SKKN Một số biện pháp nhằm giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ MẪU GIÁO 4 - 5 TUỔI 
 LÀM QUEN LÀN ĐIỆU DÂN CA - HÒ KHOAN LỆ THỦY ”
 Họ và tên: Lê Thị Hải Yến
 Chức vụ: Giáo viên
 Đơn vị công tác: Trường Mầm non An Thủy
 Quảng Bình, tháng 5 năm 2020
 2
 Quảng Bình, tháng 5 năm 2015
 Quảng Bình, tháng 05 năm 2014
 Quảng Bình, tháng 5 năm 2014 nhiều hình thức đa dạng, đáp ứng nhu cầu, hứng thú của trẻ theo phương châm 
“chơi mà học, học bằng chơi”. Chú trọng đổi mới tổ chức môi trường giáo dục 
nhằm kích thích và tạo cơ hội cho trẻ tích cực khám phá, hoạt động và sáng tạo 
phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát triển tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền 
tảng cho việc học ở các cấp học tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.
 Thực hiện phong trào “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, hoạt động 
cho trẻ làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan Lệ Thủy là một việc làm thường 
xuyên và thiết thực, khai thác các Di sản văn hóa phi vật thể là nguồn tri thức, là 
phương tiện dạy học, giáo dục tích cực đối với trẻ, góp phần hoàn thiện những giá 
trị cao đẹp về Chân - Thiện - Mỹ. giúp trẻ có cái nhìn đúng đắn hơn về những giá 
trị văn hóa dân tộc, hình thành và nâng cao ý thức trân trọng, giữ gìn và bảo vệ các 
tài sản cha ông ta để lại. Điều đáng mừng Lệ Thủy - Quảng Bình là vùng đất vẫn 
còn lưu giữ được nhiều làn điệu Hò khoan. Âm hưởng của giọng hò nhuộm đầy 
các góc quê, những mảnh đất, con sông, những nếp nhà và cả phong cách sống rất 
bình dị của con người Lệ Thủy. Giữ gìn, bảo tồn, và phát huy giá trị di sản hò 
Khoan là góp phần lưu giữ một di sản văn hóa quý báu của dân tộc, bảo tồn một di 
tích văn hóa có giá trị to lớn phi vật thể của mảnh đất "Địa linh, nhân kiệt" Lệ 
Thủy. Vì vậy việc cho trẻ làm quen Dân ca Hò khoan của Quê hương Lệ Thủy là 
một hoạt động vừa mang tính khoa học sâu sắc, vừa mang tính thực tiễn sinh động, 
đồng thời vừa là lĩnh vực hoạt động mang tính xã hội cao.
Ngày 8-5-2017 niềm vui và vinh dự lớn đến với nhân dân Lệ Thủy nói riêng, 
Quảng Bình nói chung, khi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành quyết định 
công nhận hò khoan Lệ Thủy là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và đồng chí 
Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Quảng Bình khẳng định rằng: “Từ đây, Lệ 
Thủy nói riêng và Quảng Bình nói chung có thêm một sản phẩm mới để góp phần 
đa dạng hóa sản phẩm du lịch của địa phương. Vì vậy, chúng ta là những người 
con Quảng Bình hãy bảo tồn, phát huy giá trị di sản”. Có thể nói một di sản văn 
hóa vô cùng quý giá như vậy nên đã nhiều năm nay, công tác bảo tồn và phát huy 
là nhiệm vụ mà ngành giáo dục luôn quan tâm và được Ðại hội Ðảng bộ huyện Lệ 
Thủy đưa vào Nghị quyết để thực hiện.
 Để giúp trẻ biết được tầm quan trọng về làn điệu Dân ca Hò khoan của địa 
phương, hun đúc cho trẻ có tâm hồn dân tộc, giáo dục trẻ biết yêu quý bảo tồn các 
Di sản văn hóa, không ai khác người lớn chúng ta cần giáo dục và cho trẻ làm quen 
Dân ca Hò khoan càng sớm càng tốt. 
 Song trong thực tế các hoạt động làm quen Di sản văn hóa của địa phương 
cho trẻ 4-5 tuổi hầu như chưa được chú trọng, chỉ diễn ra theo kiểu giáo viên 
truyền đạt cho trẻ nghe, chứ trẻ rất ít được khám phá, được thể hiện. Xuất phát từ 
những vấn đề trên, với lòng yêu nghề, mến trẻ đã thôi thúc bản thân tôi trăn trở 
nghiên cứu, tìm ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ đạt 
 4 Thời gian tổ chức cho trẻ làm quen rất hạn hẹp, các hội thi hát Hò khoan ở 
trường chưa được thường xuyên. 
 Đa số trẻ là con nông dân, tuy phụ huynh quan tâm đến việc học của trẻ 
nhưng việc giáo dục trẻ làm quen với làn điệu Dân ca Hò khoan cho trẻ ít được phụ 
huynh quan tâm.
 Tư liệu, tranh ảnh, pa nô, về công tác tuyên truyền về Dân ca Hò khoan 
chưa có.
 Nhận thức của giáo viên về việc giáo dục Dân ca Hò khoan cho trẻ còn 
chung chung, theo kiểu giáo viên hát cho trẻ nghe, chưa thực sự dành thời gian tập 
luyện cho trẻ, chưa lấy trẻ làm trung tâm.
 Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng với sự quyết tâm của bản thân, tôi đã 
không ngừng tìm kiếm, học hỏi, sáng tạo ra những phương pháp nhằm giúp trẻ làm 
quen một số làn điệu hò khoan dễ dàng, quen thuộc ở địa phương. Mong rằng 
những việc làm của tôi sẽ mang lại kết quả thiết thực cho trẻ. 
 * Khảo sát thực trạng.
 Để lựa chọn được hệ thống giải pháp có hiệu quả, ngay đầu năm học tôi tiến 
hành khảo sát khả năng nhận thức của trẻ, kết quả như sau: 
 Nội dung Tỉ lệ (%)
 Trẻ biết tên một số làn điệu của Hò Khoan Lệ Thủy 12
 Trẻ hát được một số làn điệu quen thuộc 28
 Trẻ thích thú tham gia các hoạt động âm nhạc 40
 Trẻ có khả năng tự sáng tạo và minh họa theo bài hát 12
 Trẻ có hành vi thái độ tốt với Dân ca Hò khoan của địa phương 20
 Qua kết quả trên, bản thân tôi nhận thấy chất lượng trên trẻ của lớp tôi còn 
quá thấp so với yêu cầu của một trường đóng trên địa bàn khá thuận lợi. Điều đó 
làm tôi luôn trăn trở và rút ra những nguyên nhân sau:
 Do hiện nay cuộc sống âm nhạc quá phong phú, hấp dẫn trẻ tiếp xúc với dòng 
nhạc hiện đại nhiều hơn nên rất ít quan tâm đến làn điệu Dân ca Hò khoan. 
 Đa số trẻ trong lớp trình độ nhận thức, tiếp thu kiến thức, kỹ năng của trẻ 
còn hạn chế, lại không đồng đều. 
 Giáo viên còn ít quan tâm đến việc cho trẻ nghe, hát và biểu diễn các làn 
điệu Dân ca Hò khoan. Chưa thực sự đua các bài hát hò khoan vào chương trình 
dạy hát cho trẻ.
 Lớp nằm ở khu vực lẽ điều kiện trang thiết bị còn nhiều hạn chế.
 6 hổ trợ về kinh phí để bản thân có thể mua sắm thêm dụng cụ, đạo cụ, trang phục... 
cho các hoạt động đó.
 Bên cạnh tôi có thể kêu gọi sự hỗ trợ về việc giúp trẻ cảm nhận, giúp trẻ có 
những kỷ năng về ca, hò được tốt nhất, qua đó giúp phụ huynh thấy được tầm quan 
trọng của gia đình là chiếc nôi hình thành và nuôi dưỡng nhân cách trẻ. Vì vậy, bản 
thân đã chủ động trao đổi cùng phụ huynh để thống nhất lại một số biện pháp và 
cách hướng dẫn, cách rèn luyện thêm con ở nhà. 
 Ví dụ: Đối với những phụ huynh không có khả năng về hát Hò khoan thì tôi 
có thể trao đổi với phụ huynh mở nhạc hò khoan cho trẻ nghe thêm ở nhà. Đối với 
những phụ huynh có năng khiếu thì có thể hát trực tiếp bằng lời cho trẻ nghe ở mọi 
lúc, mọi nơi, đặc biệt là khi ngũ qua đó trẻ cảm nhận được làn điệu dân ca hò 
khoan để khi đến lớp cô sẽ dễ dàng truyền tải bài hát đạt kết quả cao.
 Đối với những tuần cho trẻ cảm nhận bài hát tôi có thể không gửi lời hát, 
nhạc cho phụ huynh nhưng đối với những bài dạy trẻ hát, hò tôi đánh máy in ra 
nhiều bản và gửi cho mỗi phụ huynh một bản, ngoài ra tôi có thể hát hoặc nhờ 
những phụ huynh có năng khiếu, những phụ huynh hát chuẩn, hát hay, hát và thu 
lại sau đó chuyển về cho phụ huynh để họ có thể mở cho trẻ nghe khi trẻ ở nhà.
 Để có thêm nhiều bài hò khoan phù hợp với độ tuổi, phù hợp với chương 
trình, chủ đề, bản thân đã nhờ đến sự giúp đỡ của các bậc phụ huynh đó là bố, mẹ, 
ông, bà của trẻ về việc viết và sáng tác các bài hò khoan. Ngoài ra còn nhờ đến sự 
giúp đỡ của các ông bà những người có khả năng hát hò khoan để hổ trợ thêm 
trong việc tập luyện cho cô, cho trẻ. 
 Ngoài ra phối kết hợp với phụ huynh và phối kết hợp với nhà trường trong 
việc tổ chức ngày lễ, ngày hội và các sự kiện đặc biệt ở trường mầm non cụ thể 
như hội thi “Cô và bé hát hò khoan Lệ Thủy” hay “Câu lạc bộ Hò khoan Lệ Thủy” 
cấp trường. Qua đó nhờ đến sự hỗ trợ của phụ huynh trong việc tập luyện, chuẩn bị 
mọi điều kiện cho hội thi từ đó tạo cho phụ huynh thấy được tầm quan trong của 
việc đưa hò khoan vào chương trình học của trẻ 4-5 tuổi là vấn đề quan trong và 
cần thiết.
 Qua một năm học vừa qua tôi nhận thấy rằng nếu như gia đình và nhà 
trường có sự kết hợp chặt chẽ thì sẽ tạo nên được một mối quan hệ gần gũi cởi mở 
giữa hai bên và cả hai bên sẽ nhận được những đóng góp và những kinh nghiệm rất 
thiết thực, quý báu trong quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ. Nếu xây dựng được 
một kế hoạch cụ thể, rõ ràng như trên thì việc để đưa dân ca hò khoan Lệ Thủy đến 
với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi là một việc làm dễ dàng và đạt hiệu quả cao.
 8 trẻ sẽ học 35 tuần và trong 35 tuần lớp sẽ thực hiện với 9 chủ đề. Vì vậy, bản thân 
đã xây dựng một năm học sẽ có 9 nội dung dành cho chương trình về hò khoan Lệ 
Thủy vào sinh hoạt chiều của ngày thứ 6 ở tuần cuối cùng của chủ đề đó để cho trẻ 
làm quen, tuy nhiên trong quá trình xây dựng kế hoạch không phải lúc nào tôi cũng 
đưa nội dung làm quen hay dạy cho trẻ hò, hát vào trong các chủ đề, mà tôi sẽ xen 
kẽ, tùy từng thời điểm để tôi xây dựng nội dung cho phù hợp. 
 Ví dụ: Đối với thời điểm đầu năm học tôi chỉ đưa nội dung cho trẻ nghe và 
cảm nhận làn điệu dân ca hò khoan, sau khi trẻ đã cảm nhận được các làn điệu dân 
ca hò khoan tôi mới đưa nội dung dạy trẻ cách hát, cách hò, cách xố, dạy cho trẻ 
cách biểu diển, trình diển, cách sữ dụng các nhạc cụ, đạo cụ..... Trong chương trình 
35 tuần sẽ có một tuần về chủ đề “Lễ hội quê em” tôi sẽ xây dựng một tiết âm nhạc 
được tổ chức ở hoạt động học vào chủ đề đó.
 Bên cạnh tôi cũng xây dựng các nội dung vào các hoạt động như giờ đón, 
trả trẻ. Cụ thể 2 tuần tôi sẽ xây dựng một nội dung cho trẻ nghe dân ca hò khoan 1 
lần. Mỗi lần cho nghe 1 bài. Tuy nhiên đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi tôi chỉ đưa các 
bài hò có giai điệu như hò mái xắp là chủ yếu để xây dựng ở các tuần dạy trẻ hò. 
Còn đối với các tuần cho trẻ nghe, cho trẻ cảm nhận tôi sẽ đưa thêm một số làn 
điệu khác như mái chè, mái nện....
Giải pháp 4:Giúp trẻ cảm nhận làn điệu và dạy trẻ một số kỹ năng về hát dân ca 
Hò khoan.
 Căn cứ vào kế hoạch chương trình đã đề ra đầu năm tôi sẽ tổ chức thực hiện 
theo đúng kế hoạch đề ra và luôn hiểu rằng dạy trẻ cảm nhận và làm quen với các 
bài hò khoan mọi lúc, mọi nơi là không phải lúc nào cũng bắt trẻ ngồi hát, hò, xố... 
làm vậy sẽ dễ gây nhàm chán cho trẻ. Do đó tôi cần phải linh hoạt áp dụng vào các 
hoạt động trong ngày của trẻ hoặc có thể lồng ghép vào các hoạt động khác cụ thể.
 Tôi sẽ mở các bài hát hò khoan cho trẻ nghe trong các giờ đón, trả trẻ để qua 
đó trẻ sẽ cảm nhận các giai điệu về hò khoan một cách dễ dàng và nhanh chóng 
mà lại không cảm thấy gò bó áp đặt trẻ. Ngoài ra tôi luôn tận dụng tất cả các thời 
điểm trong ngày có thể hò cho trẻ nghe.
 Đối với các hoạt động học tôi lòng ghép nội dung hò khoan vào hoạt động 
 Ví dụ: Trong tiết làm quen văn học: Kể chuyện “Quả bầu tiên”, Cô có thể 
dẫn dắt bằng cách cô mở nhạc dân ca hò khoan “Bầu Bí”. Cô có thể nói cho trẻ biết 
tình đoàn kết dân tộc, thương yêu đồng loại, tình cảm thương yêu với loài vật xung 
quanh, giáo dục trẻ nhân cách sống tốt đẹp, biết yêu thương giúp đỡ người khác để 
dẫn dắt trẻ vào bài.
 + Trong giờ làm quen với toán: Chủ đề nghề nghiệp đối với hoạt động trò 
chơi chữ cái ở các phần trò chơi kéo lưới cô có thể mở cho trẻ vừa nghe bài Hò 
 10