói quen vệ sinh và những hành vi văn minh cho trẻ là 
một việc rất quan trọng đối với trẻ mầm non, nó là phượng tiện để phát triển khả 
năng giao tiếp cho trẻ. Xuất phát từ những vai trò cụ thể đó nên việc rèn luyện 
thói quen vệ sinh và những hành vi văn minh cho trẻ mầm non nói chung và trẻ 
4 - 5 tuổi nói riêng là không thể thiếu trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 
và là vấn đề quan trọng trong giáo dục mầm non mới hiện nay. 
 Việc rèn luyện thói quen vệ sinh và những hành vi văn minh nhằm giúp 
trẻ có những thói quen vệ sinh đúng cách và những hành vi văn minh phù hợp 
trong cuộc sống. Thực tế cho thấy trẻ được rèn luyện thói quen vệ sinh và những 
hành vi văn minh đã có những hành vi tích cực, những hành vi đó được thể hiện 
như: Trẻ biết giữ gìn vệ sinh cá nhân và biết hợp tác tốt với các bạn trong đội, 
nhóm, nhận thấy trách nhiệm về mình, biết quan tâm đến nhu cầu của người 
khác và sẵn sàng giúp đỡ họ và để thể hiện hành vi văn minh của mình. Vì vậy 
tôi đã chọn đề tài này để nghiên cứu.
 3. Khảo sát thực trạng
 * Thuận lợi: 
 - Giáo viên có trình độ, nhiệt tình trong tất cả các hoạt động chăm sóc 
giáo dục trẻ.
 - BGH tận tình quan tâm giúp đỡ giáo viên.
 - Các cháu trong lớp đều cùng lứa tuổi, số trẻ ăn bán trú ở lớp đông 
(100%).
 - Cô giáo được trang bị đầy đủ các kiến thức chăm sóc giáo dục trẻ.
 - Nhà trường trang bị cho các nhóm lớp đầy đủ các dụng cụ vệ sinh.
 - Phụ huynh ủng hộ giáo viên nhiệt tình 
 - Làm tốt công tác phối hợp cùng giáo viên, nhà trường để chăm sóc giáo 
dục trẻ đạt hiệu quả cao.
 - Đồ dùng đồ chơi tương đối đầy đủ.
 * Khó khăn:
 - Một số trẻ được bố mẹ cưng chiều quá mức, muốn gì được nấy.
 - Đa số phụ huynh làm nghề nông, kiến thức khoa học về chăm sóc giáo 
dục vệ sinh và dạy trẻ những hành vi văn minh còn hạn chế.
 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 
 4 - 5 tuổi vào một số hoạt động học và hoạt động khác giả Hoàng Thị Phương), giáo trình vệ sinh và phòng bệnh trẻ em (nhà xuất bản 
Hà Nội), hướng dẫn thực hiện chương trình . 
 (Hình ảnh: Tài liệu giáo trình đã tham khảo học tập
 Bên cạnh đó tôi thường xuyên học hỏi chị em đồng nghiệp có kinh 
nghiệm về cách rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh để tạo cho 
mình có thêm nhiều kiến thức giúp cho việc thực hiện dạy trẻ được thuận lợi 
hơn.
 Sau quá trình học hỏi trau rồi kiến thức cho bản thân. Tôi đã biết cách rèn 
thói quen vệ sinh và hành vi văn minh vào các môn học cho trẻ ở hoạt động nào 
và lồng ghép như thế nào cho phù hợp với từng tháng, từng hoạt động đó.
 Qua đó tôi cũng biết được các thao tác vệ sinh và một số hành vi văn 
minh cơ bản cần rèn cho trẻ 4-5 tuổi như sau:
 Thao tác vệ sinh Hành vi văn minh
- Rửa tay bằng xà phòng - Chào hỏi, cám ơn, xin lỗi và lễ phép với người 
dưới vòi nước chảy, lau lớn.
tay khô - Biết nhặt cơm rơi vãi bỏ vào đĩa.
- Lau mặt, lau miệng - Biết dùng tay, khăn che miệng khi ho, ngáp, hắt 
- Không cho tay vào miệng hơi, hỉ mũi
- Xúc miệng nước muối. - Vứt rác đúng nơi quy định, không ngắt lá bẻ 
- Tự mặc quần áo, chải cành, dẫm lên cỏ.
đầu. - Cất dọn đồ chơi và đồ dùng cá nhân đúng nơi 
- Giữ quần áo sạch sẽ. quy định
- Không khạc nhổ bừa bãi. - Biết xin phép cô khi ra vào lớp. 
- Cắt móng tay hoặc nhờ - Biết xưng hô, chơi đoàn kết với bạn bè.
người lớn cắt móng tay. - Biết giúp cô phơi khăn mặt.
 - Biết giúp cô gấp chiếu, cất gối sau khi ngủ dậy.
- Đánh răng - Không nói chuyện trong giờ học, không nói to, 
 không nói tục, không nói chuyện khi đang ăn.
 - Khi trả lời, hoặc thưa cô thì trẻ phải xưng hô lễ 
 phép
 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 
 4 - 5 tuổi vào một số hoạt động học và hoạt động khác 3. Biện pháp 3: Xây dựng môi trường về thói quen vệ sinh và những 
hành vi văn minh
 Với trẻ mầm non môi trường học tập đẹp, sinh động, hấp dẫn là cái đầu 
tiên thu hút trẻ đến trường. Bởi vậy ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng và 
trang trí các góc phù hợp với đặc điểm của lớp và thay đổi theo chủ đề
 Ví dụ: Góc văn học tôi thường cùng trẻ làm tranh minh họa các câu 
truyện. Đồng thời tôi trao đổi trò chuyện về nội dung câu chuyện, bài thơ cho trẻ 
nhận xét về tính cách nhân vật trong câu truyện, giáo dục trẻ nên học tập điều gì 
ở nhân vật và không nên học gì. Bên cạnh đó tôi cũng hướng dẫn trẻ cất đồ dùng 
đúng nơi quy định, sắp xếp khoa học với mục đích rèn cho trẻ tính gọn gang 
ngăn nắp từ nhỏ.
 Ảnh góc văn học được trẻ đã sắp xếp gọn gàng sau khi chơi
 Ngoài ra tôi thường xuyên thay đổi môi trường học tập với những hình ảnh 
phù hợp với nội dung trong tháng. Để để trẻ được quan sát, đặt tên cho bức 
tranh, kể chuyện theo nội dung bức tranh, đóng kịch tạo tình huống câu chuyện 
thể hiên qua diễn dối, theo trânh. Từ đó giúp trẻ hình thành các kỹ năng ứng xử, 
kỹ năng xã hội, tình cảm, đạo đức
 Không những vậy, tôi còn thiết kế ở góc học tập về một số bài tập về hành 
vi văn minh với nội dung con hãy gạch bỏ một số hình ảnh không thể hiện hành 
vi văn minh
 Việc thực hiện biện pháp này giúp trẻ ôn luyện củng cố các kỹ năng vệ 
sinh cũng như các hành vi văn minh trẻ đã được học, điều này là tiền đề giúp 
hình thành nhân cách trẻ sau này.
 4. Biện pháp 4: Rèn luyện về thói quen vệ sinh và những hành vi văn 
minh cho trẻ vào một số hoạt động học và các hoạt động khác
 4.1. Rèn luyện về thói quen vệ sinh và những hành vi văn minh cho trẻ vào 
một số hoạt động học
 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 
 4 - 5 tuổi vào một số hoạt động học và hoạt động khác với chúng ta, vì vậy các con cần giữ gìn và vệ sinh sạch sẽ các bộ phận trên cơ 
thể của chúng mình, các con cần rửa tay trước khi ăn, đáng răng, rửa mặt khi 
sáng dậy và trước khi đi ngủ. Không chỉ có bài thơ “Bé ơi” tôi còn dạy trẻ một 
số bài thơ, câu truyện khác như: Áo quần sạch sẽ, Bé tập rửa mặt, Cô dặn bé 
Hay câu truyện: Gấu con bị sâu răng.
 Hoạt động âm nhạc ở tháng 10? Chủ đề bản thân? Tôi dạy trẻ bài hát 
“Tập rửa mặt, rửa mặt như mèo” qua nội dung bài hát tôi giáo dục trẻ rửa mặt 
đúng cách, không bôi bẩn lên mặt để khuân mặt luôn sạch sẽ và xinh tươi. Hay 
với bài hát nghe “Tập đánh răng” tôi cho trẻ làm thao tác đánh răng cùng cô khi 
cô thể hiện bài hát, qua nội dung bài hát tôi giáo dục trẻ muốn có hàm răng chắc 
khỏe các con không nên ăn nhiều kẹo, sau khi ăn song các con phải súc miệng 
bằng nước muối, đánh răng trước khi đi ngủ và sáng sớm dậy.
 Được nghe cô giảng nội dung và giáo dục, học thuộc các bài hát, bài thơ, 
nghe cô kể các câu chuyện trẻ biết được điều tốt khi giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, 
trẻ học tập được thêm kinh nghiệm và tạo cho mình những thói quen vệ sinh phù 
hợp
 * Lồng ghép giáo dục trẻ một số hành vi văn minh:
 Để tạo thói quen cho trẻ có những hành vi văn minh, qua các hoạt động có 
chủ đích nếu hợp lí phù hợp tôi đưa vào để giáo dục, rèn luyện cho trẻ:
 - Hoạt động tạo hình: “Tô màu trang trí bức tranh bác nông dân cày 
ruộng” 
 + Tôi nhắc trẻ ngồi vẽ ngay ngắn đúng tư thế.
 + Giáo dục trẻ cần phải yêu quý, kính trọng các bác nông dân ngoài ra tôi 
còn giáo dục trẻ cần phải biết kính trọng mọi người không được có thái độ coi 
thường những người lao động chân tay.
 + Nhắc trẻ cất đồ dùng gọn gàng, ngăn nắp, biết giữ gìn bảo quản đồ dùng 
 Hình ảnh: Trẻ lớp tôi đã ngồi vẽ đúng tư thế
 - Hoạt động LQVH: Truyện “Kiến con đi xe ô tô”
 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 
 4 - 5 tuổi vào một số hoạt động học và hoạt động khác con trước khi đến lớp vẫn còn nhiều bạn chưa đảm bảo như đầu tóc chưa gọn 
gàng, chân tay tay còn lem bẩn. Với những trường hợp như vậy tôi trao đổi nhẹ 
nhàng tế nhị với các bậc phụ huynh để phụ huynh quan tâm hơn đến công tác vệ 
sinh cho trẻ.
 - Song bên cạnh đó tôi cũng sẽ trò chuyện với trẻ về việc thực hiện các 
công việc vệ sinh cá nhân và nhắc nhở trẻ, về những công việc hàng ngày của trẻ 
mỗi buổi sáng thức dậy. Nếu ông bà hay bố mẹ quên thì các con có thể nhắc ông 
bà bố mẹ giúp đỡ các con vệ sinh. Trong khi trò truyện tôi đặt ra một số câu hỏi 
với trẻ
 Ví dụ tôi hỏi trẻ:
 + Con hãy kể cho cô những công việc mà con đã làm khi con thức giấc?
 + Vệ sinh cá nhân giúp ích gì cho cơ thể của con?
 Từ đó giúp trẻ ghi nhớ những thói quen vệ sinh đánh răng, rửa mặt, chải 
đầu hình thành những thói quen tốt cho trẻ.
 - Tôi thường nhắc nhở trẻ giữ vệ sinh cá nhân sạch sẽ như: Cắt ngắn móng 
tay, móng chân, thường xuyên rửa tay dưới vòi nước chảy
 Với cách làm đó trẻ đến lớp không còn tình trạng chân tay lem bẩn
 4.2.2. Hoạt động góc:
 Ở lứa tuổi này trẻ học bằng chơi, chơi mà học, trong khi chơi các trò chơi 
trẻ được thực hành trải nghiệm các vai chơi của người lớn qua đó lồng ghép giáo 
dục các thói quen vệ sinh và có các hành vi văn minh: 
 *Tạo thói quen, kỹ năng vệ sinh khi cho trẻ chơi trò chơi: Rửa mặt, rửa 
tay, tắm cho em búp bêKhi tham gia góc chơi nấu ăn
 Cụ thể trong hoạt động giao lưu kết nối giữa phụ huynh và học sinh trẻ 
chơi ở góc nấu ăn sẽ được thực hành trải nghiệm, làm những món ăn đơn giản 
cùng với các bác phụ huynh như món sa lát, bánh trôi, nộm thập cẩm... Trước 
khi cho trẻ trải nghiệm thực hiện tôi chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, cho trẻ đi rửa tay 
trước khi chế biến món ăn, nhắc trẻ khi chế biến các món ăn từ các nguyên liệu 
chín các con cần phải đeo găng tay, nguyên liệu sống và chins để ở vị trí riêng 
biệt nếu để lẫn chung rất mất vệ sinh, không đảm bảo an toàn thực phẩm. Khi trẻ 
thực cùng các bác chế biến song món ăn tôi nhắc nhở trẻ thu dọn vệ sinh bàn chế 
biến và sau đó đi rửa tay rồi vào chuẩn bị bày bàn tiệc cùng các bác.
 Với những công việc trẻ được làm các con đã ý thức được việc làm thế 
nào để giữ gìn vệ sinh trong chế biến món ăn để, diều này cũng là tiền đề hình 
thành thói quen vệ sinh tốt ở trẻ
 * Giáo dục cho trẻ có các hành vi văn minh qua các trò chơi.
 Ở trò chơi phân vai tại góc bán hàng tôi dạy trẻ cần có thái độ niềm nở, 
tươi cười tôn trọng khách đến mua hàng, ngoài ra tôi hướng dẫn trẻ đối thoại 
những câu chào hỏi lễ phép, câu cảm ơn, xin lỗi, trao nhận bằng hai tay như: 
 + Chào bác! Quả này bác bán thế nào?...
 + Hai nghìn một quả cô ạ!... 
 Một số biện pháp rèn luyện thói quen vệ sinh và hành vi văn minh cho trẻ 
 4 - 5 tuổi vào một số hoạt động học và hoạt động khác