SKKN Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường mầm non

 “Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường mầm non”
 A. PHẦN MỞ ĐẦU
 Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là quá trình giáo dục có mục 
đích nhằm phát triển ở trẻ những hiểu biết sơ đẳng về môi trường, có sự quan 
tâm đến vấn đề môi trường phù hợp với lứa tuổi, được thể hiện qua những kiến 
thức, thái độ hành vi của trẻ đối với môi trường xung quanh. Giáo dục bảo vệ 
môi trường cần đưa ngay từ lứa tuổi mầm non vì trẻ mầm non là thời điểm mấu 
chốt và quan trọng nhất, thời điểm này tất cả mọi việc trẻ có thể tự làm: bắt đầu 
ăn, bắt đầu nói, bắt đầu nghe, nhìn và vận động bằng đội chân, đôi tay của 
mình.... tất cả những cử chỉ đó đều làm lên những thói quen, kể cả thói quen tốt 
và thói quen xấu. Chăm sóc giáo dục trẻ em ngay từ những năm tháng đầu tiên 
của cuộc sống là một việc làm hết sức cần thiết và có ý nghĩa vô cùng quan 
trọng trong sự nghiệp chăm lo đào tạo và bồi dưỡng thế hệ trẻ trở thành những 
con người tương lai của đất nước. Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường là 
một trong những nhiệm vụ quan trọng được tiến hành có kế hoạch, chiến lược 
cụ thể để phát triển toàn diện nhân cách trẻ. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường 
được lồng ghép vào các hoạt động hằng ngày nhằm tạo điều kiện để trẻ được trải 
nghiệm những vốn sống của bản thân.
 Bảo vệ môi trường là một bộ phận quan trọng của giáo dục phát triển toàn 
diện, có mối quan hệ mật thiết với giáo dục đạo đức, thẩm mỹ và lao động. Hơn 
nữa, giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non càng có ý nghĩa quan trọng 
hơn bởi cơ thể trẻ đang phát triển mạnh mẽ, hệ thần kinh, cơ xương hình thành 
nhanh, bộ máy hô hấp đang hoàn thiện, cơ thể trẻ còn non yếu dễ bị phát triển 
lệch lạc, mất cân đối nếu không được chăm sóc giáo dục đúng đắn thì có thể gây 
nên những thiếu sót trong sự phát triển cơ thể trẻ mà khó có thể khắc phục được. 
Nhận thức được điều đó, Đảng và nhà nước ta trong những năm gần đây đã đặc 
biệt chú trọng tới công tác chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Chính vì vậy, giáo 
viên cần đưa giáo dục bảo vệ môi trường vào mọi lúc, mọi nơi cho trẻ được biết 
và cùng khám phá. Môi trường là nơi chứa đựng tài nguyên cần thiết cho đời 
sống con người, cung cấp cho trẻ hiểu biết ban đầu về môi trường sống. Trẻ có 
kiến thức cơ bản về chăm sóc giữ gìn sức khỏe; biết chăm sóc, bảo vệ các loại 
cây, các con vật xung quanh trẻ. Hơn thế nữa giáo dục bảo vệ môi trường còn 
được giáo viên lồng ghép vào các môn học như môn: Làm quen văn hoc, giáo 
dục âm nhạc, giáo dục thể chấtNó là nguồn gốc để hình thành ở trẻ một tâm 
hôn, dẫn dắt trẻ vào một cuộc sống cộng đồng. Giáo dục bảo vệ môi trường cho 
trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về môi trường sống 
của bản thân , biết cách sống tích cực, nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh về 
 2/29 “Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường mầm non”
 B. PHẦN NỘI DUNG
I. Những thuận lợi và khó khăn nhất định
 Trong quá trình thực hiện và áp dụng thì điều trước tiên người giáo viên phải 
biết rõ những khó khăn để khắc phục và phát huy những thuận lợi, lắng nghe ý 
kiến, luôn học tập và thực hiện tốt nhiệm vụ của BGH giao cho,biết phối kết hợp 
cùng các bạn đồng nghiệp. Đó chính là chiếc chìa khoá vàng mở ra cho bạn sự 
thành công trong việc thực hiện đề tài. Chính vì vậy, tôi đã tìm hiểu và nắm chắc 
được những thuận lợi cũng như những khó khăn mà tôi đã gặp phải và tôi xin 
nêu dưới đây:
1.Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của phòng giáo dục huyện, ban giám hiệu nhà trường, giáo 
viên thường xuyên được bồi dưỡng nâng cao chuyên môn thông qua các buổi 
kiến tập do phòng, cụm tổ chức về chuyên đề lồng ghép nội dung giáo dục bảo 
vệ môi trường, qua các buổi sinh hoạt chuyên môn của trường, của tổ, qua các 
lớp bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn.
- Môi trường lớp sạch sẽ, thoáng mát đảm bảo cho trẻ hoạt động.
- Giáo viên trẻ được kiến tập ở các trường điểm để nầng cao đổi mới giáo dục
- Có sự phối hợp thống nhất giữa 4 cô.
- Nhà trường đã đầu tư đầy đủ các trang thiết bị, các học liệu cho các lớp: lô tô 
các loại, máy vi tính, máy chiếu, các loại băng đĩa nhạc, một số nam châm, kính 
lúp...để thực hiện các hoạt động khám phá, thí nghiệm, thực nghiệm về môi 
trường.
- Bản thân là giáo viên có trình độ chuyên môn; có tâm huyết với nghề; nhiệt 
tình trong công tác chăm sóc , giáo dục trẻ; có nhiều tìm tòi, học hỏi, sáng tạo 
trong các hoạt động giáo dục trẻ nói chung và trong hoạt động lồng ghép nội 
dung giáo dục bảo vệ môi trường nói riêng.
- Bản thân tôi luôn tận dụng những nguồn nguyên vật liệu phế thải vẫn còn sử 
dụng được để biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi dơn giản giúp 
trẻ được học , được khám phá và khắc sâu kiến thức.
2. Khó khăn: 
 Ngoài những thuận lợi tôi đã nêu trên, trong quá trình thực hiện, bản thân tôi 
đã gặp không ít khó khăn:
- Số học sinh trên mỗi nhóm lớp còn đông nên ảnh hưởng nhiều đến các hoạt 
động của trẻ cũng như trong công tác vệ sinh nhóm lớp, vệ sinh môi trường.
- Việc cất giữ và bảo quản các sản phẩm tự tạo để đảm bảo sản phẩm có độ bền 
cao, sử dụng được lâu ngày còn hạn chế.
 4/29 “Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường mầm non”
- Trẻ có thói quen sống gọn gàng, ngăn nắp, vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường 
sạch sẽ.
- Tích cực tham gia các hoạt động giữ gìn, bảo vệ môi trường của trường, lớp 
học, gia đình, nơi ở như : Tham gia chăm sóc vật nuôi, cây trồng, vệ sinh cá 
nhân, vệ sinh nhà cửa, trường lớp với những công việc vừa sức trẻ.
- Tiết kiệm, chia sẻ và hợp tác với bạn bè xung quanh.
- Có phản ứng với các hành vi của con người làm bẩn môi trường và phá hoại 
môi trường như : vứt rác, chặt cây, hái hoa, dẫm chân lên cỏ, bắn giết động vật...
* Về thái độ, tình cảm:
- Yêu quý, gần gũi với thiên nhiên.
- Tự hào và ý thức giữ gìn, bảo vệ những phong cảnh, địa danh nổi tiếng của quê 
hương.
- Quan tâm đến những vấn đề môi trường của lớp học, gia đình và tích cực tham 
gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường như: Vệ sinh thân thể, sắp xếp đồ 
dùng, đồ chơi, giữ gìn lớp học sạch sẽ, chăm sóc vật nuôi cây trồng, thu gom lá, 
rác thải ở sân trường....Sau khi xác định được quan điểm và mục tiêu lồng ghép 
nội dung giáo dục bảo vệ môi trường, tôi tiến hành khảo sát , đánh giá trẻ thực tế 
ở nhóm lớp để có kế hoạch giáo dục lồng ghép phù hợp :
 KẾT QUẢ KHẢO SÁT TRẺ ĐẦU NĂM HỌC 2015-2016:
 Xếp loại Tốt Khá Trung bình Yếu
 Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
Nội dung lượng % lượng % lượng % lượng %
 Kiến thức 12 19,4 15 24,2 22 35,4 13 21
 Kỹ năng 10 16,1 17 27,4 25 40,4 10 16,1
 Thái độ 12 19,4 17 27,4 25 40,4 8 12,8
 Dựa trên mục tiêu và thực tế khả năng trẻ ở lớp, tôi tiếp tục lập kế hoạch 
lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường phù hợp theo từng chủ đề trong 
chương trình học của trẻ và được xây dựng từ dễ đến khó, mức độ tăng dần theo 
các chủ đề.
 6/29 “Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường mầm non”
 -Nhận biết đặc điểm của nước, đất và một số hiện 
 tượng tự nhiên: nắng , mưa, gió , bão, hạn hán
 Nước và các hiện tượng -Lợi ích và tác hại của các hiện tượng tự nhiên 
 Tự nhiên với con người và cách phòng tránh.
 -Phòng tránh ô nhiễm nguồn nước, tài nguyên đất 
 Sau khi lập kế hoạch , tôi nghiên cứu và tìm các tài liệu về các nội dung giáo 
dục bảo vệ môi trường để thực hiện lồng ghép cho trẻ một cách nhẹ nhàng , phù 
hợp với trẻ . Bên cạnh đó, tôi cũng có kế hoạch riêng với từng cá nhân trẻ tùy 
theo khả năng của từng nhóm trẻ nhằm giúp trẻ tích cực hoạt động, lĩnh hội các 
kiến thức về môi trường, quan tâm, chia sẻ cùng nhau có hành động đúng bảo vệ 
môi trường xung quanh , gần gũi với trẻ.
Biện pháp 2. “Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong 
các hoạt động ở trường mầm non”
 Hoạt động chung là thời gian mà trẻ tập trung nhất để tiếp thu và lĩnh hội 
kiến thức mà giáo viên truyền đạt . Vì thế tôi đã nghiên cứu đề tài “Lồng ghép 
giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường 
mầm non” một cách linh hoạt nhẹ nhàng theo từng môn học.
a. Hoạt đông văn học: 
Bộ môn làm quen văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận thức, 
giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua đọc thơ kể chuyện làm giàu vốn từ 
cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc.
 Vì thế, giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ thông qua các giờ văn học cũng 
đạt được kết quả cao. Ngoài các bài thơ, câu truyện trong chương trình như: 
Đừng nhé bé ơi, hoa kết trái, bé ơi, chú đỗ con, bé quét nhà... tôi còn sưu tầm 
qua sách , báo , trên mạng internet các bài thơ , câu truyện có nội dung về bảo vệ 
môi trường để dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi như một số bài thơ ,câu truyện sau: 
 Tâm sự của cái mũi
 Tôi là chiếc mũi xinh
 Giúp bạn biết bao điều
 Ngửi hương thơm của lúa
 Hương ngạt ngào của hoa
 Như vậy đã hết đâu
 Giúp bạn thở nữa đấy
 Chúng ta cùng giữ sạch
 Để chiếc mũi thêm xinh
 8/29 “Lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ 4-5 tuổi trong các hoạt động ở trường mầm non”
trung, hứng thú, hiểu sâu nội dung truyện, từ đó mà ý thức bảo vệ môi trường 
của trẻ cũng được nâng lên rõ rệt. 
 Câu truyện: Bí con thoát nạn
 Bé quyên gieo một hạt bí vào luống đất trong vườn. Hang ngày, quyên sốt 
ruột muốn bới đất lên xem bí con đã nảy mầm chưa, nhưng mẹ bảo làm thế bí 
con sẽ chết mất. Thế là bé quyên lại kiên nhẫn chờ đợi.
Bí con ngủ một giấc dài trong lòng đất ấm áp. Nó thấy dễ chịu đến mức chẳng 
muốn thức dậy tẹo nào. Thế rồi những hạt mưa xuân rơi xuống, len lỏi đến chỗ 
bí con nằm và đánh thức nó. 
- Dậy đi, bí con ơi! Mùa xuân đến rồi kìa. Tất cả các chồi non đã thức dậy rồi 
kìa,chỉ còn mỗi mình bạn là ngủ muộn thôi đấy. 
 Bí con bừng tỉnh vươn vai một cái rồi đội đất ngoi lên. Đầu tiên là hai chiếc 
lá mầm xinh xắn xòa lên khỏi mặt đất. Ôi ! thế giới mới đẹp làm sao! Những 
bông hoa rực rỡ đua nhau khoe sắc dưới ánh mặt trời, đàn bướm xinh rập rờn 
bên muôn hoa. Trên cây đàn chim líu lo ca hát.
 Bí con háo hức cỗ kiễng chân lên để nhìn cho rõ. Mỗi lần kiễn chân, bí con 
lại cao thêm một tí. Bí con tự nhủ: “ Mình phải lớn nhanh lên mới được” 
Bỗng từ đâu, một lão sâu rau to lớn ghớm ghiếc tiến đến. Hai cái răng nanh của 
lão nom như cái máy chém sẵn sàng cắt phăng đầu bí non. Bí con khiếp sợ nhắm 
nghiền mắt, giơ chiếc lá non lên che mặt. 
Nhưng may mắn làm sao, đúng lúc Sâu Rau đang định ngoạm lấy bí con thì bé 
quyên xuất hiện. Bé quyên gắp lão sâu và vứt xuống ao. 
Bé quyên âu yếm nói với bí con:
- Chào bí con! Em đừng sợ gì nhé, từ nay chị sẽ bảo vệ em!
Bí con đáp: 
- Em cảm ơn chị !
Cả vườn rau lao xao chúc mừng bí con thoát nạn.
 b. Hoạt động khám phá khoa học:
 Khám phá khoa học là môn học mà trẻ được tiếp cận và khám phá về thế giới 
xung quanh , môi trường tự nhiên , vật chất nhân tạo xung quanh trẻ nhiều nhất 
và có hiệu quả nhất .Từ đó, trẻ cũng nhận thức được và có các kỹ năng, hành vi, 
thái độ đúng với môi trường . Các đề tài cho trẻ khám phá về môi trường đều 
được lồng ghép phù hợp theo từng chủ đề trong chương trình. Mỗi một đề tài, 
trẻ đều được giáo dục bảo vệ môi trường một cách nhẹ nhàng như: vệ sinh, sắp 
 10/29