SKKN Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 4-5 tuổi tại trường mầm non

 bản thân cho trẻ là dạy cho trẻ những thói quen sinh hoạt thuờng ngày trong giao 
tiếp và ứng xữ của trẻ đối với bản thân và những nguời xung quanh..
 Thực tế việc giáo dục, rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ đã được giáo viên 
trong trường thực hiện, nhưng chưa đi sâu, đi sát nên kết quả chưa cao, trẻ thường 
ỷ lại các bạn không muốn lao động, trẻ chưa có tính tự giác lao động. Thực tế 
hiện nay cho thấy đối với các gia đình, chủ yếu là các bậc cha mẹ còn có nhiều sai 
lầm về giáo dục nói chung và giáo dục tính tự phục vụ nói riêng. Thứ nhất là 
nuông chiều con quá mức khiến trẻ chỉ biết hưởng thụ, sau này trở thành người có 
tính ích kỉ, vụng về, thiếu tự tin trong cuộc sống. Thứ hai là không tin vào khả 
năng của trẻ, trẻ muốn làm nhưng thấy trẻ vụng về, lóng ngóng chậm chạp thì tỏ 
ra khó chịu, nên người lớn thường sót ruột và làm thay trẻ, dẫn đến trẻ có thái độ 
bướng bỉnh, dần dần tạo ra sự ỉ lại, lười biếng và mất tự tin ở trẻ.
 Bản thân tôi là giáo viên mầm non lại trực tiếp dạy lớp mẫu giáo 4 – 5 tuổi. 
Trong thời gian đầu qua quá trình làm quen, trò chuyện, hoạt động và gần gũi trẻ 
tôi thấy nhiều trẻ lớp tôi còn nhút nhát, ỷ lại, lười vận động, chưa có kĩ năng tự 
phục vụ. Mọi hoạt động của trẻ đều do cô giáo phục vụ hay nhắc trẻ làm thì bạ 
đâu trẻ cũng để, cũng vứt. Trẻ chưa có tính tự giác, chưa chủ động trong mọi hoạt 
động, chưa phát huy được tính sáng tạo của mình. Xuất phát từ những lý do trên 
tôi mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp rèn kĩ năng tự phục vụ cho trẻ 4- 5 
tuổi tại trường mầm non” làm đề tài nghiên cứu cho bản sáng kiến kinh nghiệm 
của mình.
 1.2. Điểm mới của đề tài :
 Đề tài “Một số biện pháp rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4– 
5tuổi” là đề tài mới lần đầu tiên tôi nghiên cứu để tìm ra những giải pháp thiết 
thực và có hiệu quả để giúp trẻ được rèn kỹ năng tự phục vụ. Trong quá trình thực 
hiện ngoài những mặt mạnh vẫn còn bộc lộ một số hạn chế và bất cập trong việc 
rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ mẫu giáo 4– 5tuổi. Chính vì vậy cần tiếp tục đi 
sâu vào việc nghiên cứu các giải pháp mới có tính hệ thống để giúp trẻ có những 
kỹ năng tự phục vụ. 
 Qua việc nghiên cứu: “Một số biện pháp rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ 
mẫu giáo 4– 5tuổi” bản thân tôi học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm, không chỉ 
 Trang:2 Xuất phát từ tình hình thực tế của trường, điều kiện của lớp và khả năng 
của mình. Trong quá trình tổ chức: “Một số biện pháp rèn kỹ năng tự phục vụ cho 
trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi” bản thân tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó sau:
 * Thuận lợi:
 Được sự quan tâm của ban giám hiệu luôn chỉ đạo sâu sát với công tác 
chuyên môn. Luôn đầu tư và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên.
 Nhà trường tạo mọi điều kiện mua sắm trang thiết bị tương đối đầy đủ phục 
vụ tốt các hoạt động của cô và trẻ.
 Môi trường sư phạm sạch đẹp khang trang, có đủ đồ dùng đồ chơi phù hợp 
với trẻ.
 Hai giáo viên phụ trách có trình độ đạt trên chuẩn, có chuyên môn vững 
vàng, nắm vững đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Cả hai cô đều yêu nghề mến trẻ, 
nhiệt tình trong công việc, thường xuyên vệ sinh lớp học sạch sẽ, bố trí sắp xếp đồ 
dùng đồ chơi trong lớp gọn gàng, ngăn nắp, dễ lấy, dễ cất.
 Giáo viên luôn gương mẫu cho trẻ làm theo. Giáo viên trong lớp kêt hợp 
chặt chẽ việc rèn kỹ năng tự phục vụ cho trẻ. Đơn giản nhất là biết cất đồ dùng cá 
nhân của mình vào đúng tủ, đúng ngăn. 
 Đa số phụ huynh quan tâm, đồng tình hưởng ứng về phương pháp giáo dục 
của nhà trường.
 * Khó khăn: 
 Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại như: Internet, tivi, các 
trò chơi điện tử.
 30% phụ huynh không có thời gian chăm sóc trẻ vào buổi sáng, nhiều trẻ 
đến lớp với quần áo, đầu tóc không gọn gàng, sạch sẽ.
 25% phụ huynh ít đưa đón con đi học thường nhờ ông, bà, anh chị hàng 
xóm vì thế giáo viên không có cơ hội trao đổi về tình hình của trẻ ở lớp để cùng 
phối hợp.
 Nhận thức của phụ huynh về ngành học, về trẻ còn hạn chế, nuông chiều 
con quá mức luôn làm mọi công việc hộ con từ bé, không muốn con phải lao động 
dẫn đến trẻ không có tính tự giác, không có kỹ năng, ý thức tự phục vụ. Mặt khác 
nhiều phụ huynh không muốn cho con em mình phải lao động sợ con mệt, sợ con 
 Trang:4 tuổi. Nếu nội dung không phù hợp với lứa tuổi của trẻ như yêu cầu cao quá thì sẽ 
dẫn đến trẻ làm việc quá sức ảnh hưởng đến sự phát triển thể lực ở trẻ. Chính vì 
vậy tôi đã nghiên cứu rất kỹ khi lựa chọn những kỹ năng tự phục vụ phù hợp với 
lứa tuổi của trẻ. Thực tế nhiều nhà nghiên cứu cho thấy kỹ năng tự phục vụ là một 
trong những kỹ năng rất quan trọng nó đòi hỏi người lớn cần phải tạo cơ hội cho 
trẻ để trẻ rèn luyện những kỹ năng này. Trẻ có thể tự làm được những việc tự 
phục vụ bản thân phù hợp với khả năng của trẻ. Do đó tôi đã lựa chọn những nội 
dung sau:
 - Trẻ biết tự vệ sinh cá nhân của trẻ khi được nhắc nhở như: rửa tay, rửa 
mặt, vệ sinh răng miệng, đi giày dép.
 Ví dụ: Hướng dẫn trẻ cách rữa tay lau mặt qua các tiết học như tiết dạy hát 
bài "Vì sao mèo rữa mặt" từ đó giáo dục trẻ biết tác dụng của việc giữ gìn vệ sinh 
để phân tích cho trẻ hiểu và được trải nghiệm các công việc đó qua các công 
việc mà trẻ được thực hiện từ đó trẻ được hiểu được lý do “vì sao cần phải thay 
quần áo khi mồ hôi, bẩn, vứt rác đúng quy định, tự đi vệ sinh khi có nhu cầu, rửa 
tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh  đó là việc quan trọng để bảo vệ 
cơ thể của con, khi con sạch sẽ cơ thể con khỏe mạnh không bị mắc bệnh, luôn 
được mọi người yêu quý”
 - Trẻ biết tự chăm sóc bản thân: tự mặc, cởi quần áo, mặc quần áo phù hợp 
với thời tiết, gấp quần áo, gập chăn gối khi ngủ dậy 
 Ví dụ: Ở tiết dạy kỹ năng sống tôi hướng dẫn thêm cho trẻ cách cởi giày, 
cách mặc quần áo. Tôi hướng dẫn tỷ mỉ, dạy trẻ định hình chiếc quần sao cho trẻ 
dễ nhận biết đặc điểm phía trước và sau, sau đó tôi cho trẻ trải nghiệm bằng cách 
tự mặc áo quần, giày dép. Trẻ thực hiện tôi quan sát và khuyến khích trẻ thêm. 
Trẻ tự mặc quần không cần đến người lớn giúp đỡ của người khác. Sau khi mặc 
quần áo xong dạy trẻ biết cách chỉnh quần áo sao cho gọn gàng, không luộm 
thuộm qua đây cũng là cách giáo giục trẻ hình thành ý thức gọn gàng. Một số trẻ 
không kiên trì tôi luôn động viên khuyến khích trẻ kiên trì làm tốt việc kéo khóa 
áo.
 - Trẻ biết cất đồ dùng cá nhân gọn gàng, cất đồ chơi đúng nơi quy định :
 Trang:6 thực hiện đề tài nghiên cứu nói riêng. Và nhờ xác định được những kỹ năng đó 
mà tôi đã rèn trẻ thông qua các hoạt động trong ngày. Tôi đã giúp trẻ hiểu được ý 
nghĩa của hành động, của công việc đó như thế nào, biết được việc nào nên làm 
và việc nào không nên làm, việc đó có ích lợi gì để từ đó giúp trẻ dần dần trở 
thành ý thức cần có trong cuộc sống hàng ngày.
 2.2.2. Biện pháp 2: Tạo môi trường rèn kỹ năng tự phục vụ.
 Như chúng ta đã biết trẻ mầm non nói chung và đặc biệt trẻ 4-5 tuổi nói
riêng, môi trường lớp học có vị trí to lớn trong việc nhận thức của trẻ. Vì môi
trường học tập là nơi trẻ tiếp xúc hàng ngày. Thực tế lớp tôi đã được nhà trường
trang bị đầy đủ đồ dùng, đồ chơi đầy đủ song hình thức trang trí góc vẫn còn
đơn điệu mang tính hình thức chưa thật thu hút trẻ, chưa có nhiều bài tập, các đồ
dùng cho trẻ thực hành trải nghiệm.Trước yêu cầu thực tế trong quá trình giảng 
dạy tôi nhận thấy để trẻ học tậptốt thì phải xây dựng môi trường giáo dục và học 
tập tốt nhất. Nên ngay từ đầu năm học tôi và đồng nghiệp ở cùng lớp đề xuất lên 
ban giám hiệu nhà trường trang bị đầy đủ các dụng cụ vệ sinh cho trẻ: khăn lau 
tay, lau mặt, bàn chải đánh răng, ca múc nước, xà phòng chú ý sắp xếp ngăn 
nắp, vừa tầm tay trẻ giúp trẻ dễ lấy sử dụng.
 Ví dụ: Hằng ngày tôi thường xuyên cho trẻ thực hiện vệ sinh trẻ biết lấy xà 
phòng tôi để trong rổ nhỏ hoặc túi lưới treo cạnh bồn rửa tay; các loại khăn treo 
trên giá thấp ngang tầm với trẻ và thường xuyên giặt sạch, phơi khô dưới ánh 
nắng mặt trời; bàn chải đánh răng rửa sạch phơi nắng và cắm vào trong một giá để 
bàn chải
 Tôi đã chủ động xây dựng góc kỹ năng tự phục vụ phong phú như kỹ năng 
tết tóc, kỹ năng buộc dây giày, kỹ năng rót nước cam, kỹ năng xúc hạt, kỹ năng tự 
đánh răngTrẻ được vui chơi ở góc theo cách thức “ Học bằng chơi, chơi bằng 
học” Trẻ có nhiều cơ hội thực hành và học hỏi nhiều thức. Trẻ có nhiều lựa chọn 
và thực hiện các hoạt động, các bài tập theo hứng thú của mình.Tất cả các trẻ 
trong lớp khi tham gia vào hoạt động góc không phải cùng làm một thứ trong 
cùng một thời điểm. Trẻ có cơ hội lựa chọn học liệu và hoạt động của trẻ chủ 
động hơn trong khi chơi.Đồng thời trẻ có thể cùng nhau chia sẻ, hợp tác chia sẻ 
kinh nghiệm.
 Trang:8 ngoài các kỹ năng trẻ đã biêt thì sẽ dậy trẻ kỹ năng gì mới. Hơn nữa làm nhưu vậy 
trẻ sẽ nhớ hơn là dậy trẻ liền một lúc nhiều kỹ năng , sau rồi trẻ không nhớ gì. 
Đưa các kỹ năng theo tháng cô giáo cũng dễ định hướng là tháng này cần dạy trẻ 
kỹ năng gì mà không bị bỏ quên, hay xót các kỹ năng.
 Tháng Nội dung Biện pháp
 Tháng Rèn trẻ đi vệ sinh đúng Tham mưu với ban giám hiệu mua đầy 
 9/ 2020 nơi quy định, rèn kỹ năng đủ ca cốc, khăn mặt. Cô cắt đề can dán 
 nhận đúng ký hiệu: cốc, ký hiệu cho trẻ. Thêu khăn mặt cho trẻ
 khăn mặt
 - Rèn lấy cất đồ chơi - Cô dạy trẻ trong giờ hoạt động góc, 
 đúng nơi quy định nhắc nhở trẻ thường xuyên.
 Tháng Tiếp tục rèn kỹ năng - Cô rèn kỹ năng cho trẻ vào chiều thứ 
 10/2020 tháng 9. Đi sâu rèn kỹ 3 hàng tuần
 năng rửa mặt, rửa tay - Quan sát trẻ thực hiện hàng ngày và 
 đúng cách. rèn trực tiếp cho trẻ.
 Tháng Tiếp tục rèn kỹ năng Cung cấp cho trẻ biết tác dụng của 
 11/2020 tháng 10. Rèn kỹ năng việc xúc miệng bằng nước muối. Sau 
 xúc miệng nước muối sau khi ăn cô cho trẻ xúc miệng nước muối. 
 khi ăn. Cô hướng dẫn trẻ cách xúc miệng
 Tháng Tiếp tục rèn kỹ năng xúc Cung cấp kiến thức cho trẻ về kĩ năng 
 12/2020 miệng nước muối. Rèn bảo vệ sức khoẻ. Hướng dẫn cho trẻ 
 kỹ năng mặc quần áo. cách tự cởi, mặc quần áo...
 Tháng Lấy cất đồ dùng đúng nơi Hướng dẫn trẻ cách lấy, cất đồ dùng 
 1/2021 qui định. đúng nơi qui định, sắp xếp gọn gàng 
 ngăn nắp.
 Tháng Tiếp tục rèn kỹ năng gấp Hướng dẫn trẻ các kĩ năng thao tác lao 
 2/2021 quần áo. Rèn kĩ năng lao động tự phục vụ: ghế, phục vụ cho hoạt 
 động tự phục vụ: Tự lấy động học tập và vui chơi trong ngày.
 ghế ngồi vào bàn.
 Tháng Rèn kỹ năng lau dọn sắp Cung cấp cho trẻ kiến thức về giữ gìn 
 Trang:10