SKKN Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEM vào lĩnh vực phát triển nhận thức cho trẻ 4-5 tuổi

 MỤC LỤC
TT TÊN MỤC SỐ TRANG
 I ĐẶT VẤN ĐỀ 1
 1 Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến 1
 2 Mục tiêu của đề tài, sáng kiến 2
 3 Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu 2
 II NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN 3
 1 Hiện trạng vấn đề 3
 2 Giải pháp thực hiện sáng kiến để giải quyết vấn đề 4 - 11
 2.1. Biện pháp 1: Thiết kế các hoạt động STEM phù 4
 hợp với nhận thức của trẻ thông qua các hoạt động 
 khám phá và toán.
 2.2. Biện pháp 2: Cải tạo môi trường lớp học chú 7
 trọng góc STEM
 2.3. Biện pháp 3: Nâng cao kĩ năng hỏi - đáp, kĩ năng 8
 hợp tác làm việc nhóm, của trẻ:
 2.4. Biện pháp 4: Giúp trẻ phát triển tư duy thiết kế, 9
 sử dụng bảng mã hóa kí hiệu trong quá trình hoạt 
 động STEM
 2.5. Biện pháp 5: Tham mưu với cấp trên và phối 11
 hợp tốt cùng phụ huynh trong quá trình áp dụng 
 Stem/Steam vào giáo dục trẻ.
 3 Kết quả sau khi áp dụng giải pháp sáng kiến tại đơn 11
 vị
 4 Hiệu quả của sáng kiến 13
 4.1. Hiệu quả về khoa học 13
 4.2. Hiệu quả về kinh tế 13
 4.3. Hiệu quả về xã hội 13
 5 Tính khả thi 13
 6 Thời gian thực hiện đề tài, sáng kiến 14
 7 Kinh phí thực hiện đề tài, sáng kiến 14
 III KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT 15
 Ảnh minh chứng
 Phiếu điều tra thực trạng trước và sau khi thực 
 hiện SKKN 2/15
 “Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEM vào lĩnh vực phát triển nhận thức 
 cho trẻ 4 - 5 tuổi”
 2. Mục tiêu của đề tài, sáng kiến:
 Trẻ mầm non cần được nuôi dạy trong một môi trường tiên tiến và có chương 
trình giáo dục đạt chuẩn để trẻ có thể phát triển toàn diện cả về thể chất và trí 
tuệ. Cô giáo sẽ là cầu nối giúp trẻ đạt được những yêu cầu trên. Tuy nhiên, để 
đạt được hiệu quả tốt nhất thì cần lựa chọn phương pháp giáo dục phù hợp. Hiện 
nay đưa phương pháp giáo dục STEM vào giảng dạy tại các trường mầm non 
đang là lựa chọn tối ưu nhất. Tuy nhiên vấn đề đặt ra là làm sao để áp dụng 
phương pháp này hiệu quả và phù hợp với nhận thức của trẻ nhất lại là vấn đề 
thu hút được nhiều sự quan tâm.
 Thực tế hiện nay đã có rất nhiều trường mầm non trên cả nước đã lựa chọn 
phương pháp giáo dục STEM để đưa và chương trình giáo dục cho trẻ. Tuy 
nhiên, tại nơi tôi công tác phươg pháp này còn nhiều mới mẻ. Nhà trường mới 
xây dựng kế hoạch để đưa phương pháp giáo dục này vào áp dụng từ đầu năm 
học này. Qua quá trình tìm hiểu và nghiên cứu tôi nhận thấy đây là một phương 
pháp giáo dục tiên tiến mang lại hiệu quả cao trên trẻ. Mặc dù thời gian áp dụng 
chưa lâu, bản thân còn phải học hỏi thêm nữa để hiểu hơn về phương pháp này 
nhưng tôi nhận thấy đây là một bước đi đúng hướng.
 Khi đứa trẻ được trải nghiệm, thực hành cùng STEM ta sẽ thấy chúng tập 
trung, say sưa, thỏa mãn trí tưởng tượng, sự tò mò và hơn hết là tình yêu, niềm 
đam mê với công nghệ và khoa học được nảy sinh. Nhận thấy được điều này, tôi 
đã lựa chọn đề tài. “Một số biện pháp ứng dụng phương pháp STEM vào lĩnh 
vực phát triển nhận thức cho trẻ 4- 5” để đưa vào áp dụng trong thực tế tại lớp 
của mình. 
 Tôi hi vọng đề tài sáng kiến của mình sẽ có tác dụng giúp cho trẻ trong toàn 
trường nói chung và trẻ 4-5 tuổi lớp tôi nói riêng sẽ có nhiều cơ hội được thể hiện 
bản thân, tăng cường sự tự tin, mạnh dạn, mở rộng vốn hiểu biết về thế giới cho trẻ. 
Trẻ biết tích hợp kiến thức liên môn để ứng dụng vào thực tế.
 3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
 a. Thời gian nghiên cứu:
 - Từ tháng 9/2020 đến tháng 4/2021.
 b. Đối tượng nghiên cứu:
 Trẻ lớp 4- 5 tuổi lớp B1 trường mầm non Trung Sơn Trầm
 c. Phạm vi nghiên cứu:
 Trường mầm non Trung Sơn Trầm 4/15
 “Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEM vào lĩnh vực phát triển nhận thức 
 cho trẻ 4 - 5 tuổi”
 * Trước khi thực hiện nghiên cứu đề tài của mình tôi đã tiến hành làm khảo 
sát đối với 41 trẻ của lớp tôi phụ trách kết quả thu được như sau:
 Bảng khảo sát trước khi thực hiện đề tài
 Tổng số: 41 trẻ
 KẾT QUẢ TRÊN TRẺ
 NỘI DUNG
 T K TB
1. Trẻ mạnh dạn, tự tin trong các hoạt động và 7/41 11/41 23/41
trong giao tiếp. = 17% = 27% = 56%
2. Kĩ năng đặt các câu hỏi truy vấn 5/41 7/41 29/41
 = 12% = 17% = 70%
3. Kĩ năng sử dụng các kí hiệu hóa, sơ đồ hóa. Sử 7/41 8/41 26/41
dụng bản thiết kế để thể hiện ý tưởng của bản = 17% = 20% = 63%
thân.
4. Kĩ năng trao đổi, hoạt động nhóm 9/41 10/41 23/41
 = 22% = 24% = 56%
 Từ kết quả khảo sát, chúng ta có thể nhận thấy kết quả số trẻ mạnh dạn, tự tin 
có kiến thức và kĩ năng tốt còn rất ít. Số trẻ còn nhút nhát, chưa mạnh dạn và có 
kĩ năng trong học tập chiếm tỷ lệ tương đối cao. Xuất phát từ tình hình thực tế 
trên, tôi luôn mong muốn áp dụng những kiến thức đã tiếp thu được của bản 
thân để đưa phương pháp giáo dục STEM vào chương trình giáo dục trẻ tại lớp 
của mình phụ trách nói riêng và trong toàn trường nói chung. Tôi hi vọng với đề 
tài nghiên cứu của mình bước đầu sẽ góp phần mang lại kết quả tốt đối với trẻ. 
 2. Giải pháp thực hiện sáng kiến: 
 2.1. Biện pháp 1: Thiết kế các hoạt động STEM phù hợp với nhận thức 
của trẻ thông qua các hoạt động khám phá và toán.
 Hiện nay tất các các hoạt động giáo dục tại trường nơi tôi công tác đều được 
xây dựng theo chương trình khung của Bộ Giáo Dục. Để tiếp thu những tính 
mới của phương pháp giáo dục STEM và vận dụng lồng ghép vào các hoạt động 
giáo dục trẻ như hoạt động làm quen với toán và hoạt động khám phá nhằm giúp 
trẻ phát triển nhận thức, mang lại những trải nghiệm thú vị, thu hút được trẻ thì 
cần phải đảm bảo các yêu cầu sau: 
 * Trước hết, người giáo viên cần hiểu và nắm vững được phương pháp STEM. 
Chỉ khi nắm vững được đặc trưng của phương pháp này thì khi ứng dụng nó vào 
chương trình giáo dục trẻ mới có được hiệu quả cao.
 Ngay từ đầu năm học nhà trường đã có kế hoạch tạo điều kiện để một số giáo 
viên được tham gia học lớp STEM do phòng giáo dục tổ chức. Tuy thời gian học 6/15
 “Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEM vào lĩnh vực phát triển nhận thức 
 cho trẻ 4 - 5 tuổi”
sống và đây cũng chính là đặc trưng tiếp theo của phương pháp STEM đó chính 
là “Tính ứng dụng.” 
 Để dẫn dắt vào đề tài ở “E1” tôi thường lồng ghép vào các giờ trò chuyện 
buổi sáng hoặc các hoạt động ngoài trời. Để thực hiện bước “E2, E3” tôi lồng 
ghép vào các giờ học khám phá và học toán để trẻ có kiến thức về đối tượng 
trong đề tài. Thông qua các tiết khám phá khi lồng ghép phương pháp STEM thì 
trẻ được thoải mái đặt ra các câu hỏi về đối tượng: Túi xách và thuyền, trao đổi, 
thảo luận để đi đến thống nhất chung trong toàn nhóm: Nguyên liệu phù hợp làm 
túi xách là vải, bìa, vải dạ, nguyên liệu phù hợp với các tiêu chí để làm thuyền 
là: Xốp miếng, chai nhựa, tấm gỗ. Một trong những đặc trưng của phương pháp 
này là trẻ hoạt động tập thể, không còn mang tính cá nhân, đơn lẻ. Thông qua 
các tiết học toán, trẻ sẽ được vận dụng những kiến thức toán học từ các bài học 
trong chương trình khung để thực hiện các kĩ năng như: Đong, đo, đếm, các kiến 
thức về không gian, thời gian, trọng lượng, độ cân xứng. Đối với hai đề tài nêu 
trên thì trẻ được áp dụng các kĩ năng đo kích thước các cạnh của túi, đo chiều 
dài của thân thuyền, ước tính trọng lượng của thuyền để đáp ứng tiêu chí chở 
được nhiều nhất, độ cân xứng của quai túi và thân thuyền, chiều cao của cột 
cờ...từ đó hình thành ý tưởng về sản phẩm cần tạo ra và sẽ thể hiện nó qua bản 
thiết kế. Tiết học tạo hình sẽ là khâu cuối cùng để trẻ thực hiện E4, E5 tạo ra sản 
phẩm, hoàn thiện và áp dụng vào thực tiễn. Vận dụng thời gian chiều, tôi luôn 
tạo cơ hội cho trẻ được thống nhất và chỉnh sửa để sản phẩm có tính tối ưu nhất.
 Điểm khác biệt rõ nét giữa phương pháp giáo dục STEM với chương trình 
giáo dục chính thống đó là trẻ không còn thụ động, phụ thuộc vào cô giáo. Trẻ 
trở thành nhân vật chính trong các hoạt động. Biết đặt các câu hỏi truy vấn cho 
cô và các bạn để giải đáp thắc mắc của bản thân về đối tượng đang khám phá, 
tìm hiểu. Trẻ biết chủ động tìm hiểu các thông tin về đối tượng qua nhiều kênh 
thông tin. Thông qua hoạt động nhóm trẻ mạnh dạn chia sẻ suy nghĩ của bản 
thân, cùng trao đổi để đi đến thống nhất chung trong cả nhóm, biết thể hiện ý 
tưởng của bản thân thông qua bản thiết kế. Trẻ dường như trở thành một kiến 
trúc sư, một nhà thiết kế thực thụ thông qua các hoạt động. Không chỉ tự tin để 
có thể thuyết trình về các sản phẩm của nhóm mà trẻ còn có thể trả lời được 
những câu hỏi truy vấn từ cô và các bạn. Trẻ làm chủ bản thân, làm chủ được 
kiến thức của mình trong các hoạt động. Thông qua tiết khám phá và tiết học 8/15
 “Một số biện pháp lồng ghép phương pháp STEM vào lĩnh vực phát triển nhận thức 
 cho trẻ 4 - 5 tuổi”
 Tại các góc chơi trẻ sẽ giữ vai trò là trung tâm, được thoải mái trải nghiệm và 
khám phá. Trước kia trẻ chỉ tập trung chơi những món đồ chơi quen thuộc như: 
Lắp ghép, nấu ăn thì nay từ những đồ dùng được trang bị tại lớp, trẻ đã được 
chơi với những đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho các thí nghiệm khoa học, thông 
qua quá trình chơi trẻ thoải mái được trải nghiệm và khám phá những gì mình 
thích.
 (Ảnh 5: Trẻ hoạt động tại các góc chơi) 
 Không chỉ chơi theo những nội dung khuôn mẫu trước kia mà hiện tại trẻ 
được thoải mái lựa chọn các nội dung chơi theo ý thích để có thể tìm tòi, khám 
phá thỏa mãn niềm đam mê của bản thân. Tại góc STEM, góc toán hay góc 
khám phá, trẻ vận dụng được kiến thức vốn có của bản thân như: khoa học, kĩ 
thuật, công nghệ, toán và tạo hình để hoạt động tại các góc chơi nhằm hoàn 
thành nhiệm vụ đặt ra trong mỗi đề tài. Hoạt động tại các góc sẽ giúp trẻ hoàn 
thiện hơn các bước từ E2 đến E5 trong bài học 5E, củng cố kiến thức trong các 
tiết học khám phá và toán. Hình ảnh trẻ miệt mài làm thí nghiệm, đo kích thước 
của đối tượng, lắp ráp ô tô hay tỉ mỉ hoàn thiện cho sản phẩm của mình tại các 
góc chơi giúp ta thấy rõ hơn hiệu quả của việc xây dựng môi trường lớp học 
trong quá trình giúp trẻ củng cố kiến thức và phát huy năng lực của bản thân.
 Bên cạnh việc xây dựng môi trường trong lớp học thì việc tạo ra không gian 
cho trẻ hoạt động ngoài lớp học cùng vô cùng cần thiết. Tận dụng khoảng không 
gian cầu thang hay một góc nhỏ trên sân trường chúng ta cũng đã tạo ra được 
một góc STEM với nhiều nguyên liệu, dụng cụ để trẻ hoạt động kích thích khả 
năng khám phá và mong muốn đến trường của trẻ, đồng thời cũng giúp phụ 
huynh hiểu hơn về phương pháp giáo dục STEM.
 2.3. Biện pháp 3: Nâng cao kĩ năng hỏi - đáp, kĩ năng hợp tác làm việc 
nhóm, của trẻ:
 Mặc dù chương trình giáo dục mầm non vẫn luôn lấy trẻ làm trung tâm, 
đặt sự phát triển của trẻ lên hàng đầu. Tuy nhiên do giáo viên luôn đóng vai 
trò chủ đạo dẫn dắt trẻ vì thế nên trẻ vẫn có phần chưa chủ động. Tuy nhiên, 
trong một buổi học có lồng ghép phương pháp STEM thì trẻ luôn đóng vai trò 
chủ đạo, kiến thức trẻ tích lũy được là qua quá trình trẻ được trải nghiệm, tự 
nghiên cứu và tự tạo ra sản phẩm. Giáo viên chỉ là người hỗ trợ để giúp đỡ trẻ 
khi trẻ thực sự gặp khó khăn thi thực hiện một đề tài nào đó. Nếu như trước 
kia, giáo viên luôn là người đặt câu hỏi để trẻ trả lời thì với phương pháp 
STEM trẻ có cơ hội đưa ra những dự đoán của bản thân, suy nghĩ cách làm,