SKKN Một số biện pháp giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi tại Trường Mầm Non Tràng An

 3. Đối tượng nghiên cứu
 Căn cứ vào yêu cầu của đề tài , tôi chọn đối tượng nghiên cứu là trẻ Mầm 
Non 4-5 tuổi trường Mầm Non Tràng An
 4. Phương pháp nghiên cứu
 Qua đề tài nghiên cứu giúp giáo viên có những định hướng phù hợp trong 
công tác chăm sóc cho trẻ mầm non ở độ tuổi 4-5 tuổi sau khi vận dụng đề tài sẽ 
góp phần đắc lực cho quá trình hình thành nhân cách cho trẻ 
 5. Phạm vi kế hoạch nghiên cứu
 Đề tài được tiến hành trong một năm học, từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 
5 năm 2021 tại lớp Mẫu giáo lớn B2 trường mầm non Tràng An
 B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 1. Cơ sở lý luận
 Hiện nay, bảo vệ môi trường là một thông điệp khẩn cho tất cả mọi người 
trên trái đất. Các nhà khoa học đều cho rằng, giáo dục môi trường cần được sự 
quan tâm đúng mức ngay từ bậc học mầm non. Bởi vì, ở lứa tuổi này dễ hình 
thành các nề nếp, thói quen, tạo cơ sở cho việc hình thành nhân cách tốt. Bảo vệ 
môi trường giúp hình thành ở trẻ một số biểu tượng về giá trị đặc biệt quý báu 
của môi trường, mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, sự tác động qua lại giữa con 
người và môi trường.
 Trẻ có thói quen sống ngăn ngăp, vệ sinh sạch sẽ, tiết kiệm và có một số 
kỹ năng tham gia vào việc chăm sóc, cải thiện môi trường sống phù hợp với khả 
năng của trẻ. Hình thành ở trẻ thái độ thiện cảm, tôn trọng, bảo vệ, chăm sóc, 
giữ gìn môi trường. Trẻ là “nhà nghiên cứu theo bản năng tự nhiên”, vai trò của 
cô là tạo điều kiện thuận lợi và chỉ dẫn trẻ thực hiện các khám phá hơn là cho 
chúng những câu trả lời hoặc theo dõi kiểm soát trẻ. Vì vậy, việc giáo dục bảo 
vệ môi trường cho trẻ 4 -5 tuổi trong trường mầm non là rất cần thiết. Thông qua 
việc giáo dục môi trường là cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu môi 
trường sống của bản thân nói riêng và của con người nói chung.
 2. Thực trạng vấn đề
 a. Thuận lợi.
 - BGH nhà trường có kế hoạch thưc hiện nội dung giáo dục kỹ năng sống 
cho trẻ và chỉ đạo đến toàn thể cán bộ giáo viên, nhân viên, các nhóm lớp.
 - Ban giám hiệu nhà trường thường xuyên quan tâm và tạo mọi điều kiện 
thuận lợi cho cô và trò. 
 - Lớp có đủ đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị tối thiểu theo thông tư số 02/ 
2010/ TT – BGDĐT ngày 11/ 02/ 2010 của bộ Giáo dục và Đào tạo để thực hiện 
chương trình Giáo dục mầm non
 2 a. Phương pháp tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 
theo chủ đề
 Giáo dục bảo vệ môi trường không phải là môn học mà nó là một nội 
dung được tích hợp vào tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ theo các chủ đề. 
Vì thế giáo viên cần chọn nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ theo từng 
chủ đề khác nhau sao cho phù hợp các nội dung của chủ đê đó nhằm tạo ra mối 
quan hệ chặt chẽ giữa nội dung tích hợp với nội dung chính của từng hoạt động
 Ví dụ 1: Với chủ đề “ Trường mầm non” nội dung giáo dục bảo vệ môi 
trường đưa vào dạy trẻ là:
 - Nhận biết môi trường sạch - Bẩn và sự ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
 - Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ở trong trường học.
 - Cách phòng chánh khi môi trường bị ô nhiễm.
 - Cách giữ gìn vệ sinh trường lớp sạch sẽ.
 - Tiết kiệm trong tiêu dùng sinh hoạt.
 - Giữ gìn đồ dùng đồ chơi.
 Ví dụ 2: Với chủ đề “ Thế giới thực vật”
 - Qua giờ KPKH - Cây xanh và môi trường sống - Cô giáo có thể đàm thoại: 
Cây xanh để làm gì? Cây xanh có ích lợi như thế nào?
 - Qua lợi ích của cây xanh, cô giáo dục trẻ không ngắt lá bẻ cành, mà phải 
bảo vệ chăm sóc cây xanh để cây cho ra nhiều lợi ích.
 - Giáo viên cần cung cấp cho trẻ những nội dung giáo dục bảo vệ môi trường 
như: 
 + Trẻ biết được cây cần ánh sáng, nước, không khí, đất....
 + Trẻ biết được cây cần có sự chăm sóc của con người. 
 + Trẻ biết cây có cành cho bóng mát, cây có tác dụng điều hòa và làm sạch 
không khí, cây còn giữ cho đất khỏi trôi và sói mòn khi mùa mưa bão.
 + Cây còn là nơi ở của động vật.
 + Cây cối còn làm giảm ô nhiễm môi trường: Giảm bụi, tiếng ồn, chất độc 
hại, giảm nhiệt độ mùa hè....
 + Trẻ biết được những nguy hiểm sẩy ra khi rừng cây bị tàn phá: Con vật 
không có nơi ở, không có thức ăn, nhiều động vật quý hiếm bị tuyệt chủng, lũ 
lụt xảy ra thường xuyên, không còn những cây thuốc quý...
 + Giáo dục trẻ cần phải bảo vệ rừng và cây xanh.
 Ví dụ 3: Với chủ đề “ Nước và các hiện tượng thiên nhiên” Các nội dung 
tích hợp bảo vệ môi trường là:
 - Nước là nguồn tài nguyên quý giá của con người. Hiện nay nguồn nước bị 
ô nhiễm do chất thải nhà máy ra sông, kêch rạch không được sử lý. Con người 
vứt rác bừa bãi ra môi trường...
 4 + Thông qua trò chơi một số phương tiện công nghệ hiện đại: Trẻ nhận 
biết môi trường bẩn, sạch.
 - Hoạt động học tập:
 + Thể chất: Trẻ minh họa các động tác có lợi hoặc có hại cho môi trường.
 + Tạo hình: Vẽ, nặn, cắt, xé, dán.... thể hiện hiểu biết của mình về môi 
trường
Ví dụ: Trẻ vẽ đường phố xanh, sạch, đẹp và đường phố bẩn bị ô nhiễm môi 
trường.
 + Ân nhạc: Trẻ hiểu một số nội dung bài hát, bài múa thể hiện môi trường 
sạch đẹp.
 + Làm quen với văn học: Trẻ được nghe nhiều câu truyện về môi trường, 
Những việc làm có lợi, có hại tới môi trường, tác hại của môi trường ô nhiễm tới 
sức khỏe của con người.
 + Khám phá môi trường xung quanh: Tổ chức cho trẻ quan sát sự phát 
triển của cây? Cây cần gì để lớn lên ( Đất, nước, không khí, ánh sáng) hiểu sự 
cần thiết của chúng đối với con vật và thực vật. Trẻ đưa ra các phương án giải 
quyết trong một số tình huống giả định. Ví dụ: Cháu sẽ làm gì khi thấy nước 
tràn và chảy ra ngoài.
 - Hoạt động lao động:
 + Lao động tự phục vụ: Trẻ tự phục vụ cho mình như đi đại tiện, tiểu tiện 
đúng nơi quy định, đi vệ sinh xong trẻ biết rửa tay sạch sẽ. Các đồ dùng vệ sinh 
được dùng để ngăn nắp là một hành vi tốt, lớp gọn gàng, trẻ biết ăn hết xuất và 
khi ăn không rơi vãi cơm ra ngoài là một hành vi tiết kiệm - Bảo vệ môi trường.
 + Lao động chăm sóc con vật nuôi, cây trồng: Đây chính là việc làm tốt 
cho môi trường ngoài ra còn hình thành lòng tự hào ở trẻ khi góp công sức của + 
Lao động vệ sinh môi trường: Lau chùi đồ dùng đồ chơi, xếp dọn đồ dùng ngăn 
nắp, nhặt rác sân trường.
 - Hoạt động lễ hội:
 + Trẻ tự hào về một số điệu múa bài hát, truyện cổ tích, món ăn truyền 
thống của từng vùng ở từng ngày lễ.
 + Giáo dục trẻ biết sống chung với người khác, biết bảo vệ giữ gìn môi 
trường và các địa danh nơi diễn ra lễ hội.
 + Giáo dục trẻ biết yêu quý, bảo vệ duy trì các nghề truyền thống ở địa 
phương.
 + Trẻ biết phong tục, lối sống của một số dân tộc, ảnh hưởng của văn hóa 
đối với môi trường thiên nhiên và cuộc sống con người.
 c. Phương pháp tích hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 
vào các hoạt động trong ngày
 6 - Cho trẻ lao động tập thể: Cho trẻ nhặt rác trong luống rau
 - Khi cho trẻ quan sát luống rau trong trường, cô phát hiện trong luống rau 
có một số vỏ hộp sữa cho trẻ quan sát và hỏi trẻ:
 ? Trong luống rau có những gì?
 ? Điều gì sẽ xảy ra nếu trong luống rau ngày càng nhiều vỏ hộp sữa?
 ? Vỏ hộp sửa phải để ở đâu?
 ? Ai có thể giúp cô nhặt vỏ hộp sữa nào?
 Sau đó cô cùng trẻ nhặt rác ở trong luống rau bỏ vào thùng rác. Như vậy, 
trẻ đã học được cách bảo vệ môi trường.
 Vệ sinh trước khi vào lớp:
 Tôi nhắc trẻ rửa tay sạch sẽ trước khi vào lớp, trước khi trẻ rửa tay tôi hỏi 
trẻ: Làm thế nào để tiết kiệm nước?( Vặn vòi nước vừa phải, rửa tay xong vặn 
vòi nước lại, không đùa nghịch với nước....)Vì sao phải tiết kiệm nước?( Tiết 
kiệm nước là đã tham gia bảo vệ môi trường).
 Hoạt động góc:
 Đây là hoạt động mà trẻ được thể hiện sự hiểu biết và thể hiện kỹ năng 
của mình, vì thế tôi luôn luôn chú ý tổ chức tốt các hoạt động này, đặc biệt chú ý 
lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ, tạo cho trẻ nhiều góc mở để trẻ 
thể hiện hết khả năng của mình, đây cũng là thời cơ để tôi quan sát những hành 
vi mà trẻ thể hiện trong khi chơi, từ đó kịp thời uốn nắn cũng như khích lệ trẻ 
kịp thời.
 Vào những buổi hoạt động chiều tôi hướng dẫn trẻ cách chơi ở các góc, 
đồng thời luôn nhắc nhở trẻ trong khi chơi không được nói to, không quăng ném 
đồ chơi, không tranh dành đồ chơi với bạn. Vì nói to sẽ làm ảnh hưởng tới các 
bạn khác, ném đồ chơi sẽ làm cho đồ chơi chóng bị hỏng, đó cũng là những 
hành vi không tốt đối với môi trường.
 + Góc học tập
 - Cho trẻ xem sách tranh và phân biệt những hành vi làm ô nhiễm môi 
trường như ( Ném rác xuống ao hồ, bẻ hoa, bẻ cành, không vặn vòi nước to....) 
và những hành vi tốt như ( lau bàn ghế, vứt rác đúng nơi quy định, đồ dùng đồ 
chơi cất gọn gàng ngăn nắp...). Tô màu hành vi đúng, gạch chéo hành vi sai...
 - Cô dạy trẻ các cầm sách xem không làm hỏng sách, không cuộn sách khi 
xem, không gạch, tẩy xóa trong sách, dở sách nhẹ nhàng từng trang một.
 + Góc nghệ thuật, tạo hình:
 - Hát đọc thơ về cây xanh, con vật, trường lớp......có nội dung giáo dục 
bảo vệ môi trường.
 - Làm đồ dùng, đồ chơi từ nguyên vật liệu, phế liệu như: Vỏ hộp, vỏ bia, 
lá cây khô....
 8 - Cần lập kế hoạch phối hợp với phụ huynh học sinh theo từng chủ điểm.
 - Trao đổi thông tin cần thiết với phụ huynh học sinh trong giờ đón trẻ và trả 
trẻ, nên trao đổi trực tiếp với phụ huynh về những hành vi tốt và chưa tốt với 
môi trường của trẻ khi ở trường học cũng như ở nhà. Từ đó giáo viên có kế 
hoạch điều chỉnh giáo dục cho phù hợp.
 - Phụ huynh hỗ trợ các nguyên vật liệu phế thải trong sinh hoạt hàng ngày 
để mang đến cho cô giáo làm đồ dùng, đồ chơi.
 4. Kết quả đạt được
 Bằng sự tìm tòi nghiên cứu áp dụng các biện pháp trên, tôi đã thu được 
một số kết quả sau: So với đầu năm trẻ tiến bộ rất nhiều về mọi mặt. Trẻ đến lớp 
đều đặn hơn, trẻ hứng thú tích cực tham gia vào bảo vệ môi trường. Nhiều trẻ có 
sáng tạo trong lao động giúp các bạn cùng có ý thức tốt như mình. Trẻ đã có 
kiến thức, kỹ năng, thái độ đơn giản về cách biết tự chăm sóc bản thân, giữ gìn 
đồ dùng, đồ chơi và sắp xếp gọn gàng, ngăn lắp ở nhà cũng như ở trường. Trẻ có 
những hiểu biết ban đầu về môi trường sống xung quanh trẻ.
 Cụ thể như sau:
 STT Nội dung giáo dục Tổng Đạt Chưa đạt
 Số trẻ Tỉ lệ Số trẻ Tỉ lệ
 1 Có kiến thức ban đầu về môi 37 28 76% 9 24%
 trường
 2 Thói quen bảo vệ môi trường 37 26 70% 11 30%
 3 Hỗ trợ, giúp đỡ người khác 37 20 54% 17 46%
 cùng bảo vệ môi trường
 Qua đối chiếu so sánh kết quả sau khi thực hiện với thực trạng điều tra 
ban đầu tôi thấy chất lượng giáo dục bảo vệ môi trường của lớp có tiến bộ rõ rệt. 
 Về phía trẻ: 
 Trẻ đã có kiến thức, kỹ năng, thái độ ban đầu về việc bảo vệ môi trường. 
Kích thích sự khám phá, tìm tòi, sáng tạo của trẻ. Phát huy tính tích cực, khả 
năng quan sát ghi nhớ có chủ định, khả năng tư duy của trẻ tốt hơn. Đặc biệt trẻ 
có ý thức tốt về bảo vệ môi trường xung quanh trẻ.
 Về phía cô: 
 Việc áp dụng giải pháp trên giúp giáo viên nắm chắc nội dung phương 
pháp giáo dục bảo vệ môi trường, hiểu được bản chất của vấn đề nên việc tích 
hợp nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào các chủ đề một cách dễ dàng hơn 
có sáng tạo đạt kết quả cao. So với trước tôi nhiệt tình, hăng hái nhiều hơn. Đây 
cùng là hình thức bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên. Tuy nhiên 
giáo viên hướng dẫn trẻ, lắng nghe ý kiến của trẻ, làm thỏa mãn yêu cầu của trẻ, 
sử dụng câu hỏi mở kích thích phát huy tính tích cực của trẻ. 
 10