SKKN Một số biện pháp giáo dục trẻ 4-5 tuổi khuyết tật hòa nhập trong Trường Mầm non Sơn Đông

 PHẦN A: ĐẶT VẤN ĐỀ
 I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 
 “Trẻ em như búp trên cành
 Biết ăn biết ngủ, biết học hành là ngoan”
 Trẻ em là mối quan tâm hàng đầu của gia đình, cộng đồng và toàn xã hội. 
Trẻ em là mầm non của đất nước, do đó trẻ em cần được hưởng sự giáo dục, dạy 
dỗ chu đáo của mọi người từ gia đình đến xã hội, đặc biệt là trẻ khuyết tật. Vì 
vậy giáo dục trẻ khuyết tật là nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục.
 Trẻ khuyết tật cũng là một tế bào của xã hội, trẻ phải có được cả xã hội 
quan tâm giúp đỡ để trẻ được phát triển đầy đủ các mặt về thế chất, trí tuệ được 
tham gia các hoạt động xã hội như các bạn khác, nhưng thực tế hầu hết trẻ 
khuyết tật hiện nay vẫn chưa được nhìn nhận và có các biện pháp giáo dục đúng 
đắn. Cũng vì mặc cảm với bạn bè và xã hội mà trẻ không được đến trường hay 
phụ huynh cho trẻ đến các cơ sở giáo dục chuyên biệt dành riêng cho những trẻ 
đó.
 Nếu cứ sống và học tập mãi với bạn bè khuyết tật, trẻ khuyết tật sẽ không 
bao giờ khám phá ra những khả năng tiềm tàng mà chúng có. Vì vậy việc học 
tập trong một lớp hòa nhập với trẻ bình thường giúp cho trẻ hiểu đúng về năng 
lực của mình, từ đó chúng có thể tìm được cách phát huy những tiềm năng này 
và tự phát triển.
 Bản thân tôi là một giáo viên phụ trách nhóm lớp 4 – 5 tuổi ở trường mầm 
non lại có học sinh bị khuyết tật trong độ tuổi của lớp mình, hằng ngày vừa 
chứng kiến vừa chăm sóc bé tôi đã cảm nhận được sự thiệt thòi mà bé đang phải 
gánh chịu. Song biện pháp giáo dục như thế nào để trẻ khuyết tật hòa nhập bắt 
kịp với bạn bè cùng nhóm tuổi là công việc hết sức khó khăn và vất vả. Vì 
những lí do trên nên tôi đã tìm tòi nghiên cứu và tổng kết được một số kinh 
nghiệm giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật trong thời gian qua tôi đã mạnh dạn làm 
đề tài “Một số biện pháp giáo dục trẻ 4 – 5 tuổi khuyết tật hòa nhập trong 
trường mầm non”.
 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
 Khi nhận cháu vào lớp tôi nhận thấy cháu thu mình ở một góc hoặc chơi 
một mình, ít tiếp xúc với bạn bè. Làm thế nào để cháu nghe và hiểu được lời nói, 
để cháu hòa nhập cùng học, cùng chơi với bạn bè, đó là nỗi băn khoăn trăn trở 
của tôi. Xác định được các biện pháp giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật trong 
trường mầm non nhằm phát huy hiệu quả của giáo dục toàn diện nhân cách giúp 
trẻ tự tin, mạnh dạn trong giao tiếp, hòa nhập với bạn bè, với cộng đồng xã hội. 
Đồng thời giáo dục lòng nhân ái, tình cảm yêu thương của các cháu với những 
người bạn khuyết tật của mình.
 III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 
 Nghiên cứu về vấn đề giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật thông qua các hoạt 
động chăm sóc giáo dục trong trường mầm non. Đặc biệt là bé Nguyễn Minh 
Đức lớp mẫu giáo 4 – 5 tuổi.
 2/22 dưới sự chỉ đạo của sở giáo dục và phòng giáo dục, trường mầm non Sơn Đông 
đã huy động động trẻ bị khuyết tật ra lớp hòa nhập theo chương trình. Cùng với 
sự phát triển giáo dục nói chung, giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật trong trường 
mầm non nói riêng đã có bước chuyển biến khá tích cực. Nhận thức được sự cần 
thiết của việc giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật, hầu hết phụ huynh ở địa phương 
nơi tôi công tác có trẻ khuyết tật đều mạnh dạn đưa trẻ ra lớp học hòa nhập giúp 
trẻ thích nghi với môi trường tập thể. Trong năm học 2017 - 2018 trường đã tiếp 
nhận số trẻ bị khuyết tật nhiều hơn so với năm trước, trong đó lớp tôi có 1 cháu 
bị khuyết tật dạng chậm phát triển trí tuệ, ngôn ngữ kém. Vì vậy ngay từ đầu 
năm học tôi đã trăn trở suy nghĩ một số biện pháp giúp trẻ khuyết tật hòa nhập 
tại lớp 4 – 5 tuổi B4. Nên tôi đã mạnh dạn đưa nội dung này vào việc viết đề 
tài nghiên cứu SKKN để góp phần nhỏ bé của mình vào sự nghiệp trồng người, 
mang lại điều tốt đẹp nhất cho thế hệ tương lai của đất nước. 
 III. THỰC TRẠNG
 1. Khảo sát thực tế
 - Năm học 2017 - 2018, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công 
phụ trách lớp 4 – 5 tuổi B4 tại khu trung tâm trường mầm non Sơn Đông. Lớp 
có 3 giáo viên.
 - Lớp tôi có tổng số 54 cháu, trong đó có 26 cháu nữ và 28 cháu nam, có 
cháu Nguyễn Minh Đức bị khuyết tật “chậm phát triển trí tuệ, ngôn ngữ kém”, 
cháu sinh ngày 30/6/2013. Cơ thể cháu phát triển bình thường nhưng trí tuệ và 
ngôn ngữ của cháu phát triển kém, cháu thường không nói mà chỉ ú ớ khi muốn 
biểu lộ điều gì, cháu hay ngồi một mình không chơi đùa cùng các bạn, không 
tham gia vào các hoạt động của lớp, cháu còn hay đi ngoài ra quần mà không 
biết và khả năng tự phục vụ bản thân còn hạn chế như xúc cơm, mặc quần áo, .... 
Vì vậy vấn đề đặt ra đối với tôi lúc này là cần phải tìm hiểu rõ đặc điểm tâm 
sinh lý của trẻ để tìm ra những biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ giúp trẻ học tập 
tốt hơn và hòa đồng với các bạn.
 Với tình hình thực trạng như trên trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã 
gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau:
 2. Thuận lợi
 - Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo về cơ sở vật chất đặc biệt là sự 
chỉ đạo sát sao về chuyên môn của phòng giáo dục và đào tạo thị xã trong đó có 
nội dung giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật. 
 - Ban giám hiệu nhà trường quan tâm giúp đỡ và tạo điều kiện cho giáo 
viên được tập huấn học hỏi kinh nghiệm về giáo dục trẻ khuyết tật.
 - Được sự quan tâm chia sẻ của các bậc phụ huynh, của bạn bè đồng 
nghiệp những vất vả khi cô giáo có học sinh khuyết hòa nhập. 
 - Được sự phối kết hợp đồng đều giữa 3 giáo viên trong lớp cùng nhiệt 
tình chăm sóc - giáo dục trẻ nói chung và trẻ khuyết tật nói riêng
 3. Khó khăn 
 Trong quá trình thực hiện đề tài này bên cạnh những thuận lợi trên tôi còn 
gặp một số khó khăn sau:
 - Giáo viên không được đào tạo về chuyên biệt giáo dục hòa nhập trẻ 
khuyết tật mà chỉ được tập huấn, kiến tập về giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật.
 4/22 IV. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC TRẺ 4 – 5 TUỔI KHUYẾT 
TẬT HÒA NHẬP TRONG TRƯỜNG MẦM NON.
 1. Biện pháp 1: Khảo sát dạng tật của trẻ
 Là một giáo viên trực tiếp phụ trách lớp có trẻ bị khuyết tật bản thân tôi 
đã tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình cũng như tìm hiểu nguyên nhân, đặc điểm tâm 
sinh lý của trẻ có những điểm chậm phát triển trí tuệ và bất ổn về mặt tinh thần
 * Đặc điểm tâm lý trẻ khuyết tật
 - Khả năng vận động của trẻ: Kỹ năng vận động thô (đi, đứng, ngồi, chạy, 
nhảy bình thường), kỹ năng vận động tinh (cầm vật nhỏ còn khó khăn, sự di 
chuyển của ánh mắt còn chậm chạp, sự khéo léo của các chi còn yếu, kỹ năng 
cầm bút, cầm kéo còn yếu).
 - Cảm giác, tri giác: Chậm chạm, phân biệt kém.
 - Tư duy: Chủ yếu là tư duy cụ thể, tính không liên tục, tính logic kém.
 - Trí nhớ: Hiểu chậm, quên nhanh, ghi nhớ một cách máy móc bên ngoài
 - Chú ý: Thời gian chú ý ngắn, khó tập trung vào 1 công việc thiếu tính 
bền vững.
 - Ngôn ngữ: Rất hạn chế, vốn từ ít, phát âm không rõ, nói không đủ câu, 
người lớn nói trước trẻ bắt chước theo.
 - Hành vi: Không làm chủ được hành vi của bản thân. Đi lại chạy nhảy tự 
do một cách vô ý thức, không ngồi 1 chỗ được lâu.
 - Thần kinh: Có những lúc la hét, ném đồ dùng, đồ đặc, cào cấu mọi 
người xung quanh. Trẻ ngủ rất ít.
 - Vệ sinh cá nhân: Thường là không biết tự vệ sinh cá nhân, trẻ không biết 
đi tiểu đại tiện đúng nơi quy định, ý thức vệ sinh cá nhân kém.
 Với đặc điểm khuyết tật của trẻ là chậm phát triển trí tuệ, thần kinh không 
ổn định, trẻ không biết tự vệ sinh cá nhân nên bản thân giáo viên ở lớp luôn phải 
đặc biệt chú ý đến trẻ và từ đó đưa ra các biện pháp giáo dục phù hợp với trẻ để 
trẻ cùng được học tập giao lưu với bạn bè trong lớp.
 2. Biện pháp 2: Lập kế hoạch giáo dục hòa nhập cho trẻ khuyết tật ở 
trường mầm non
 Giáo dục một đứa trẻ bình thường đã khó, giáo dục một đứa trẻ khuyết tật 
lại càng khó khăn hơn. Vì lẽ đó giáo dục trẻ khuyết tật là phương thức giáo dục 
chung trẻ khuyết tật với trẻ không khuyết tật. Hòa nhập không chỉ đơn giản là 
đưa trẻ khuyết tật vào trong một chương trình giáo dục chung với trẻ bình 
thường. Trong hoạt động giáo dục hòa nhập, giáo viên phải cùng một lúc giải 
quyết 2 nhiệm vụ: Giáo dục trẻ khuyết tật và giáo dục trẻ không khuyết tật.
 Để chuyên đề giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật đạt hiệu quả cao tôi luôn 
kết hợp với BGH nhà trường và phụ huynh học sinh, đưa ra một số biện pháp cụ 
thể để giúp trẻ khuyết tật tự tin hòa nhập vào trường mầm non.
 Khi nhận cháu Đức vào lớp tôi cũng có nhiều băn khoăn lo lắng, vì trí tuệ 
của cháu kém, khả năng tự phục vụ không có. Nhưng xuất phát từ tình thương, 
từ trách nhiệm của người giáo viên, kiên trì, nhẫn nại, sự tỉ mỉ chu đáo cho dù 
phải lặp đi lặp lại nhiều lần trong ngày, trong tuần để dạy dỗ cháu. Qua quá trình 
tiếp xúc đó tôi cũng đã lập ra kế hoạch dành cho cháu Đức theo các chủ đề sự 
kiện như sau:
 6/22 quen thuộc. Hoa hồng - cúc....
 - Trẻ có 1 số hiểu biết - Dạy trẻ nói các câu đơn giản về các loại 
 sơ đẳng về ngày hoa.VD: Hoa hồng, hoa lan,.
 22/12, ngày lễ giáng - Dạy trẻ 1 số bài thơ, bài hát, câu chuyện 
 sinh có trong kế hoạch tháng.
 - Dạy trẻ dán hoa tặng chú bộ đội.
 - Dạy trẻ đi lên cầu thang, tập lấy ghế, bê 
 ghế ngồi vào bàn ăn, cất ghế đúng nơi qui 
 định
 - Biết tên gọi, đặc - Dạy trẻ biết, tên gọi và 1 số đặc điểm 
 điểm, môi trường nổi bật của một số con vật gần gũi với trẻ: 
 sống, ích lợi, của một Chó, mèo, gà, vịt thông qua hoạt động 
Tháng 1 số con vật gần gũi: khám phá, qua câu chuyện, bài thơ, bài 
 Chó, mèo,... hát, .
 - Trẻ có một số hiểu - Dạy trẻ về tên gọi, đặc điểm, môi 
 biết về các con vật trường sống, ích lợi, của một số con vật 
 sống dưới nước, sống dưới nước, trong rừng qua sự 
 trong rừng. hướng dẫn của cô.
 - Dạy trẻ cách quan tâm, chăm sóc tiếp 
 cận với các con vật.
 - Dạy trẻ 1 số bài thơ, câu chuyện ,bài hát 
 có trong KH tháng.
 - Dạy trẻ kỹ năng sử dụng kéo, gấp khăn.
 - Trẻ biết về những - Dạy trẻ biết về thời tiết mùa xuân, hoa 
Tháng 2 nét đặc trưng ngày đặc trưng về mùa xuân, biết về ngày tết: 
 Tết cổ truyền. Có bánh trưng, mứt tết, được đi chúc 
 - Dạy trẻ 1 số bài hát, tết. GD trẻ: Không bẻ cành, gắt lá, hái 
 bài thơ có trong kế hoa.
 hoạch tháng. - Dạy trẻ nói từng từ tạo thành câu đơn 
 giản.
 -Tập thể hiện nhu cầu ăn ngủ, vệ sinh, cất 
 đồ dùng đúng nơi qui định.
 - Cung cấp kiến thức - Cô cho trẻ quan sát ô tô, xe máy trước 
Tháng 3 sơ đẳng về ngày 8/3 cổng, trò chuyện để trẻ biết về các 
 - Trẻ biết tên gọi, đặc phương tiện giao thông gần gũi với trẻ.Tổ 
 điểm đặc trưng của chức cho trẻ quan sát qua tranh, video về 
 một số phương tiện các PTGT gần gũi qua hoạt động khám 
 giao thông gần gũi phá.
 với trẻ: Xe đạp, xe - Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi (Đèn 
 máy, ô tô tín hiệu giao thông) thực hiện quy định về 
 - Biết một số quy an toàn ATGT đường bộ.
 định cơ bản khi tham - Dạy trẻ 1 số bài thơ, câu chuyện, bài hát 
 gia giao thông có trong kế hoạch tháng.
 đường bộ. - Dạy trẻ kỹ năng cất và lấy đồ dùng đồ 
 - Trẻ biết tên gọi, đặc chơi đúng nơi qui định cách đóng và mở 
 điểm đặc trưng của cửa.
 8/22