SKKN Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4-5 tuổi ở Trường Mầm non Bến Quan

 triển sau này của trẻ. Các bé được học kỹ năng từ sớm đúng phương pháp sẽ tự tin 
và nhanh nhẹn hơn trong cuộc sống.
 . Trong cuộc sống có rất nhiều kỹ năng sống khác nhau, nếu ta đưa tất cả các 
 kỹ năng sống đó vào dạy trẻ thì sẽ không có hiệu quả. Chính vì vậy đòi hỏi mỗi 
 giáo viên cần lựa chọn các kỹ năng sống sao cho phù hợp với từng lứa tuổi để dạy 
 trẻ đạt hiệu quả cao. Cụ thể với trẻ mẫu giáo nhỡ 4 – 5 tuổi, tôi lựa chọn các kỹ 
 năng: Kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng tự tin, kỹ năng tự bảo vệ, kỹ sống hợp tác, kỹ 
 năng ứng xử , để đưa vào dạy trẻ với mục đích nhằm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, độc 
 lập, sáng tạo, linh hoạt, tự giác, dễ hòa nhập, dễ chia sẻ hình thành nếp sống văn 
 minh, có hành vi ứng sử, giao tiếp theo quy tắc, chuẩn mực phù hợp. Không những 
 vậy , việc dạy trẻ kỹ năng sống còn giúp trẻ biết xử lý các tình huống trong từng 
 hoàn cảnh cụ thể: Biết bày tỏ tình cảm phù hợp, đúng lúc, biết tránh những vật, 
 những nơi không an toàn, gây nguy hiểm đến tính mạng và cách phòng tránh, tự 
 lập trong các tình huống quen thuộc. Để dạy trẻ kỹ năng sống, thì trước tiên chính 
 người lớn phải là người có kỹ năng và hình thành kỹ năng sống cho trẻ thông qua 
 việc thực hiện các hành động trong giao tiếp cũng như trong việc bảo vệ chính bản 
 thân trẻ 
 2:Khảo sát thực trạng(Cơ sở thực tiển): 
 Thực tế với xã hội hiện nay có rất nhiều người, nhiều bậc phụ huynh chưa 
hiểu hết được ý nghĩa của việc dạy kỹ năng sống cho trẻ, phụ huynh luôn che chở, 
làm giúp trẻ mọi việc vì họ nghĩ con mình còn nhỏ chưa tự làm được những việc đó. 
Họ đâu biết rằng chính những suy nghĩ và việc làm của các bậc cha mẹ đã tước đi 
quyền tự do của con, không cho con được nói, không cho con được làm và đến khi 
quay đầu lại cha mẹ mới biết con mình quá thụ động, nhu nhược, quá nhút nhát, luôn 
chờ vào sự giúp đỡ của người lớn Ngay từ khi còn bé cha mẹ định hướng cho con 
những kỹ năng cần thiết của từng lứa tuổi như: Dạy con biết nói cảm ơn, xin lỗi, 
chào hỏi, dạy con biết cách tự lập như phục vụ bản thân, dạy con biết bảo vệ bản 
thân “ Ngã phải tự đứng lên, phải làm gì khi bị người khác bắt nạt mà không phải 
mách cô giáo, mách bố mẹ”. Khi thực hiện đề tài này thì bản thân nhận thấy một số 
thuận lợi và khó khăn sau: 
 2.1.Thuận lợi:
 - Về phía nhà trường:
 + Nhà trường đã xây dựng góc tuyên truyền của trường và chỉ đạo các lớp xây dựng 
góc tuyên truyền về nội dung giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tại các lớp.
+ Ban giám hiệu luôn chỉ đạo sát sao và nhắc nhở giáo viên thường xuyên giáo dục 
kỷ năng sống cho trẻ.
 - Về giáo viên:
+ Bản thân tôi có trình độ trên chuẩn, đã nhiều giảng dạy nên có nhiều kinh nghiệm 
trong việc tổ chức các hoạt động dạy trẻ.
+ Là một giáo viên, có tác phong nhanh nhẹn, có tinh thần trách nhiệm nhiệt tình 
trong mọi phong trào. 
 + Giáo viên được trực tiếp tham gia các lớp tập huấn về giáo dục kỹ năng sống cho 
trẻ mầm non do Phòng tổ chức. Và luôn nhận thức được kỷ năng sống đối với trẻ 
mần non rất quan trọng năm học tôi lên kế hoạch lựa chọn các kỹ năng sống phù hợp với lứa tuổi mẫu giáo 
nhỡ 4 – 5 tuổi để đưa vào dạy trẻ nhằm đạt hiệu quả cao. 
 +Kỷ năng tự phục vụ: Tự rửa tay trước và sau khi ăn,tự lấy cất đồ dùng đồ chơi 
sau khi chơi,đánh răng vào buổi sáng và tối sau khi ăn, tự lựa chọn quần áo phù hợp 
với thời tiết, nói với người lớn khi bị mệt, bị đau,vứt rác đúng nơi quy định tự mặc 
áo quần, tự cất và lấu đồ dùng cá nhân.
 + Kỷ năng tự bảo vệ: Chơi an toàn với đồ chơi ngoài trời, phòng tránh 1 số nguy 
hiểm đối với bản thân ( Ổ điện), tránh xa 1 số đồ dùng gây mất an toàn trong gia 
đình: Ổ điện, bàn là,bếp ga,không lại gần, không nghịch đồ dùng của một số nghề
( Liềm, cuốc,búa đinh), Cách phòng tránh 1 số con vật hung dữ, Để đảm bảo an 
toàn không trèo cây bé nhé, Không ăn quá nhiều đồ ngọt, không uống nhiều nước có 
ga, ăn uống phù hợp trong ngày tết......
 + Kỷ năng hợp tác: Phối hợp với bạn trong khi chơi, đoàn kết với bạn trong khi 
chơi, quan tâm tới bố mẹ và người thân khi bị mệt bị ốm, giúp đỡ cô giáo những 
công việc vừa sức , Giúp bố mẹ , cô giáo chăm sóc vật nuôi, bé và các bạn chăm sóc 
cây xanh
 + Kỹ năng tự tin: Đi lớp không khóc nhè, không đi theo người lạ, trẻ tự tin khi 
tham gia biểu diễn, phân nhóm động vật hung dữ, hiền lành ,nói những câu chúc tết 
đơn giản để chúc ông bà, bố mẹ và người....
 +Kỷ năng giao tiếp ứng xử: Đến lớp biết chào cô, chào bố mẹ, chào các bạn, cảm 
ơn khi được giúp đỡ, xin lỗi khi mắc lỗi, giúp bố mẹ những công việc vừa sức, khi ai 
cho gì phải biết xin và cảm ơn khi nhận, nói năng lễ phép với người lớn,nói lời chúc 
tặng bà, tặng mẹ nhân ngày 8/3, bé thực hiện đúng theo tín hiệu đèn giao thông, rót 
nước vừa phải khi uống, khóa vòi nước sau khi dùng xong....
 Chào bố khi trẻ đi học về 
 3.2.Biện pháp 2: Nội dung những kỹ năng cần đưa vào dạy trẻ:
 a: Kỹ năng sống tự tin:
 Người ta thường nói: chỉ cần tự tin là giành được 50% thành công. Tự tin là 
điều hết sức cần thiết để có thể thành công trong cuộc sống, sự nghiệp. Tuy nhiên 
không phải ai cũng có thể luôn đạt được sự tự tin cần thiết trong nhiều tình huống. 
Do đó tự tin là một trong những yếu kỹ năng quan trọng mà chúng ta cần từng bước 
xây dựng cho trẻ từ khi còn nhỏ tuổi. Sự tự tin sẽ giúp trẻ dám nỗ lực, không ngại Trẻ chơi kéo co
 Ngoài ra trong giờ hoạt động góc, nhất là góc phân vai, góc xây dựng và góc tạo 
hình trẻ cũng thể hiện rõ và tinh thần hợp tác với bạn để xây dựng một công trình, 
tạo ra một sản phẩm Biết phân công vai chơi, biết cùng nhau làm việc để tạo nên 
một công trình, một sản phẩm và cùng nhau cất dọn đồ chơi gọn gàng .
 c. Kỹ năng tự phục vụ:
 Kỹ năng tự phục vụ là một yếu tố quan trọng có thể giúp tăng cường tính độc 
lập và cảm giác về sự thành công. Dạy cho trẻ biết các kỹ năng tự phục vụ, trẻ ý thức 
được sự cần thiết của việc tự phục vụ bản thân, tăng cường tính độc lập, trẻ có trách 
nhiệm sống hơn đối với chính mình, dạy trẻ biết quan sát làm theo hướng dẫn của 
người lớn trong các công việc nhỏ hàng ngày như: vệ sinh cá nhân, , tự rửa tay, rửa 
mặt, đánh răng, cất, lấy đồ dùng cá nhân đúng nơi quy định, mặc áo, cởi cúc áo, tự 
xúc ăn. Trong những kỹ năng về chăm sóc bản thân tôi lựa chọn một số những kỹ 
năng cơ bản sau để dạy trẻ: Kỹ năng tự chăm sóc bản thân, kỹ năng tự mặc quần áo, 
kỹ năng tự chăm lo vệ sinh cá nhân. 
 d. Kỹ năng tự bảo vệ:
 Xã hội hiện đại mang đến cho cuộc sống con người nhiều tiện ích, sự thoải mái 
nhưng cũng tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm, đặc biệt là đối với con trẻ. Điều này đòi 
hỏi mỗi trẻ đều phải có những kỹ năng để xử lý cũng như bảo vệ chính bản thân 
mình..
 Kỹ năng bảo vệ bản thân là những hiểu biết của một người về những sự việc 
xung quanh mình cũng như cách để hành động đúng, an toàn đối với sự vật đó. Trẻ 
có kỹ năng bảo vệ bản thân sẽ biết cách làm thế nào để tránh xa những mối nguy 
hiểm hoặc khám phá thế giới trong phạm vi an toàn.Trên thực tế, trẻ ở lứa tuổi mẫu 
giáo nhỡ 4 – 5 tuổi hầu hết trẻ chưa phân biệt được những gì là nguy hiểm hay 
không nguy hiểm đối với mình. Chính vì vậy nên việc giúp trẻ phân biệt những mối 
nguy hiểm luôn được tôi quan tâm, lồng ghép vào để giáo dục trẻ qua những câu 
chuyện, qua hoạt động học, qua tranh ảnh, videoĐể việc giáo dục trẻ kỹ năng tự 
bảo vệ được tốt, tôi đã lựa chọn ra những mối nguy hiểm thường xaỷ ra trong cuốc sống an toàn, lành mạnh hơn. Trang bị cho trẻ những kỹ năng này sẽ giúp trẻ cảm 
thấy tự tin, luôn sẵn sàng đối diện và vượt qua các mối nguy hiểm trong cuộc sống.
 đ. Kỹ năng giao tiếp ứng xử
 Cách giao tiếp ứng xử không chỉ quan trọng trong những năm trẻ đi học mà 
còn rất quan trọng đối với cuộc sống sau này của trẻ. Kỹ năng giao tiếp là một kỹ 
năng nền tảng giúp trẻ nhận biết các giá trị sống và hình thành các kỹ năng sống. 
Trẻ giao tiếp ra sao là hoàn toàn do chúng ta dạy dỗ, bởi trẻ hay bắt chước, chưa 
hiểu hết được các từ ngữ. Để giúp trẻ có kỹ năng giao tiếp tốt tôi đã tiến hành dạy trẻ 
qua các hình thức sau:
- Kỹ năng giao tiếp với bạn bè:
 Lớp học chính là một thế giới thu nhỏ của xã hội mà hàng ngày trẻ được tiếp xúc, 
là nơi đa văn hóa, đa tính cách và cũng là nơi đa sở thích. Chính vì vậy cô có thể dạy 
trẻ tìm hiểu, khám phá những sở thích của chính bản thân, quan tâm đến bạn bè..Trẻ 
trong lớp tôi mỗi trẻ lại có tính cách khác nhau, có những trẻ hoạt bát nhanh nhẹn, 
hiếu động những có những trẻ chậm chạp, thụ động hoặc nóng nảy. Chính vì vậy tôi 
đã tìm hiểu tính cách của từng trẻ trong lớp để thuận tiện cho việc dạy và rèn kỹ 
năng giao tiếp cho trẻ. Việc rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ thường thể hiện rõ nhất ở 
giờ hoạt động góc và nhất là góc chơi phân vai, vì ở góc chơi phân vai trẻ được chơi 
đóng vai các nhận vật như: vai bố, mẹ, con người bán hàng, cô cấp dưỡngmà 
những vai đó cần thể hiện bằng lời nói. Ví dụ: Khi cho trẻ chơi trò chơi “ Bán hàng”, 
người bán hàng khi thấy có khách đến mua thì phải niềm nở, dùng ngôn ngữ của 
mình để trả lời khách, dùng ngôn ngữ của mình để mời chào khách, còn trẻ đóng vai 
người mua hàng sẽ phải về giá cả các mặt hàng như thế nào?
 Trẻ chơi bán hàng ở góc phân vai
- Kỹ năng giao tiếp với người lớn và mọi người xung quanh trẻ:
 Đối với người lớn cần tập cho trẻ những lời nói lễ phép , dạy trẻ nói đủ câu, 
không nói trống không. Để trẻ có thói quen nói đủ câu, không nói trống không thì 
giáo viên phải quan sát, uốn nắn trẻ thường xuyên, khi thấy trẻ nói chưa đủ câu cần 
sửa cho trẻ ngay. Vào các thời điểm đón trẻ, qua giờ học, giờ chơi tôi trao đổi với 
giáo viên trong lớp cùng kết hợp sửa cho trẻ. .Với những hình thức như vậy dần dần 
trẻ lớp tôi đã biết thưa gửi, nói năng lễ phép với cô giáo, với người lớn và mọi người 
xung quanh. rồi”, giúp trẻ biết mùa xuân có tết cổ truyền, dạy trẻ nói những câu chúc tết đơn 
giản, dạy trẻ biết lựa chọn quần áo phù hợp hợp khi đi chơi Tết.
 Chủ đề “Thực vật”
Khám phá “ Cây xanh xanh quanh bé”. Giáo dục trẻ biết ích lợi của các loại rau, trái 
cây, cây xanh, cây bóng mát đối với con người, giáo dục trẻ cách chăm sóc các loại 
cây ( Tưới cây), biết ăn rau, củ, quả cung cấp nhiều vitamin. Giáo dục trẻ biết không 
leo trèo cây, ăn quả xong để rác đúng nơi quy định. Đề tài “ Ngày 8/3”, dạy trẻ biết 
quan tâm đến bà, mẹ, biết nói lời chúc tặng bà, tặng mẹ nhân ngày 8/3.
* Hoạt động học tạo hình:
 Qua các HĐH tạo hình giáo dục trẻ biết giữ gìn sách vở sạch đẹp không làm 
quăn mép vở không vẽ tẩy xóa vở, không vẽ bậy ra ghế ra bàn, giáo dục trẻ biết yêu 
quý, trân trọng sản phẩm của mình, của bạn, mong muốn tạo ra những sản phẩm đẹp 
để tặng cô, tặng ông, bà, bố, mẹ
* Hoạt động học âm nhạc:
 Ở trường mầm non âm nhạc là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung 
quanh, phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảmđối với trẻ, âm nhạc 
là thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Thực tế cho ta thấy rằng: Trẻ em ở lứa tuổi mẫu 
giáo rất nhạy cảm đối với âm nhạc. Trẻ em rất thích nghe nhạc và hứng thú tham gia 
vào các hoạt động có âm nhạc. Tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc ở trường mầm 
non không chỉ mang lại cho trẻ những cảm xúc âm nhạc mà thông qua đó còn giúp 
trẻ phát triển rất nhiều kỹ năng sống tốt đẹp như: kỹ năng tạo niềm vui, kỹ năng 
mạnh dạn tự tin
Ví dụ: Khi dạy trẻ hát, múa, biểu diễn tổng kết chủ đề, trẻ được hợp tác với bạn 
luyện tập các tiết mục văn nghệ, được thể hiện vai người dẫn chương trình... giúp trẻ 
biết quan tâm, chia sẻ và hợp tác với bạn để luyện tập được tốt.
 Trẻ hát múa cuối chủ đề
* Hoạt động phát triển thể chất:
Thông qua hoạt động thể chất cô nhắc trẻ thường xuyên tập thể dục để cho cơ thể 
lớn lên và khỏe mạnh. Khi chơi các trò chơi vận động không nên tranh nhau, phải 
biết nhường nhịn nhau, khi chơi phải biết phối hợp với bạn để tạo ra tính đoàn kết