SKKN Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học

 Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học hoa, lá, 
lòng kính trọng yêu thương gần gũi và giúp đỡ những người thân xung quanh trẻ 
như ông bà, bố mẹ, cô giáo, anh chị em.
 - Qua hoạt động giúp trẻ tái tạo và sáng tạo thêm những tình tiết của tác 
phẩm một cách hồn nhiên hay trẻ cũng có thể tự đặt tên khác cho câu chuyện mà 
trẻ cho là hay, phù hợp với nội dung của tác phẩm. Thông qua sự hiểu biết, trí 
tưởng tượng của trẻ. Đồng thời trẻ đọc thuộc thơ, kể lại được câu chuyện một cách 
hồn nhiên ngây thơ. Chính vì thế để đạt được mục đích của môn học “Làm quen 
với văn học” bản thân tôi đã nghiên cứu suy nghĩ, để tìm ra một số biện pháp để 
giảng dạy tốt môn làm quen văn học.
 - Trong những năm học vừa qua tôi đứng lớp tôi đã thấy được điều mà trẻ 
đều cảm nhận được cái hay cái đẹp trong mỗi tác phẩm văn học, bởi vì lứa tuổi 
này nhận thức của trẻ chưa cao. Do đó trong quá trình giảng dạy cũng như việc 
truyền thụ những kiến thức kỹ năng cho trẻ học tốt môn văn học tôi nhận thấy khả 
năng cảm thụ văn học của lớp tôi còn nhiều hạn chế, hình thức cho trẻ làm quen 
với tác phẩm văn học đã chú trọng nhiều đến việc đọc, kể diễn cảm và dạy trẻ kể 
lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều hình thức nhưng còn chưa đa dạng và phong 
phú, việc dạy trẻ đóng kịch còn có nhiều hạn chế. Chưa có sáng tạo trong việc 
chuyển thể từ chuyện kể sang đóng kịch không tạo ra được tính kịch, tính sự kiện, 
lời thoại còn dài dòng khó hiểu, giáo viên còn nặng nề trong việc dẫn dắt chuyện 
làm cho kịch bản câu chuyện trở nên rời rạc, kém hấp dẫn. : Từ những lý do trên 
mà tôi đã tìm ra “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn 
học” đồng thời tôi mong từ những sáng kiến nhỏ này có thể góp phần vào việc 
hướng dẫn trẻ học tốt môn văn học một cách tích cực hơn và đạt được hiệu quả 
hơn.
 II- MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
 * Đối với giáo viên:
 Qua đề tài nghiên cứu, giúp giáo viên hiểu rõ được khả năng tiếp thu của 
trẻ, từ đó có biện pháp giúp trẻ làm quen tác phẩm văn học đạt kết quả cao.
 * Đối với trẻ:
 Giúp trẻ biết yêu thích cái đẹp, chân trọng và giữ gìn chúng.
Sau khi thực hiện đề tài này góp phần đắc lực trong quá trình cung cấp những kiến 
thức ban đầu cho trẻ
 Trẻ hứng thú tham gia , yêu thích tác phẩm văn học .
 III- ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
1. Đối tượng nghiên cứu.
 - Trẻ 4-5 tuổi.
2. Phạm vi nghiên cứu.
 - Lớp mẫu giáo nhỡ B1 trường mầm non tôi đang công tác.
3. Thời gian nghiên cứu.
 -Thời gian thực hiện từ tháng 9 năm 2021 đến tháng 4 năm 2022.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 I.CƠ SỞ LÝ LUẬN.
[T ype text] Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học
 - Đồng thời tôi còn được tham dự các buổi chuyên đề của trường tổ chức để 
học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
 * Cở sở vật chất:
 - Môi trường học tập rộng rãi, thoáng mát.
 * về phía phụ huynh.
 - Sự giúp đỡ của phụ huynh đã đóng góp, ủng hộ kinh phí mua sắm một số 
đồ dùng đồ chơi phục vụ cho môn học.
 2 Khó khăn.
 * Đối với trẻ:
 - Trình độ tiếp thu của trẻ không đồng đều.
 - Trẻ còn hạn chế về kĩ năng vẽ, tô màu, kĩ năng xé dán, nặn ....
 * Đối với bản thân:
 - Việc thay đổi hình thức hoạt động còn chưa thường xuyên, liên tục theo 
chủ đề.
 * Cở sở vật chất:
 - Tuy đã được đầu tư về cơ sở vật chất xong vẫn còn thiếu một số, đồ
dùng, trang thiết bị, đồ chơi phục vụ cho các hoạt động dạy và học của cô và trẻ 
như: vật mẫu,vật thật tranh ảnh, máy chiếu, máy tính, .........còn thiếu thốn.
 * về phía phụ huynh:
 - Hầu hết đa số phụ huynh làm ruộng nên chưa thực sự quan tâm đến việc 
chăm sóc, dạy trẻ ở nhà mà giao phó cho hết giáo viên ở trường.
 II. Nội dung:
1. Tên sáng kiến: “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn 
học” ở trường mầm non
2. Thực trạng nhiệm vụ, công tác trước khi áp dụng giải pháp:
 - Được sự phân công của BGH nhà trường trong năm học 2021 - 2022 tôi 
được nhận nhiệm vụ chủ nhiệm lớp 4 tuổi B1 với số lượng trẻ là 29 học sinh. Trong 
đó có hoạt động văn học.Tôi nhận thức được tầm quan trọng của việc giúp trẻ 4-5 
tuổi học tốt qua hoạt động làm quen văn học đối với trẻ nên ngay từ 2 tuần đầu 
năm học 2021 - 2022 tôi đã thực hiện khảo sát trẻ tôi nhận thấy việc giúp trẻ 4-5 
tuổi học tốt qua hoạt động làm quen văn học còn một số tồn tại và một số hạn chế 
sau
2: Những tồn tại và hạn chế
 * Giáo viên:
 - Môi trường hoạt động chưa được phong phú, chưa thu hút được trẻ.
 - Chưa có nhiều tài liệu sách báo về làm quen với văn học cho trẻ để giáo 
viên nghiên cứu, tham khảo.
 - Giáo viên còn nhiều hạn chế về phương pháp tổ chức hoạt động làm quen 
văn học.
 - Giáo viên còn ít thời gian làm đồ dùng đồ chơi tự tạo cho trẻ. Đồ dùng 
phục vụ tiết dạy còn nghèo nàn, đồ chơi của trẻ cũng ít, thiếu những hình ảnh sinh 
động để trẻ quan sát
[T ype text] Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học
2. Biện pháp 2: Tạo môi trường cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
 - Để giúp trẻ nâng cao khả năng cảm thụ văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ 
làm quen với tác phẩm văn học, phải thường xuyên. Ngay từ đầu năm học tôi sưu 
tầm các sách văn học, các họa báo, tạp chí, lịch cũ, nguyên liệu cho trẻ tự làm sách 
để xây dưng một góc “ Góc thư viện ’’mang nội dung văn học , tại “Góc thư viện 
” trẻ được xem các tranh truyện, thơ.... Khi quay các video về thơ hoặc truyện tôi 
cũng quay tại góc sách truyện để trẻ thấy gần gũi với môi trường lớp học khi trẻ 
không được đến trường . Vào các buổi kết nối tôi trò chuyện với trẻ về những bài 
thơ câu truyện mà tôi đã gửi cho trẻ và hướng dẫn trẻ việc đọc của một trang sách: 
Đọc từ trái sang phải, từ trên xuống dưới. Từ đó những câu truyện tôi kể cho trẻ 
như “ Thỏ con không vâng lời”, “Chú dê đen,...” những bài thơ “Mẹ và cô” “Bàn 
tay cô giáo...” trẻ sẽ khắc sâu hơn nội dung của những câu truyện hay bài thơ một 
cách dễ dàng
Hình ảnh 2 : Môi trường góc sách truyện
 3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp tổ chức cho trẻ làm quen tác phẩm 
văn học
 - Qúa trình cho trẻ làm quen với văn học : Dựa vào 2 hình thức chính đó 
là: Trong tiết học, ngoài tiết học nhưng do dịch bệnh các con không được đến 
trường tôi chỉ cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học qua các tiết học
 + Trong tiết học :
 - Cảm thụ tác phẩm nghệ thuật.
 - Tái tạo lại tác phẩm nghệ thuật.
 - Một phần của sự sáng tạo nghệ thuật trong ý nghĩa nhất định của nó.
 - Giáo viên cần tổ chức sao cho khả năng hoạt động nghệ thuật của trẻ được 
bộc lộ người giáo viên phải biết duy trì hoạt động của trẻ bằng cách:
 - Dạy trẻ kĩ năng hoạt động với tác phẩm văn học trong tập thể bạn bè, lôi 
cuốn trẻ vào sinh hoạt tập thể một cách tự nhiên. Tập cho trẻ tập trung vào việc 
nghe tác phẩm. Thường xuyên tạo tình huống tạo ra sự truyền cảm tốt nhất trong 
giọng đọc kể sử dụng có hiệu quả các phương tiện trực quan.. .Hướng sự chú ý củ 
trẻ vào tư tưởng cảm xúc của tác giả trong tác phẩm giúp trẻ đồng cảm với tác giả, 
giáo viên cố gắng biểu lộ thái độ của mình đối với nhân vật để trẻ nhận ra và hiểu 
được đúng đắn điều tác giả muốn nói, cần thiết lập mối quan hệ gia cảm chặt chẽ 
để tạo ra những phản ứng đáp lại từ trẻ. Để rồi từ đó trẻ chăm chú xem, lắng nghe 
cô giới thiệu dẫn đến trẻ nắm bắt được nội dung tiết học một cách chủ động.
 - Với từng bài dạy, thể loại tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính 
logic, để đàm thoại cho trẻ một cách sôi nổi theo phương châm: “Lấy trẻ làm trung 
tâm” để phát huy trí tưởng tượng, những cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiển, 
sáng tạo phù hợp với từng nội dung mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó.
[T ype text] Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học giỏi rồi” 
Thi đua giữa các tổ với nhau để phát hện tổ nào đọc tốt hơn để dẫn đến nhiều trẻ 
đọc tốt.
 - Dạy trẻ nói đủ câu, cô nói trước và cho trẻ nhắc lại nhiều lần hoặc cho trẻ 
khác giúp đỡ các bạn. Khi đọc một bài thơ hay câu chuyện một câu chuyện để 
chuẩn bị dạy cho trẻ giáo viên phải hiểu được nội dung, xác định được thể loại thơ 
truyện, xác định nhịp đọc, xác định rõ mục đích yêu cầu của tác phẩm. Bên cạnh 
đó tôi phải chú ý đến giọng kể của mình, kể diễn cảm, dùng ngữ điệu của từng 
nhân vật trong truyện, thể hiện nét mặt cử chỉ, tư thế phù hợp với từng diễn biến 
của câu truyện thì mới thu hút sự chú ý của trẻ. Giọng đọc, giọng kể của cô nhịp 
nhàng, đúng nhịp điệu sẽ giúp trẻ hiểu sâu sắc hơn về nội dung bài thơ, câu truyện 
và khả năng cảm thụ văn học của trẻ qua giọng đọc, giọng kể của mình. Mặt khác, 
cần phải hiểu được tác giả sử dụng nghệ thuật gì?( So sánh, nhân cách hóa...) biết 
được nội dung bài thơ nhắn gửi điều gì?
 - Khi trẻ đọc thuộc thơ và gửi lại cho tôi, tôi chú ý những trẻ đọc chưa tốt 
và con ngọng tôi trao đổi với phụ huynh để tiếp tục rèn luyện và sửa cho các con. 
Việc dạy bất cứ một loại hình nghệ thuật nào trong đó có cả việc đọc diễn cảm 
cũng đòi hỏi tôi phải thường xuyên chú ý đến việc học tập của từng trẻ mặc dù trẻ 
không đến trường nhưng qua các buổi kết nối tôi luôn động viên trẻ để trẻ cố gắng 
hơn . Nắm vững đặc điểm cá nhân của trẻ, biết được khả năng đọc diễn cảm của 
trẻ thì có thể dựa vào chất lượng đọc của trẻ mà xác định được mức độ hiểu biết 
của trẻ về tác phẩm đó. Sự thể hiện giọng điệu, ngữ điệu, dấu ngắt câu, điệu bộ và 
cử chỉ của mỗi trẻ có thể cho chúng ta đánh giá sự hiểu biết sâu sắc của trẻ về tác 
phẩm đó hơn là những câu trả lời.
 - Cần phát triển hứng thú, năng lực của mỗi trẻ và đọc cá nhân là một hình 
thức của giờ học đọc, trong đó có tính đến những đặc điểm khả năng của từng em. 
Việc đọc của từng cá nhân đặc biệt quan trọng, nhờ đó tôi có thể tác động đến từng 
cá nhân...Sau đó, tôi đọc lại bài thơ thật diễn cảm, nghệ thuật để gợi cảm xúc thẩm 
mĩ, hướng trẻ vào ghi nhớ, học thuộc lòng và đọc lại diễn cảm.
 - Thông qua việc tự học tự bồi dưỡng kiến thức văn học, giúp tôi hiểu rõ và 
truyền thụ tác phẩm văn học đến trẻ có hiệu quả hơn. Hoặc cuối tiết học có bài thơ 
nào đã phổ nhạc tôi sẽ hát cho trẻ nghe còn nếu chưa phổ nhạc tôi sẽ ngâm thơ cho 
trẻ nghe để trẻ dễ cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong bài thơ đó.
 - Như vậy, bằng cách tổ chức các hoạt động một cách linh hoạt khéo léo tôi 
đã giúp cho trẻ được sống trong môi trường văn học.
4. Biện pháp 4: Dạy trẻ học tốt môn văn học thông qua các môn học khác
 - Môn MTXQ : Tìm hiểu về “ một số loại quả tôi lồng ghép cho trẻ đọc bài 
thơ “Ở trong” ,hay bài “vè hoa quả ” để trẻ biết tên và đặc điểm của một số loại 
quả
 - Tìm hiểu về một số động vật sống dưới nước lồng vào cho trẻ đọc bài thơ 
“Rong và cá”, Ếch con học
 - Tìm hiểu về một số con vật sống trong gia đình có hai chân, 2 cánh, có 
mỏ, lồng vào cho trẻ đọc bài thơ “Con gà”,Đàn gà con
[T ype text] Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi làm quen tác phẩm văn học
được tầm quan trọng của bộ môn làm quen văn học từ đó để đưa ra biện pháp cụ 
thể.
 - Trên các video thơ mà phụ huynh đã gửi cho tôi ,tôi đều theo dõi để tìm 
ra những cái sai của trẻ rồi trao đổi lại với phụ huynh , động viên phụ huynh giúp 
đỡ thêm cho trẻ ở nhà. Đối với trẻ tiếp thu bài tốt, đọc thơ kể chuyện hay, diễn 
cảm tôi cũng trao đổi với phụ huynh để về nhà bố mẹ động viên khen ngợi kịp 
thời.
Hình ảnh 6 : Buổi kết nối của lớp
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
 - Sau một năm nghiên cứu và áp dụng “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi 
làm quen tác phẩm văn học” tại lớp mẫu giáo 4 tuổi B1 đạt hiệu quả rõ rệt
 * Đối với trẻ : Trẻ hứng thú tham gia vào các hoạt động, ngôn ngữ của trẻ 
trở nên mạch hơn so với những năm trước đây. Trẻ biết cảm thụ được cái hay, cái 
đẹp trong cuộc sống có thái độ đúng mực với cái thiện, cái ác, biết yêu quê hương, 
đất nước, yêu ông bà cha mẹ, yêu quý thầy cô, bạn bè...Cụ thể :
* Kết quả sau khi đánh giá:
 - *Khảo sát trẻ tháng 9/2021 ( đầu năm)
 Nội dung Tổng số cháu Khảo sát đầu năm
 SL Tỉ lệ %
 Đọc diễn cảm 29 9/29 31%
 Thuộc nhiều, nhanh 29 10/29 34,5%
 Phát triển ngôn ngữ diễn đạt tốt 29 9/29 31%
 *Kết quả thu được tháng 4/2022( cuối năm)
 - Tôi đã kiểm tra, khảo sát, thống kê về hoạt động làm quen văn học để
nắm bắt khả năng nhận thức của từng cá nhân trẻ. Cụ thể :
Nội dung Tổng số cháu Khảo sát giữa
 năm
 SL %
Đọc diễn cảm 29 23/29 79,3
Thuộc nhiều, nhanh 29 25/29 86,2
[T ype text]