SKKN Một số biện pháp dạy trẻ 4-5 tuổi làm đồ dùng, đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ

 2
 PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
 Trong Trường mầm non vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ và đồ chơi 
là phương tiện không thể thiếu đối với bất kỳ đứa trẻ nào đặc biệt là trong sự 
phát triển trí tụê, nhân cách, thể chất cho trẻ. Đồ chơi đem lại cho trẻ nhiều niềm 
vui! đồng thời đồ chơi cũng chính là phương tiện giúp trẻ tiếp thu bài học một 
cách sinh động sâu sắc hơn.
 Đồ chơi khiến trẻ nhập vào hành động chơi giống như thực, đáp ứng nhu 
cầu bắt chước hành động của Người lớn và làm quen thế giới xung quanh. Chính 
đồ chơi là sợi dây bền chắc nhất liên kết trẻ với nhau để cùng chơi, cùng hành 
động và để duy trì hứng thú của trẻ với trò chơi đồng thời đồ chơi còn giúp trẻ 
hình thành sự chú ý và ghi nhớ có chủ định, góp phần phát triển trí tuệ, tích luỹ 
các biểu tượng làm cơ sở cho hoạt động tư duy.
 Hoạt động làm đồ dùng đồ chơi cũng đóng một vai trò hết sức quan trọng 
trong việc giáo dục trẻ. Trong quá trình trẻ làm đồ dùng đồ chơi đòi hỏi trẻ phải 
luôn tìm hiểu, khám phá, phát hiện những tính chất của các vật liệu làm đồ chơi 
cũng như khả năng tạo hình, khả năng tạo ra sức truyền cảm cho chúng, trẻ được 
lĩnh hội, rèn luyện các kỹ năng kỹ xảo tạo hình.
 Đồ chơi do tự tay mình làm ra, trẻ sẽ cảm thấy yêu quý, hứng thú hơn. 
Đây cũng chính là một hình thức dạy trẻ biết yêu quý sức lao động ngay từ khi 
còn bé.
 Trong quá trình trẻ làm đồ dùng đồ chơi, trẻ sẽ lĩnh hội được những kinh 
nghiệm, dễ dàng tiếp thu kiến thức, có thể sẽ đưa ra những sáng kiến riêng, dần 
dần kỹ năng kỹ xảo tạo hình sẽ ngày một hoàn thiện hơn, đôi bàn tay của trẻ sẽ 
ngày một linh hoạt và khéo léo hơn. Ngoài ra, trẻ sẽ học được cách chia sẻ trong 
quá trình lao động. Điều này sẽ giúp trẻ tích cực, tự chủ trong hoạt động: “ Tớ 
rất thích làm đồ chơi vì làm đồ chơi thật là vui”. Đây là một trong những câu nói 
của trẻ trong quá trình tôi quan sát và ghi lại được một cách ngẫu nhiên sau khi 
trẻ mang sản phẩm do tự tay mình làm lên trưng bày. Quả thực, khi đồ chơi do 
tự tay mình làm ra trẻ sẽ thấy thú vị, tự hào và rất trân trọng.
 Trên thực tế, ở lớp tôi thấy rằng việc hướng dẫn trẻ làm đồ dùng đồ chơi 
nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ còn hạn chế, trẻ tiếp thu kiến thức ở 
hoạt động này chưa sâu, giáo viên chưa có nhiều sáng tạo trong việc dạy trẻ làm 
đồ dùng đồ chơi nên trẻ chưa phát huy hết được tính sáng tạo và tự lập, đây là 
điều mà tôi băn khoăn lo lắng. Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số 
biện pháp dạy trẻ 4-5 tuổi làm đồ dùng, đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực 
sáng tạo của trẻ” 4
 PHẦN THỨ II.
 NHỮNG BIỆN PHÁP ĐỔI MỚI ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
1. Cơ sở lý luận:
 Trong thực tế, qua nhiều năm làm công tác chuyên môn, hàng ngày đi dự 
 giờ, thăm lớp được tiếp xúc với trẻ, được xem trẻ chơi, tôi nhận thấy được rằng 
 trẻ nhỏ rất thích được chơi với những đồ chơi mới lạ đặc biệt là những đồ chơi 
 mà do tự tay trẻ làm ra. Trong khi đó, những đồ chơi hiện có trong lớp lại 
 mang tính phổ biến, hạn chế về số lượng và ít được thay đổi. Vì vậy trẻ sẽ 
 không phát huy được tính tích cực sáng tạo trong các hoạt động.
 Bên cạnh đó, trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của mỗi gia đình, 
thường có rất nhiều sản phẩm bị loại bỏ sau khi sử dụng, chẵng hạn như vỏ chai 
dầu gội, sữa tắm, lon bia, vỏ hộp sữa, bìa lịch cũ đó là nguồn vật liệu rất 
phong phú và đa dạng, có thể tận dụng làm những việc hữu ích. Nếu chúng ta có 
ý thức thu gom, chọn lọc từ nguồn phế thải đó và có ý tưởng làm các đồ dùng, 
đồ chơi thì có thể biến những chiếc hộp, bìa to nhỏ thanh ô tô, tàu hỏa, nhà cửa, 
bàn ghế Từ những lon bia chúng ta có thể tạo thành chú sâu nhỏ học toán, học 
chữ đưa vào các giờ dạy, các góc chơi của trẻ ở trường mầm non. Làm như vậy 
chúng ta sẽ tiết kiệm được tiền mua sắm vật liệu, tạo ra nhiều đồ chơi mang tính 
sáng tạo phong phú cho lớp học của mình. Những đồ chơi này vừa dễ làm, dễ sử 
dụng trong các giờ học và các hoạt động. Qua đó hình thành ý thức tuyền truyền 
với mọi người xung quanh, từ trẻ đến phụ huynh học sinh về việc bảo vệ môi 
trường. Và như vậy, chúng ta đã giảm thiểu được lượng rác thải, giảm chi phí 
cho việc xử lý rác thải trong vệ sinh môi trường.
 Từ những lý do trên, bản thân tôi đã dựa vào kinh nghiệm của những 
người đi trước, dựa vào sách báo tôi xin đưa ra “Một số biện pháp dạy trẻ 4-5 
tuổi làm đồ dùng, đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ”
2. Khảo sát thực trạng.
2.1. Tình trạng thực tế khi chưa thực hiện đề tài.
a. Thuận lợi.
 Nhìn chung trẻ đi học chuyên cần cùng độ tuổi, đều khỏe mạnh nhanh 
nhẹn, tích cực tham gia vào các họat động.
 Bản thân là một giáo viên tôi, luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng 
cao chuyên môn nghiệp vụ, làm một số đồ dùng đồ chơi phục vụ cho các họat 
động.
b. Khó khăn.
 Do công việc bận rộn nên tôi chưa có nhiều thời gian để làm nhiều đồ dùng 
đồ chơi tự tạo. 6
thực hiện giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không bị gò bó, áp đặt 
giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế hàng ngày của 
trẻ. Vì vậy, để giúp trẻ 4-5 tuổi lớp tôi làm được một số đồ dùng đồ chơi thì tôi 
đã:
 - Đọc và nghiên cứu kỹ chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non 
4- 5 tuổi.
 - Tham gia các đợt kiến tập và các chương trình chuyên đề do phòng tổ 
chức.
 - Tìm đọc tham khảo những cách làm đồ dùng đồ chơi đơn giản trên sách 
báo.
 - Xem các chương trình truyền hình về chăm sóc giáo dục trẻ mầm non 
trên các kênh truyền hình như VTC11 ( Chương trình “ Những tờ giấy diệu kỳ” 
dạy trẻ cách làm một số đồ dùng đồ chơi cho trẻ mầm non, vào mạng xem 
chương trình “Hướng dẫn làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ mầm non”
 Như vậy, qua tự bồi dưỡng bản thân, học hỏi đồng nghiệp cũng như xem 
các phương tiện thông tin hiện đại tôi đã nắm vững được các phương pháp để 
dạy trẻ làm dược một số đồ dùng đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo 
của trẻ.
4.2. Biện pháp 2: Tổ chức cho trẻ làm đồ dùng đồ chơi từ những nguyên vật 
liệu đơn giản dễ tìm.
 Có thể nói: “ Đồ chơi là một phương tiện không thể thiếu đối với bất kỳ 
đứa trẻ nào đặc biệt là trong sự phát triển trí tuệ, nhân cách, thể chất cho trẻ. Đồ 
chơi mang lại cho trẻ nhiều niềm vui.
 Nhưng trong khi đó những đồ chơi hiện có trong lớp lại mang tính phổ 
biến, hạn chế về số lượng và ít được thay đổi. Vì vậy trẻ sẽ không phát huy được 
tính tích cực và sáng tạo trong hoạt động. Hơn thế nữa trẻ mầm non rất thích 
được tự mình tìm tòi khám phá, thích tự tay mình làm ra một cái gì đó, và việc 
tự tay mình làm ra một đồ chơi là điều mà theo tôi nghĩ trẻ sẽ rất hứng thú và 
tích cực, và sẽ thích thú hơn nếu những đồ chơi đó lại được trẻ làm ra từ chính 
những nguyên vật liệu đơn giản dễ tìm ngay trong gia đình trẻ. Trong cuộc sống 
sinh hoạt hành ngày của mỗi gia đình thường có rất nhiều những nguyên vật liệu 
bị loại bỏ sau khi sử dụng như: Lõi giấy vệ sinh, chai nhựa, lon bia, giấy báo, vá 
hộp sữa hút, sữa chua.....đó là những nguyên vật liệu rất phong phú và đa dạng 
có thể làm được những việc hữu ích, nếu chúng ta có ý thức thu gom chọn lọc từ 
nguồn phế thải đó và có ý tưởng làm đồ dùng đồ chơi thì có thể biến những 
chiếc hộp to nhỏ thành những ô tô, tàu hoả...và một số đồ chơi khác có thể để 
trang trí để học và để trong các góc chơi của trẻ trong trường mầm non. 8
 - Tôi đã chuẩn bị sẵn một lọ hoa bằng chai nhựa và những cành hoa 
nhưng chưa có bông hoa
 Cách làm: Tôi cho trẻ lấy những vá kẹo và xoắn lại sau đó bóc băng dính 
hai mặt ở cuống hoa ra và dán vá kẹo đã xoắn vào đó tạo thành những bông hoa 
để trang trí lớp học của trẻ hoặc trẻ có thể mang về nhà để tặng ông bà bố mẹ 
trong những dịp đặc biệt.
 Như vậy, chỉ với những nguyên vật liệu hết sức đơn giản dễ tìm trẻ có thể 
làm được rất nhiều đồ dùng đồ chơi cho mình và trẻ tỏ ra rất tích cực.
4.3. Biện pháp 3: Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học.
 Để giúp trẻ mầm non phát huy được tính tích cực sáng tạo nên đan xen 
giữa các nội dung hoạt động giáo dục trong một hệ thống tỏc động sư phạm 
thống nhất hài hoà. Bởi hoạt động tạo hình được xem như là môi trường lý 
tưởng tạo điều kiện thuận lợi cho sự lồng ghép nhiều hoạt động.
 Với hoạt động làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học là hình thức học đóng vai 
trò chủ chốt, ở đó trẻ có thể tìm hiểu cuộc sống xùng quanh, trẻ tiếp thu các tri 
thức, kỹ năng kỹ xảo theo một chương trình có tính hệ thống.
 Trên tiết học, giáo vai trò là người hướng dẫn, củng cố kỹ năng cũ và 
cung cấp cho trẻ những kỹ năng tạo hình mới. Đồ chơi của cô làm và sự dẫn dắt 
bằng tình huống có vấn đề sẽ kích thích trẻ hứng thú tham gia vào quá trình hoạt 
động.
 Với hoạt động này tôi tổ chức như một tiết học bình thường, tôi và trẻ 
được học thông qua việc chơi. 
 Ví dụ: Với chủ đề “ Thực vật”
 Đề tài: Dạy trẻ làm bông hoa
 Chuẩn bị: Lõi giấy vệ sinh, keo, kéo, xốp màu.
 Tiến hành: 
 - Tôi cho trẻ kể về một số loài hoa quen thuộc.
 - Sau đó tôi cho trẻ quan sát một số loài hoa và đàm thoại với trẻ về các 
bộ phận của hoa.
 - Hướng dẫn trẻ làm bông hoa : 
 + Đầu tiên tôi cho trẻ bóp bẹp những lõi giấy vệ sinh rồi dùng kéo cắt ra 
thành từng đoạn khoảng 1cm.
 + Tiếp theo tôi cho trẻ xếp những miếng cắt đó sao cho một đầu chụm vào 
nhau tạo thành những cánh hoa, sau đó dùng keo dính chúng lại với nhau.
 + Sau đó cho trẻ vẽ một hình tròn nhỏ lên miếng xốp màu rồi dán vào 
giữa bông hoa làm nhuỵ hoa. 10
 - Sau đó tôi cho trẻ quan sát đồ chơi “ Con gà mái” và cho trẻ nhận xét 
đặc điểm của gà mái gồm 3 bộ phận chính: Đầu, cổ, mình.
 - Hướng dẫn trẻ làm:
 + Tôi cho trẻ dùng bông quận thành hình tròn 4cm lam thâm con gà .
 + Tiếp theo tôi lây lõi giấy vệ sinh làm cổ con gà .
 +Đầu gà bằng vải vụn đỏ.
 + Sau đó tôi cho trẻ keo nến dính lông gà thật lên cổ gà rồi lên thân va cả 
đuôi gà nữa.
 + Tiếp theo cho trẻ lấy bút vẽ các bộ phận của gà lên giấy màu: mào hình 
lượn sóng, mắt hình tròn, mỏ hình tam giác sau đó lấy hồ dán các bộ phận của 
gà lên phần đầu gà.
 + Cuối cùng dán lên chiêc mỏ của con gà ,mắt của con gà
+ Trẻ làm xong cho trẻ mang sản phẩm của mình lên bàn trưng bày cho cả lớp 
nhận xét: Trẻ nhận xét về kỹ năng cắt dán như thế nào? sau đó tôi nhận xét 
chung bài của cả lớp. 
 Với con gà mái này trẻ có thể dùng để trang trí góc học tập, trang trí lớp 
hoặc có thể mang về nhà tặng ông bà bố mẹ.
 Như vậy, trong quá trình trẻ làm đồ dùng đồ chơi trên tiết học, trẻ sẽ dần 
hoàn thiện những kỹ năng tạo hình từ đơn giản đến phức tạp, tư duy, sự tưởng 
tượng và nhận thức của trẻ sẽ ngày một nâng cao dần.
4.4. Biện pháp 4: Dạy trẻ làm đồ dùng đồ chơi ngoài tiết học.
 Có thể nói đây là một hoạt động mang tính tự do mà trẻ có thể tham gia 
một cách tự nguyện, tự giác. Các hoạt động này có thể diễn ra ở những thời 
điểm khác nhau trong ngày một cách hợp lý như dạo chơi, sinh hoạt chiều. Tổ 
chức các cuộc thi có thể là “ Bé khéo tay” để cho trẻ có cơ hội được làm đồ chơi 
dự thi.
 Với hoạt động chiều và trong các cuộc thi, tôi thường chuẩn bị cho trẻ 
những nguyên vật liệu đơn giản và phổ biến. Yêu cầu về kiến thức và kỹ năng 
của trẻ hầu hết là nhằm rèn luyện, củng cố những kỹ năng đã học, khuyến khích 
trẻ vận dụng những kỹ năng cũ để sáng tạo ra những sản phẩm mới có thể là trẻ 
tự tưởng tượng hoặc cô có thể gợi ý. 
 Ví dụ: Trong giờ dạo chơi ngoài sân trường tôi cho trẻ nhặt những chiếc 
lá rụng và hướng dẫn trẻ từ những chiếc lá đó có thể làm được rất nhiều đồ chơi 
, các con cuộn lá lại để làm những chiếc kèn thổi rất hay, hoặc có thể cuộn dọc 
lá rồi dùng dây buộc lại sau đó lấy một chiếc dây khác buộc phần cuống lại làm 
con cào cào... ngoài ra từ chiếc lá còn có thể làm con châu chấu.