SKKN Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi làm đề tài của mình

 Mỗi chúng ta ai cũng biết “Trẻ em là tờ giấy trắng”. Chính vì vậy việc phát triển vốn từ cho 
trẻ là nhiệm vụ hàng đầu của giáo dục mầm non, như Bác Hồ đã nói :
“Dạy trẻ cũng giống như trồng cây non
Trồng cây non được tốt thì sau này các cháu thành tốt”
Một trong những bộ môn của ngành học mầm non mà tôi quan tâm để đầu tư thực hiện 
nhiệm vụ trên đó là bộ môn cho trẻ làm quen với văn học. Đặc biệt là việc giúp trẻ có vốn từ 
phong phú và khả năng diễn đạt mạch lạc được tôi quan tâm nhất khi cho trẻ tiếp xúc với tác 
phẩm văn học ....
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Mỗi chúng ta ai cũng biết “Trẻ em là tờ giấy trắng”.Chính vì vậy việc phát triển vốn từ cho 
trẻ là nhiệm vụ hàng đầu của giáo dục mầm non, như Bác Hồ đã nói :
“Dạy trẻ cũng giống như trồng cây non
Trồng cây non được tốt thì sau này các cháu thành tốt”
Một trong những bộ môn của ngành học mầm non mà tôi quan tâm để đầu tư thực hiện nhiệm 
vụ trên đó là bộ môn cho trẻ làm quen với văn học .Đặc biệt là việc giúp trẻ có vốn từ phong 
phú và khả năng diễn đạt mạch lạc được tôi quan tâm nhất khi cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm 
văn học .
Đối với tôi thì việc đọc diễn cảm có nghệ thuật lại có ý nghĩa to lớn hơn nhằm giúp trẻ cảm 
thụtác phẩm một cách trọn vẹn và đầy đủ hơn. Qua đó trẻ tái tạo lại bằng hình ảnh những gì 
đã nghe được và gợi lên ở trẻ những tình cảm, cảm xúc nhất định; trẻ chú ý say mê với cốt 
truyện và các hình tượng của tác phẩm tự sự với âm thanh nhịp điệu, nhạc vần của thơ ca. 
Điều đó là tiền đề cho sự hình thành và phát triển nhân cách , đạo đức cho trẻ thơ.
Mặt khác đọc, kể tác phẩm văn học một cách diễn cảm là một trong những nội dung cơ bản 
của môn văn học và phương pháp cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở lớp mẫu giáo. Vì 
vậy không những đọc, kể diễn cảm cho trẻ nghe mà còn phải rèn luyện cho trẻ kỹ năng đọc, 
kể diễn cảm tác phẩm văn học để tạo điều kiện cho trẻ phát triển vốn từ và thể hiện những kỹ 
năng, kiến thức mà mình đã học.
Trong quá trình thực tiễn ở trường mầm non tôi thấy kỹ năng đọc diễn cảm của trẻ mẫu giáo 
chưa được tốt và còn nhiều hạn chế: chỉ có một số ít trẻ biết đọc kể diễn cảm, việc đọc kể tác 
phẩm còn mang tính chất thuộc lòng chứ chưa thể hiện một cách diễn cảm, thậm chí có trẻ 
còn đọc chưa đúng, một số trẻ còn ngọng lắp... do đó gây rất nhiều khó khăn đối với việc 
luyện kỹ năng đọc- kể diễn cảm cho trẻ, từ đó dẫn đến kết quả giáo dục chưa cao. Từ thực 
tiễn này nên tôi đã chọn đề tài : “Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ mẫu giáo 
4- 5tuổi” làm đề tài của mình .
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A. Cơ sở lí luận
1. Ý nghĩa của việc rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ mẫu giáo 4- 5 tuổi
Như chúng ta đã biết trẻ mẫu giáo 4 -5 tuổi còn nhiều hạn chế về khả năng diễn đạt và tư 
duy chưa phát triển cao vì thế việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho chúng có ý nghĩa rất to lớn 
trong phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.
Đọc diễn cảm giúp trẻ phát âm rõ ràng ( đảm bảo sự nghiêm ngặt chính âm) Kỹ năng đọc diễn cảm của trẻ mẫu giáo 4 -5 tuổi
-Phương pháp điều tra:
Sử dụng phương pháp đàm thoại
-Nội dung điều tra:
Dùng hệ thống các câu hỏi để đàm thoại cùng trẻ.
Câu hỏi
-Các con có thích nghe kể chuyện và đọc thơ không?
-Lớp mình đã được cô giáo dạy những bài thơ gì?
- Khi đọc thơ thì chúng mình phải đọc như thế nào? đọc nhanh hay đọc chậm
- Các con thích bài thơ nào nhất?
- Cháu Linh cho cô biết bài thơ “Gấu Qua Cầu”mà cháu thích nói về con gì và chúng làm 
gì ?
- Linh đọc bài thơ này cho các bạn nghe nhé!
- Còn bạn nào biết đọc thơ hay giống nhưbạn Linh không?
- Vậy còn kể chuyện thì sao? Bạn nào kể được chuyện
- Các con được nghe truyện “ Dê con nhanh trí” chưa?
- Các con cho cô biết trong câu chuyện giọng Con Sói như thế nào ?
-Vậy bạn dê conrụt rè hay dứt khoát
- Dê con có nhanh tríkhông?
- Cô mời một bạn thật giỏi kể cho cô và các bạn nghe câu chuyện
“ Dê con nhanh trí”
- Kết quả điều tra :
Sau khi thực nghiệm nội dung điều tra, tôi đã thu đuợc kết quả sau: 10/20 đọc đuợc thơ, 
4/20 trẻ chua biết ngắt nghỉ giọng. 5/20 trẻ chua thể hiện đuợc tình cảm qua giọng đọc.
* Nhận xét chung:
Khi đàm thoại với trẻ về bộ môn “ cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học” tôi thấy nhiều 
cháu đã biết đọc thơ, tuy nhiên xét về mặt diễn cảm thì chỉ có một vài trẻ có kỹ năng này. 
Phần lớn các cháu còn chua biết xác định giọng điệu của các câu thơ. Qua đó ta thấy rằng vấn 
đề đọc diễn cảm của trẻ mẫu giáo nhỡ chua đuợc quan tâm nhiều.
3. Trao đổi với giáo viên, với phụ huynh:
a. Trao đổi với giáo viên ( giáo viên chủ nhiệm lớp 4 -5 tuổi)
Thời gian: 12/2008
Họ tên giáo viên : NguyễnThị Thanh Huyền
* Nội dung trao đổi:
Câu hỏi:Xin chị vui lòng cho biết việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4 -5tuổi đuợc thực 
hiện ở truờng ta lâu chua?
Trả lời:Việc rèn luyện kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4 -5tuổi đuợc thực hiện chua lâu lắm, 
khoảng 3 năm truớc đây.
Câu hỏi:Vậy chị có suy nghĩ gì về việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ?
Trả lời: Việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ, nhất là trẻ 4 -5tuổi là rất cần thiết. Nó không 
những giúp trẻ cảm thụtốt tác phẩm má còn giúp trẻ có tính mạnh dạn trong các hoạt động một cách có nghệ thuật đề trẻ lĩnh hội đuợc tri thức tốt hơn.
4. Dự giờ của giáo viên
a. Tiết 1:
- Thời gian: Ngày1/2009
- Lớp :Mầu giáo nhỡ( 4 -5tuổi)
- Môn: Cho trẻ làm qen với tác phẩm văn học .
-Bài : Hoa Cúc Vàng
-Nguời dạy : Phùng Minh Thuỳ
- Giáo viên truờng mầm non Yên Hoà - Quận Cầu Giấy
* Tiến trình thực hiện nhu sau:
1.ổ định tổ chức :
-Cho trẻ hát một bài: “ Màu Hoa ”
2. Bài mới :
- Cô hỏi trẻ ; Các cháu có biết trong bài hát có những mầu hoa gì không?
- Đúng rồi ! Có rất nhiều màu hoa đẹp và những màu hoa ấy khiến cho cuộc sống của chúng 
ta tuơi đẹp hơn rất nhiều .Hôm naycô sẽ dạy lớp mình đọc lại bài thơ “ Hoa Cúc Vàng”, lớp 
mình có thích không?
-Cô đọc mẫu bài thơ 2-3 lần
-Cô giảng bài
+ ong và buớm gặp nhau trong một khu vuờn:
“ Con buớm trắng
Luợn vuờn hồng
Gặp con ong
Đang bay vội”
+ Buớm đang chơi nên rủ ong đi chơi cùng
“Buớm liền gọi
Rủ đi chơi”
+ Nhung ong rất chăm chỉ hút nhụy hoa làm mật ngọt, thơm cho mọi nguời, cong buớm chỉ 
thích rong chơi trong vuờn hoa đề khoe đôi cách sặc sỡ. Vì thế ong và buớm cùng bay vào 
vuờn hoa nhung ong vần lời mẹ dặn làm việc chăm chỉ. Còn buớm chỉ mải chơi
“ ong trả lời
tôi còn bận
Mẹ tôi dặn
Việc chưa xong
Đi chơi rong
Mẹ không thích”
+ Các cháu thấy bài thơ có hay không?
+ Bài thơ nói về những con gì?
+ ong và bướm gặp nhau ở đâu?
+ Bướm muốn rủ ong đi đâu?
+ ong trả lời bướm như thế nào? gia đình tí hon.
3. Kết thúc tiết học
- Kể lại câu chuyện 1 lần nữa
-Giáo dục trẻ biết giúp đỡ yêu thuơng cha mẹ.
*. Nhận xét - củng cố - tuyên duơng.
- Củng cố lại tên chuyện, nhận xét gìơ học.
Tuyên duơng những trẻ học ngoan, nhắc nhở trẻ chua chú ý
* Nhận xét đánh giá giờ dậy.
- ưu điểm:Thực hiện đủ các buớc dạy trẻ kể chuyện biết kết hợp sử dụng tranh chuyện để 
giảng giải nội dung câu chuyện.
- Tồn tại: Giọng kể của cô chua đuợc diễn cảm, chua thể hiện rõ giọng của các nhân vật. Vì 
vậy chua thu hút trẻ vào nội dung câu chuyện.
5. Đánh giá tình hình, tìm hiểu nguyên nhân :
a. Những điểm tốt:
-ở các truờng mầm non, phần lớn trẻ rất thông minh ham thích học môn văn ( kể chuyện, 
đọc thơ)
- Cơ sở vật chất, đồ dùng dạy học phục vụ cho môn văn học tuơng đối đầy dủ.
b. Những điểm hạn chế:
- Giáo viênsử dụng các phuơng pháp dạy học môn văn chua đuợc nhuyễn . Số trẻ biết đọc 
diễn cảm rất ít.
- cô chua quan tâm nhiều đến việc rèn đọc diễn cảm cho trẻ.
6. Xác định nguyên nhân của tình hình.
Theo tôi việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ 4 -5tuổi ởcác trường mầm nonchưa đạt hiệu 
quả cao bởi nhiều nguyên nhân:
Thứ nhất: đó là việc giáo viên chưa thê hiện rõ ngữ điệu, cường điệu của âm thanh ngôn 
ngữ khi đọc tác phẩm cho trẻ nghe
Thứ hai: là do giáo viên sử dụng chưa hợp lý các phương pháp dạy học và những đồ dùng 
trực quan khi giảng dạy.
Thứ ba: là chưa chú ý rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ qua các môn học và dưới các hình 
thức khác nhau
C . Một số biện pháp thực hiện đề tài
Sau khi tìm hiểu nguyên nhân của việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ mẫu giáo nhỡ( 
trường mầm non Yên Hoà ). Tôi xin đề xuất một số biện pháp sau:
l. Giáo viên phải nhận thức đúng về tầm quan trọng của việc đọc diễn cảm.
Nhận thức đúng về việc đọc diễn cảm là phải có sự hiểu biết sâu sắc về kiến thức văn học, 
nghiên cứu kỹ từng tác phẩm để hiểu được rằng muốn truyền thụ các tác phẩm văn học đến 
trẻ một cách tốt nhất cần phải sử dụng ngôn ngữ đọc một cách tốt nhất cần phải sử dụng 
ngôn ngữ đọc một cách có nghệ thuật . Việc rèn kỹ năng đọc diễn cảm cho trẻ có tác dụng 
phát triển ngôn ngữ , hình thành những tình cảm đạo đức cho trẻ đối với sự vật, con người ở 
môi trường xung quanh.
Ví dụ: khi dạy trẻ đọc bài thơ “ Dán hoa tặng mẹ” - Khai Minh, trẻ học được cách nói với đọc diễn cảm cho trẻ, bởi vì một trong những yêu cầu của việc rèn kỹ năngđọc diễn cảm cho 
trẻ cũng là viẹc giúp trẻ cảm nhận và thể hiện các giọng điệu khác nhau khi trình bày: trang 
trọng hay vui vẻ, êm dịu hay hóm hỉnh.
Trên nền của giọng điệu cơ bản, nguời đọc còn phải sử dụng các sắc thái khác nhau tùy theo 
diễn biến nội dung để trình bày trọn vẹn tác phẩm . Một trong những sắc thái của giọng đọc 
đuợc thể hiện ở yếu tố ngữ điệu. Ngữ điệu là những thay đổi chủ yếu về độ cao của giọng 
khi đọc, nó có thể miêu tả lại đuợc tâm trạng hành động, cá tính của các nhân vật, bộc lộ 
thái độ của mình truớc các nhân vật đó
Ví dụ: với câu chuyện “ Quả táo của ai” giọng điệu cơ bản là trong sáng, sôi nổi thẻ hiện nội 
dung là thỏ, quạ, nhím, cùng muốn nhận một quả táo và cuối cùng quả táo đó về ai. Trong 
câu chuyện này, ngữ điệu khi thể hiện ngôn ngữ của thỏ, nhím, quạ, cần phải cao, thậm chí 
có phần gay gắt thể hiện đuợc ý thức tranh chấp của các con vật này. Nhu giọng điệu của 
nhím phải có tính chất khẳng định: “Quả táo chín rụng, tôi bắt đuợc mà”.
Giọng của thỏ đòi hỏi khẳng định hơn “ Tôi tìm thấy quả táo chứ! Quả táo này của tôi”
Còn giọng của quạ đen quyết liệt không kém “quả táo này tôi hái đấy”.
Đối lập với ngữ điệu cao, có tính gay gắt đó là ngữ điệu trầm, ôn hòa của gấu, thể hiện một 
tính cách chậm rãi, sáng suốt: “Các cháu đừng tranh cãi nữa ! Cả ba cùng nói đúng, song 
không nên tranh giành nhau nhu vậy, hãy bổ quả táo ra làm ba phần, mỗi cháu một phần”.
Ngoài yếu tố ngữ điệu ra, sắc thái của giọng đọc còn thể hiện ở yếu tố nhịp điệu, cuờng độ, 
nhịp điệu chính là tốc độ của giọng đọc, cuờng độ giọng đọc là độ vang, độ mạnh đối với 
lứa tuổi trẻ mầm non cần đọc những tác phẩm với nhịp điệu, cuờng độ vừa phải, phù hợp 
với ngữ điệu giọng điệu cơ bản của tác phẩm.
Ví dụ khi kể chuyện cổ tích “Cóc kiện trời” cần kể với giọng điệu sôi nổi, rõ ràng, có pha 
chút cảm phục. Đoạn đầu sẽ đuợc kể với giọng điệu chậm rãi, với mục đích giới thiệu bối 
cảnh câu chuyện và các nhân vật
“ Thủa xa xua, Ngọc hoàng cai quản tất cả các việc trên trời, duới đất. Ngọc Hoàng ra lệnh 
cho thần mua làm mua cho tất cả các con vật và cây cỏ có nuớc uống. Nhung đã ba năm nay 
không có một giọt mua nào. Khắp nơi đất đai nứt nẻ, cây cỏ khát nuớc chết rụi, các con thú 
cũng chết dần chết mòn vì khát. Muôn loài đều kêu than ai oán, vậy mà trời có thấu. Một 
hôm các con vật họp bàn nhau lại chúng quyết định cử Cóc lên gặp Ngọc Hoàng. Cùng đi 
với Cóc có Cáo, Gấu và Cọp...”
Đến đoạn miêu tả cuộc chiến giữa các nhân vật và tay chân của Ngọc Hoàng lại cần một 
nhịp điệu nhanh hơn cuờng độ mạnh hơn thể hiện tính chất căng thẳng cuộc chiến đấu:
“ Bầy gà vừa ló khỏi cửa, Cóc ra lệnh cho Cáo xông ra vồ gà. Biết gà bị vồ mất Ngọc 
Hoàng liền sai chó ra giữ Cáo. Chó chạy ra chỉ kịp sủa lên mấy tiếng đã bị Gấu ra chộp lấy 
tha đi. Ngọc Hoàng lại sai một toán lính ra giữ Gấu. Lần này Cọp xông ra quật chết từng 
lính không sót nguời nào.”
Liên quan đến cuờng điệu và cuờng độ phải kể đến ngắt giọng. Quãng ngắt giọng ngắn 
thuờng ở trong nhịp điệu nhanh, cuờng độ mạnh, thể hiện tính chất náo nhiệt hoặc căng 
thẳng. Quãng ngắt dài thường trong nhịp điệu chậm, cường độ nhẹ, thể hiện tính chất buồn 
bi thương.