Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc cho trẻ độ tuổi 4-5 tuổi

 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
 A.PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 Âm nhạc đối với trẻ là một thế giới kỳ diệu đầy cảm xúc. Như chúng ta đã 
biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn nằm trong nôi khi được 
nghe tiếng ru à ơi của mẹ. Tâm hồn trẻ ngây thơ trong sáng, luôn luôn vui vẻ 
cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu không thể thiếu với trẻ. Bởi chính ở đây 
âm nhạc được coi như một phương tiện giáo dục toàn diện nhân cách trẻ. 
 Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của cuộc 
sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, thậm chí 
nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung quanh. 
Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo, nhất là từ 4 tuổi trở lên thì trẻ đã cảm nhận được 
những bài hát và những điệu nhạc. Tuy nhiên lòng yêu thích âm nhạc ở các cháu 
lại ở nhiều mức độ khác nhau. Có cháu yêu đến độ say mê, có cháu lại rất thờ ơ 
khi nhạc vang lên. Và mức độ yêu âm nhạc phần lớn do hoàn cảnh cuộc sống, 
giáo dục của người lớn xung quanh. Vì thế cho nên giáo dục âm nhạc là phương 
tiện giáo dục thẩm mỹ, giáo dục đạo đức, góp phần phát triển trí tuệ và có sự tác 
động lớn đến sự phát triển tâm sinh lí của trẻ. 
 Ca hát là một trong những nội dung của giáo dục âm nhạc, nó là loại hình 
nghệ thuật có giá trị biểu cảm cao vì nó tác động đến người nghe cả về âm nhạc 
và lời ca, nó phản ánh cuộc sống sinh hoạt, tâm tư tình cảm của con người và nó 
gần gũi với con người, được đông đảo công chúng yêu thích. Trong trường mầm 
non hoạt động âm nhạc một hoạt động được thực hiện thường xuyên liên tục và 
được lồng ghép trong các hoạt động của trẻ, nó là cầu nối giữa hoạt động này 
với hoạt động khác và nó là nguồn tạo hứng thú mạnh mẽ nhất để trẻ tham gia 
vào các hoạt động.
 Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một 
bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là 
nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện 
thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận 
không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ.
 Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm 
nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: 
Ca hát, vận động, nghe hát, trò chơi âm nhạc. Đặc biệt đối với trẻ 4-5 tuổi, giáo 
dục âm nhạc đã đem lại cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc ban 
đầu, dần hình thành trong tâm hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. 
Đây là bước khởi đầu giúp trẻ biết lựa chọn, cảm nhận các tác phẩm âm nhạc và 
biết cách biểu diễn ở mức độ đơn giản. 
 Tuy nhiên khi trẻ ca hát ta thường nhận thấy đôi lúc có phần không chính 
xác về giai điệu hoặc về lời ca, thậm chí trẻ còn tự sáng tác lời không phù hợp 
nội dung...Mặt khác kỹ năng ca hát của trẻ còn hạn chế về giọng, về hơi, về âm 
vực tiết tấu vì thế nó làm giảm đi tính nghệ thuật của bài hát. Ngoài ra cơ quan 
phát âm của trẻ chưa thực sự hoàn chỉnh, âm phát ra yếu, hơi thở ngắn, nông và 
đặc biệt sự phối hợp giữa tai nghe và giọng chưa thật chủ động. Do đó trẻ hát 
chưa có tính nghệ thuật. Còn đối với giáo viên chưa tự tạo nhiều đồ chơi, đồ 
 2 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
 B. PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
 Là 1 giáo viên chủ nhiệm lớp 4-5 tuổi, thông qua việc giảng dạy tại lớp 
cũng như tìm hiểu về ý kiến đánh giá của các đồng nghiệp trong khối, tất cả đều 
thấy rằng việc nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc là cần thiết .Với nhu cầu 
mong muốn cho sự phát triển toàn diện cho trẻ như vậy , bản thân tôi là cô giáo 
cũng phải nỗ lực học tập để nâng cao trình độ giảng dạy với mong muốn sẽ là 
người dìu dắt trẻ từng bước trên con đường khám phá, bởi lẽ đó tôi đã thực hiện 
tốt vai trò của người giáo viên.
I.Nội dung lý luận.
 Âm nhạc trong trường mầm non có khả năng tác động đến con người ngay từ 
thuở còn nằm nôi nghe tiếng hát ru của bà của mẹ. Những phản ứng xúc cảm từ 
rất sớm, những biểu hiện sinh động của trẻ khi nghe thấy nhạc âm đã khẳng định 
rằng cho trẻ làm quen với âm nhạc từ những năm tháng đầu tiên sẽ là phương 
tiện tích cực trong việc giáo dục trẻ em ở nhiều mặt như thẩm mỹ, đạo đức, trí 
tuệ, thể chất Trong khi tác động đến tình cảm, âm nhạc cũng đồng thời hình 
thành ở trẻ những tình cảm đạo đức. Âm nhạc trong trường mầm non có ảnh 
hưởng tốt đến văn hóa trong hành vi của trẻ. Trong khi cùng hát, cùng múa, 
cùng chơi trò chơi âm nhạc với những xúc cảm giữa trẻ xuất hiện sự cảm thông 
quan tâm đến nhau, trẻ biết kiềm chế biết điều khiển vận động để cùng các bạn 
thể hiện bài hát, điệu múa.
 Âm nhạc giáo dục ở trẻ ý chí, tính tổ chức, sự kiên trì. Niềm vui phấn khởi 
khi biểu diễn các bài hát điệu múa thú vị trước các trò chơi, âm nhạc còn động 
viên những trẻ nhút nhát thiếu tự tin thêm mạnh dạn hòa nhập với các bạn trong 
mọi hoạt động. Cảm thụ âm nhạc gắn bó chặt chẽ với sự phát triển trí tuệ đòi hỏi 
trẻ phải chú ý, quan sát và nhạy bén khi trẻ tập trung nghe nhạc, so sánh âm 
thanh tiến hành theo các hướng khác nhau, làm quen với ý nghĩa biểu cảm của 
âm nhạc, ghi nhớ đặc điểm tính chất tượng hình âm nhạc. 
 Âm nhạc được coi là kỹ năng tốt nhất để phát triển tai nghe âm nhạc. Luyện 
tập thường xuyên để phân biệt các chi tiết âm nhạc là cơ sở ban đầu tạo cho trẻ 
có khả năng tiếp cận với tác phẩm âm nhạc phân biệt được câu nhạc, đoạn nhạc, 
thể loại âm nhạc của tác phẩm . từ đó tai nghe âm nhạc của trẻ được dần dần 
phát triển.
 Giáo dục Âm nhạc trong trường mầm non là hoạt động nghệ thuật có tác 
dụng giáo dục thẩm mỹ ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, giúp trẻ có khả 
năng trải nghiệm những cảm xúc trong quá tŕnh cảm thụ và thể hiện âm nhạc. 
Âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai nghe và khả năng phát 
triển cảm xúc. Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận được tính chất, tình cảm của âm 
nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. Đồng thời âm 
nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với những hiện tượng sống động của đời sống, giúp 
trẻ hình thành sự liên tưởng. Nhịp điệu rắn rỏi của bản hành khúc gợi cho trẻ 
niềm vui, hào hứng phấn khởi. Từng câu nhạc có giai điệu liền bậc lên xuống 
liên tiếp theo ngữ điệu nói tự nhiên của trẻ sẽ như những lời thủ thỉ nhắc nhở trẻ 
một hành vi lễ giáo phù hợpÂm nhạc là một phương tiện kỳ diệu và tế nhị 
nhất để truyền đạt lời kêu gọi của những cái tốt đẹp và nhân đạo. Nó dẫn dắt trẻ 
 4 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
diễn. Trẻ chưa thấy được giá trị của âm nhạc đối với trẻ, chưa tìm thấy niềm vui 
khi được hát, được nghe, được chơi với âm nhạc. Trẻ còn thụ động, ít có sự tự 
tin mạnh dạn và cũng ít có nhu cầu hứng thú được tham gia hoạt động giáo dục 
âm nhạc nên trẻ chưa phát huy được hết tính tích cực của mình khi tham gia vào 
hoạt động giáo dục âm nhạc. 
- Về cơ sở vật chất của nhà trường: Trường mới được thành lập, diện tích trường 
còn hẹp do vậy diện tích của các lớp cũng chật hẹp, đồ dùng đồ chơi của các 
cháu chưa được phong phú do kinh phí còn hạn chế nên chưa đầu tư được nhiều, 
góc âm nhạc còn sơ sài, chưa phong phú, chưa gây được sự hứng thú tham gia 
của trẻ, do vậy hoạt động của trẻ cũng hạn chế.
- Giáo viên còn hạn chế trong việc sử dụng, kết hợp các dụng cụ âm nhạc cho 
hoạt động giáo dục âm nhạc của mình.Giáo viên chưa chú ý nhiều đến việc phát 
huy tính chủ động tích cực của trẻ trong các hoạt động âm nhạc cho trẻ. Do đa 
số giáo viên là giáo viên mới nên còn nhiều bỡ ngỡ, chuyên môn chưa được cao, 
giáo viên còn hạn chế khi đưa ra các hình thức sáng tạo khi dạy trẻ, chưa linh 
hoạt, chưa gây được cho các trẻ trong lớp mình lòng yêu thích say mê âm nhạc.
Phụ huynh của các cháu đa số làm nghề nông, buôn bán nên ít nhiều chưa thực 
sự quan tâm đến việc học tập của trẻ.
3.Khảo sát thực tế:
 Qua khảo sát đầu năm tôi thấy khả năng cảm thụ âm nhạc của các cháu 
trong lớp tôi như sau:
 Mức độ đánh giá
 STT Phân loại khả năng của trẻ Tốt Khá TB
 (Tỉ lệ %) (Tỉ lệ %) (Tỉ lệ %)
 Cảm thụ âm nhạc. 10 trẻ 20 trẻ 6 trẻ
 1
 28% 55% 17%
 Hát đúng giai điệu, lời ca. 7 trẻ 15 trẻ 14 trẻ
 2
 19,% 42% 39%
 Kỹ năng vận động. 10 trẻ 14 trẻ 12 trẻ
 3
 28% 39% 33%
 Mạnh dạn tự tin, thể hiện đúng 8 trẻ 14 trẻ 14 trẻ
 4
 sắc thái tình cảm của từng bài. 22% 39% 39%
* Nguyên nhân của thực trạng
 Qua khảo sát, đánh giá kết quả tôi tìm ra một số nguyên nhân dẫn tới tỷ lệ 
đạt được của trẻ còn thấp đó là:
 Do trẻ thiếu hụt kiến thức âm nhạc từ lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo bé.
 Do trẻ mới đi học còn nhút nhát không giám thực hiện bài tập.
 Trẻ chưa được ôn luyện vân động theo nhạc nhiều.
 Hình thức tổ chức lớp chưa linh hoạt, chưa kích thích hứng thú cho trẻ hoạt 
động.
 6 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
con Gà để gây sự hứng thú cho trẻ, từ đó trẻ chăm trú nghe và tập theo tôi một 
cách say mê, thích thú. Sau đó cho trẻ đội mũ con gà lên biểu diễn
 Trẻ biểu diễn 
 Trẻ đội mũ làm những chú gà trống.
- Đối với hình thức nghe hát là trọng tâm thì tôi có thể hoá trang, trang trí sân 
khấu tạo sự tò mò cho trẻ, ngoài ra tôi tìm các bài hát mới lạ, nhạc kịchđể biểu 
diễn gây hài hước tạo hứng thú cho trẻ.
 8 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
 Trẻ vận động minh họa bài “ Đàn gà trong sân”
 Ngoài ra tôi luôn thay đổi, làm mới cách trang trí góc âm nhạc cho thật 
sinh động theo chủ điểm để gây sự thu hút tới trẻ.
Ví dụ: Chủ điểm “ Thế giới động vật”: Tôi trang trí bằng những hình ảnh các 
con vật sống động, con thì cầm đàn đánh, con thì thổi kèn, con thì đánh trống, 
con thì cầm micrô hát
 Trang trí góc âm nhạc
 10 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ 4-5 tuổi
hay tự vận động theo nhạc biểu diễn một mình hay cùng một nhóm bạn một 
cách thích thú.
 Cung cấp cho trẻ nhiều nguồn âm thanh: Các loại lon, thùng giấy, hột hạt, các 
loại đá, các dụng cụ nhà bếp, khối gỗ, chén bằng sành. Có thể để giấy báo hay 
những loại giấy phế liệu có kích cỡ lớn, tạo điều kiện cho trẻ sang tạo ra các 
kiểu váy theo ý tưởng cá nhân, phục vụ chơi vũ hội hoá trang, nhảy múa tự 
do.
 Và điều quan trọng hơn nữa để tạo hứng thú cho trẻ hoạt động âm nhạc thì tôi 
còn sưu tầm các thể loại băng đĩa nhạc thiếu nhi, mầm non, dân ca, nhạc cổ 
điển các loại nhạc cụ dân tộc.
 Ngoài ra khi bố trí góc âm nhạc cần chú ý sao cho ở nơi đó tiếng ồn ào trẻ tạo 
ra tại góc không ảnh hưởng, làm phiền đến những hoạt động yên tĩnh ở góc 
khác.
* Ví dụ: Tôi đã tận dụng những vỏ hộp sữa bột để làm trống cơm, những mảnh 
xốp màu và giấy gói quà sinh nhật làm những chiếc quạt múa, những lon bia, vỏ 
thạch làm sắc xô cho trẻ gõ, giấy báo cũ bản rộng cắt thành những trang phục để 
trẻ biểu diễn.
 Làm trống bằng hộp sữa
 12