SKKN Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

 2
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
1. Đặt vấn đề
1.1. Cơ sở lý luận:
 Giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. 
Giáo dục Mầm non có vị trí rất quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển toàn 
diện nhân cách con người. Có thể nói sự phát triển nhân cách nói chung và kết quả 
học tập ở trường phổ thông, đặc biệt là lớp 1 phụ thuộc khá lớn vào sự tích cực 
nhận thức của trẻ ở lứa tuổi mầm non. Vì vậy, đòi hỏi phải có sự giáo dục chất 
lượng cao. Đối với trẻ Mầm non cần được vui chơi, hoạt động với đồ vật, trong đó 
hoạt động vui chơi đóng vai trò chủ đạo, thông qua đó ta có thể cung cấp cho trẻ 
những kiến thức cơ bản để giúp trẻ khám phá, kích thích trẻ tính tò mò, thích tìm 
hiểu, khám phá thế giới xung quanh.
 Trong đó hoạt động làm quen với toán không thể thiếu trong việc phát triển 
toàn diện cho trẻ. Chính vì thế nên lứa tuổi mẫu giáo việc hướng dẫn trẻ “Làm quen 
với biểu tượng toán sơ đẳng” là cơ hội tốt sớm hình thành ở trẻ khả năng quan sát, 
so sánh, phân tích, phát triển ngôn ngữ và tư duy logic. Bên cạnh đó quá trình hình 
thành các biểu tượng ban đầu về toán đã góp phần hình thành và phát triển nhân 
cách cho trẻ từ thuở ấu thơ.
 Việc hình thành các biểu tượng toán học cho trẻ mầm non có một vai trò to 
lớn. Dạy toán cho trẻ không nhằm đào tạo cho trẻ thành những nhà toán học, mà 
nhằm phát triển ở trẻ khả năng nhanh nhạy, trí thông minh, sự phán đoán phân tích, 
so sánh tổng hợp. Giúp trẻ có được những kiến thức sơ đẳng về tập hợp con số, 
phép đếm. Đặc biệt hơn đối với trẻ 4 - 5 tuổi việc hình thành biểu tượng toán sơ 
đẳng là một nội dung quan trọng bổ xung vào hành trang cho trẻ khi bước vào tuổi 
học trò và góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển toàn diện nhân 
cách cho trẻ.
 Hoạt động làm quen với toán là hoạt động rất khô khan và cứng nhắc. Các 
biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm thường lặp đi lặp lại nhiều lần các hoạt 
động học có nội dung giống nhau, chỉ khác về số lượng là tách gộp trong phạm vi 5 
và đếm đến 9. Cho nên nếu ta chỉ tập trung vào kiến thức dạy trẻ theo đúng các 
bước, nếu lặp lại khi học trẻ thường rất nhanh chán sẽ không thu hút được sự chú ý 
của trẻ.
 Hiệu quả của việc hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm 
non, không chỉ phụ thuộc vào việc xây dựng hệ thống các biểu tượng toán học cần 
hình thành cho trẻ mà còn phụ thuộc vào phương pháp, biện pháp tổ chức các hoạt 
động mà trọng tâm là các “hoạt động làm quen với toán” cho trẻ ở trường mầm 4
việc nâng cao hiệu quả hình thành biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ mẫu giáo trong 
trường mầm non.
3. Lịch sử đề tài
 Đề tài này đã được nghiên cứu và thực nghiệm trong năm học 2022 – 2023.
4. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu
4.1. Phạm vi đề tài:
 Trong năm học 2022 – 2023, thực hiện nhiệm vụ năm học của ngành phát 
động và luôn lấy mục tiêu lấy trẻ làm trung tâm là nhiệm vụ hàng đầu trong việc 
chăm sóc giáo dục trẻ, để góp một phần nhỏ bé của mình vào quá trình hình thành 
cho trẻ một nhân cách theo mục tiêu của ngành, của toàn xã hội.
 Chính vì thế, ở đề tài này tôi đi sâu vào “Một số biện pháp hình thành biểu 
tượng về số lượng cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi” tại lớp tôi dạy.
4.2. Đối tượng:
 Đề tài “Một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ mẫu giáo 
4 – 5 tuổi” đã và đang áp dụng cho lớp Chồi 2 của tôi phụ trách.
II. NỘI DUNG CÔNG VIỆC ĐÃ LÀM
1. Thực trạng đề tài
1.1. Đặc điểm tình hình
 Năm học 2022 – 2023 tôi được phân công dạy lớp Chồi 2, tổng số học sinh 
26/12
1.2. Thuận lợi:
 Được sự quan tâm sâu sát của Ban giám hiệu nhà trường, thường xuyên quan 
tâm hướng dẫn tận tình trong chuyên môn. Được sự phối hợp nhịp nhàng và hỗ trợ 
nhiệt tình của đội ngũ giáo viên cũng như cha mẹ học sinh trong suốt quá trình thực 
hiện. Lớp được bố trí đủ 02 giáo viên.
 Trường xây dựng khang trang, lớp học rộng, thoáng mát sạch sẽ. Cơ sở vật 
chất được trang bị đầy đủ, đồ dùng đồ chơi phong phú.
 Bản thân tôi luôn nhiệt tình năng nổ trong công việc, tâm huyết với nghề, 
dành hầu hết thời gian cho công việc và nghiên cứu chuyên môn.
 Hàng tháng tôi luôn được Ban giám hiệu dự giờ, rút kinh nghiệm.
 Trẻ mạnh dạn, hồn nhiên, ngoan ngoãn.
 Đó là điều kiện thuận lợi để tôi dạy tốt môn học này.
1.3. Khó khăn:
 Toán học là một hoạt học tương đối khô khan đối với tất cả các bậc học. Đặc 
biệt ở bậc học mầm non, việc hình thành các biểu tượng toán ban đầu cho trẻ không 6
được thực hành, hoạt động với các đồ vật đồ chơi qua đó trẻ cảm thấy không bị 
nhàm chán khi tham gia học vốn đã khô khan đối với trẻ.
 Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng hoạt động học, 
đúng chủ đề, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một 
lúc với cô nhịp nhàng.
 Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng 
khi làm theo cô.
 Các đồ dùng trực quan chuẩn bị cho trẻ theo mức độ phức tạp dần. 
 Khi trẻ sử dụng thành thạo tôi động viên khuyến khích trẻ. Nếu trẻ còn lúng 
túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ được sửa luôn nếu sai sót.
 Ví dụ: Trong hoạt động học làm quen với số 6.Tôi chuẩn bị sẵn đồ dùng trực 
quan cho trẻ gồm 2 nhóm: bướm và cánh cam có số lượng 6. Yêu cầu trẻ xếp tương 
ứng 1:1.
 Ví dụ: trong tiết dạy chia nhóm số lượng trong phạm vi 4. Tôi 
sẽ sử dụng đồ dùng trực quan khác không sử dụng đồ dùng đã học 
ở hoạt động trước để gây hứng thú cho trẻ.
 Khi đưa đồ dùng đồ chơi trực quan vào hoạt động học, trẻ 
hoạt bát hơn, chăm chú lắng nghe, tích cực phát biểu ý kiến vì được 
hoạt động khám phá với đồ vật là đặc tính cơ bản gây hứng thú 
được thể hiện rõ ở tiết học làm quen với toán. Qua đó các kiến thức 
cô cần cung cấp cho trẻ được tiếp thu nhanh hơn. Có đồ dùng, đồ 
chơi phong phú, hấp dẫn, trẻ được nâng cao hơn về kiến thức, giờ 8
3.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy:
 Việc ứng dụng phương tiện công nghệ trong giảng dạy là rất cần thiết và bổ 
ích nó sẽ giúp giáo viên rất nhiều trong việc giảng dạy đem lại hiệu quả cao trong 
việc tiếp thu kiến thức của học sinh và giảm bớt thời gian của chúng ta trong việc 
làm đồ dùng ngoài ra những tư liệu ấy còn được sử dụng lâu dài và nhân rộng. 
 Muốn trẻ thực hiện tốt công nghệ thông tin vào trong hoạt động, điều kiện 
đầu tiên phải có cô giáo sử dụng máy tính thành thạo vẫn chưa đủ mà còn phải biết 
thiết kế giáo án điện tử cho các hoạt động học, biết tìm các tư liệu giáo dục trên 
intetnet để vận dụng những hình ảnh sống động đưa vào giáo án.
 Từ thực tế giảng dạy và trong 1 năm, tôi nhận thấy bên cạnh những tập tranh 
minh hoạ có sẵn, chúng ta có thể đưa công nghệ thông tin vào để làm phim động 
minh họa cho các hoạt động học nói chung và hoạt động học làm quen với toán nói 
riêng để phát triển sự tư duy sáng tạo ở trẻ. Có như vậy trẻ mới tập trung chú ý hơn 
trong quá trình học và giáo viên cũng chủ động, linh hoạt hơn trong khi dạy trẻ.
 Ví dụ: Với bài dạy “Làm quen với số 7”
 Tôi có thể cho trẻ đếm số lượng máy bay, giáo viên chọn chế độ khi ta nhấp 
chuột vào chiếc máy bay nào thì chiếc đó sẽ bay lên, thông qua đó trẻ sẽ dễ dàng 
quan sát khi tập đếm số lượng máy bay. Ngoài ra giáo viên có thể cho trẻ tìm số 
tương ứng với số lượng máy bay, với hiệu ứng bàn tay và âm thanh được cài sẵn 
nếu trẻ chọn sai số thì âm thanh sẽ phát ra là bạn chọn chưa đúng hãy chọn lại đi 
nào, nếu trẻ chọn đúng số thì âm thanh sẽ phát ra là bạn chọn đúng rồi. Với hiệu 
ứng này sẽ giúp trẻ tích cực hứng thú hơn trong giờ học.
 3 5 4 2 7 6
 Làm thế nào để một bài dạy có thể mang lại cho trẻ những bài học thú vị, luôn 
mới mẻ, kích thích tính ham học ở trẻ nhất là những học sinh yếu kém. Mỗi bài học 
không chỉ khắc sâu kiến thức mà còn giúp trẻ ấn tượng, luôn nhớ mãi những bài 
học có hình ảnh và âm thanh sống động. Có nhiều cách để thể hiện hình thức này. 10
3.4. Chọn nội dung thích hợp và dạy tích hợp theo chủ đề:
 Dạy tích hợp theo chủ đề dựa trên quan điểm lấy trẻ làm trung tâm, khai thác 
tiềm năng vốn có của trẻ và dựa vào các đặc điểm của trẻ, phù hợp với hứng thú, 
nhu cầu nguyện vọng và năng khiếu trên tinh thần tự do, tự nguyện chủ động tích 
cực tham gia hoạt động của trẻ.
 Theo từng hoạt động học, từng chủ đề khác nhau mà cô chuẩn bị đồ dùng đồ 
chơi khác nhau. Sử dụng các hình thức tổ chức, phương pháp khác nhau để lồng 
ghép tích hợp vào các hoạt động học có nội dung khác nhau sao cho phù hợp với 
nội dung yêu cầu của hoạt động học.
 Để đạt được mục đích và yêu cầu của hoạt động học, ngoài việc thực hiện 
đầy đủ nội dung trong hoạt động học đã quy định, giáo viên cũng cần phải biết sử 
dụng các hình thức đổi mới như đưa những trò chơi tích hợp vào, và sử dụng trò 
chơi nào cho phù hợp với tình huống chơi, vai chơi trong dạy học tích hợp theo chủ 
đề cho trẻ mẫu giáo để lồng ghép vào hoạt động học. Vì trò chơi chiếm vị trí trung 
tâm trong chương trình giáo dục mầm non. Trẻ mẫu giáo học tốt nhất là thông qua 
trò chơi, qua trò chơi giúp trẻ học hứng thú hơn sinh động hơn mang tính mẫu giáo 
“học mà chơi, chơi mà học” để rèn luyện cũng như những hiểu biết về kỹ năng.
 Thường thì mỗi bài dạy về số lượng tôi đều suy nghĩ, dẫn dắt trẻ để trẻ đi 
theo một chủ đề nào đó hoặc bằng câu chuyện để lôi cuốn và thu hút trẻ.
 Ví dụ: Trò chơi “Câu cá” trong hoạt động làm quen với văn học bài thơ 
“Mèo đi câu cá”. Tôi có thể tích hợp trò chơi câu cá để cho trẻ đếm số lượng cá câu 
được.
 * Mục đích:
 - Trẻ nhận biết được số lượng cá câu được.
 - Trẻ biết hợp tác với nhau khi chơi.
 * Chuẩn bị: Cần câu, cá, ao cá.
 * Tiến hành:
 Cô đưa ra tình huống: các bạn có biết tại sao hai anh em mèo trắng lại khóc 
không? (tại vì không câu được cá).
 Để giúp hai anh em mèo có cá để ăn cô sẽ chia lớp mình thành hai đội thi đua 
câu cá nhé.
 Với trò chơi này không những giúp góp phần cho tiết làm quen văn học của 
trẻ đạt kết quả cao mà qua đó trẻ còn được củng cố các kiến thức đã học.
 Ví dụ: Trò chơi “Về đúng nhà” trong tiết dạy phát triển nhận thức bài “Phân 
biệt các loại nhà”.
 * Mục đích: 12
 Nhìn vào bảng kết quả trên ta thấy mức độ hình thành biểu tượng về số 
lượng của trẻ đã tăng lên rõ rệt. Các biện pháp dạy học mà tôi đưa ra là hoàn toàn 
có kết quả tốt và phù hợp với trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi.
5. Kết quả đạt được
5.1. Về phía cô:
 Từ những biện pháp đã thực hiện trên, tôi đã gặt hái được nhiều thành công 
đáng kể:
 Tôi nắm chắc được phương pháp giảng dạy, biết tích hợp linh hoạt các hoạt 
động khác vào hoạt động học.
 Tổ chức những phương pháp học tập tích cực: trò chơi, thực hành, tích hợp 
để dạy trẻ làm quen với toán.
 Tổ chức các hoạt động vui chơi, đưa ra câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu để trẻ trả 
lời, khuyến khích động viên trẻ kịp thời, biết khai thác khả năng của trẻ.
 Tổ chức ôn luyện cho trẻ mọi lúc mọi nơi.
 Phối hợp với phụ huynh trong việc làm đồ dùng dạy học và đồ chơi, củng cố 
kiến thức cho trẻ tại gia đình. Công tác phối hợp phụ huynh trong việc ủng hộ phế 
phẩm, phế liệu để giáo viên làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ và thực hiện công tác bố 
trí sắp xếp lớp tạo điều kiện để trẻ hoạt động tốt.
 Bản thân đúc kết được nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác dạy học của 
mình.
5.2. Về phía trẻ:
 Trẻ biết sử dụng đồ dùng đồ chơi khéo léo hơn, biết tạo ra nhiều sản phẩm 
đẹp, sáng tạo khi được hoạt động với các nguyên vật liệu mở.
 Trẻ tích cực, mạnh dạn, tự tin vào các góc hoạt động ở lớp, trẻ thích chơi 
cùng bạn, biết được nhiệm vụ của mình và bạn khi chơi, biết hợp tác chia sẻ cùng 
bạn để hoàn thành vai chơi.
 Trẻ hứng thú, tích cực vào hoạt động cô đã tạo ra ở trong lớp, có kỹ năng 
tham gia vào các hoạt động, bổ sung kiến thức khá phong phú cũng như kiến thức 
vững vàng.
III. KẾT LUẬN
1. Tóm lược giải pháp
 Qua thời gian tìm tòi và áp dụng vào thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy rằng 
muốn gặt hái được kết quả nêu trên thì ngoài những kiến thức, kỹ năng mà trẻ có 
cần được vận dụng vào các hoạt động khác trong trường mẫu giáo, giáo viên cần áp 
dụng linh hoạt các biện pháp sau: