Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục Âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi

 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
 A - ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Âm nhạc là loại hình nghệ thuật xuất hiện rất sớm trong lich sử xã hội loài 
người và là nhu cầu không thể thiếu trong đời sống. Đặc biệt là đối với trẻ mầm 
non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo 
của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn 
trẻ thơ. Âm nhạc còn là phương tiện giúp trẻ nhận thức thế giới xung quanh, 
phát triển lời nói, quan hệ giao tiếp, trao đổi tình cảm.
 Âm nhạc là món ăn tinh thần, là ngôn ngữ chung của nhân loại và là thế 
giới kì diệu đầy cảm xúc với những âm thanh muôn màu không ngừng chuyển 
động. Nó phản ứng hiện thực khách quan bằng những hình tượng có sức biểu 
cảm cùng các yếu tố: Giai điệu, âm sắc, cường độ, hòa âm... 
 Một nhà soạn nhạc người Đức Robert Schumann đã từng phát ngôn: 
“Nhiệm vụ cao quý của âm nhạc là chiếu sâu vào những cõi sâu thẳm trong trái 
tim mỗi người”. Đúng vậy âm nhạc có sức mạnh to lớn trong việc thể hiện một 
cách tinh tế thế giới nội tâm của con người. Âm nhạc tác động trực tiếp vào lĩnh 
vưc tình cảm của con người và khả năng thống nhất con người trong cùng một 
nỗi xúc động và nó trở thành phương tiện giao tiếp hết sức nhạy cảm giữa con 
người với nhau mà không cần đến ngôn ngữ.
 Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trẻ được nghe nhạc cổ điển từ 
trong bào thai sẽ kích thích sóng điện não giúp não phát triển tăng trí thông minh 
sau này. Đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non âm nhạc là môn học giúp trẻ phát triển 
toàn diện nhất. Thông qua âm nhạc trẻ sẽ linh hoạt, mạnh dạn, thông minh qua 
việc sáng tạo các động tác minh họa kết hợp khi hát và rèn luyện cho trẻ. Khi 
vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn khéo léo, bền 
bỉ và dẻo dai qua các động tác.
 Trong chương trình giáo dục mầm non, bộ môn giáo dục âm nhạc là một 
bộ môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là 
nguồn hứng thú mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật và nó còn là phương tiện 
thiết thực cho các hoạt động giáo dục khác. Có thể coi âm nhạc là một bộ phận 
không thể tách rời với công tác chăm sóc, giáo dục trẻ.
 Âm nhạc trong trường Mầm non có nét đặc thù riêng, nó không chỉ mang 
tính giải trí đơn thuần mà nhằm giúp các em phát triển nhân cách toàn diện. Ý 
thức rõ vai trò của giáo dục âm nhạc cho nên hoạt động học có chủ đích “Giáo 
dục âm nhạc” đã trở thành một hoạt động không thể thiếu được trong trường lớp 
Mầm non.
 Cùng với sự quan tâm chỉ đạo của ban giám hiệu và các cấp lãnh đạo, 
trong những năm qua, bản thân tôi đã và đang cố gắng đi sâu tìm những biện 
 1 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
 B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I.Những nội dung lý luận
 Như chúng ta đã biết âm nhạc tác động vào con người ngay từ khi còn 
nằm trong nôi trẻ được nghe tiếng ru “à ơi” của bà của mẹ. Tâm hồn trẻ hồn 
nhiên trong sáng, luôn luôn vui vẻ cho nên tiếp xúc với âm nhạc là nhu cầu 
không thể thiếu với trẻ. Bởi chính ở đây, âm nhạc được coi như một phương tiện 
giáo dục toàn diện nhân cách chân, thiện, mỹ cho trẻ. 
 Âm nhạc vốn rất gần gũi với trẻ em nhưng ở những năm đầu tiên của 
cuộc sống, những phản ứng vui vẻ của trẻ khi nghe âm nhạc vẫn còn mơ hồ, 
thậm chí nhiều khi còn lẫn lộn giữa âm nhạc với các âm thanh khác nhau ở xung 
quanh. Khi trẻ bước vào tuổi mẫu giáo trẻ đã cảm nhận được những bài hát và 
những điệu nhạc một cách rõ ràng. Âm nhạc đối với trẻ là thế giới kỳ diệu đầy 
cảm xúc.
 Giáo dục âm nhạc là hoạt động nghệ thuật có tác dụng giáo dục thẩm mỹ, 
ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ, trẻ có khả năng trải nghiệm những cảm 
xúc trong quá trình cảm thụ và thể hiện âm nhạc: Khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận 
được tính chất, tình cảm của âm nhạc, ảnh hưởng những trạng thái cảm xúc có 
trong tác phẩm. Ngoài ra âm nhạc còn giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, phát triển tai 
nghe và cảm xúc cho trẻ.
 Âm nhạc có ảnh hưởng tốt đến hành vi văn hóa của trẻ, giáo dục cho trẻ 
văn hóa giao tiếp, văn hóa hành vi và tính tập thể, tạo điều kiện hình thành phẩm 
chất đạo đức của trẻ. Khi trẻ tham gia các hoạt đông âm nhạc thì mỗi trẻ đều 
phải chấp hành tốt tổ chức, biết điều khiển vận động phù hợp với nhạc, biết 
nhường nhịn, giúp đỡ nhau.
 Giáo dục âm nhạc trong trường mầm non là giáo dục cho trẻ lòng yêu âm 
nhạc, biết cảm thụ âm nhạc thông qua các hoạt động âm nhạc phong phú như: 
Ca hát, vận động, nghe hát, múa, trò chơi âm nhạc. Giáo dục âm nhạc đã đem lại 
cho trẻ những ấn tượng, những khái niệm âm nhạc, dần hình thành trong tâm 
hồn trẻ, tạo điều kiện phát triển thị hiếu âm nhạc. Đây là bước khởi đầu giúp trẻ 
biết lựa chọn, đánh giá tác phẩm âm nhạc và biết cách biểu diễn ở mức độ đơn 
giản.
 Giáo dục âm nhạc là một trong những con đường hoàn thiện đạo đức, trí 
tuệ, thẩm mĩ và thể lực. Nhà sư phạm V.Xu-khôm-lin-xki đã đánh giá rất cao 
hiệu quả giáo dục toàn diện của âm nhạc: “Chất lượng công việc giáo dục trong 
một nhà trường được xác định phần lớn bởi mức độ hoạt động âm nhạc trong 
hoạt động của nhà trường đó”.
 3 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
 Được sự chỉ đạo sát sao của PGD & ĐT Huyện Gia Lâm cũng như BGH 
nhà trường quan tâm đầu tư cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ học tập và vui 
chơi như : Các thiết bị điện tử ,đồ dùng học tập, đồ dùng đồ chơi , đồ dùng bán 
trú đầy đủ 
 - Lớp được phân theo độ tuổi. 
 - Giáo viên trong lớp đều có trình độ chuyên môn chuẩn và trên chuẩn, yêu 
 nghề mến trẻ.
- Sức khỏe của trẻ phát triển tốt
- Trẻ đến lớp chuyên cần đạt 95 đến 98%.
 Ban giám hiệu luôn động viên, khuyến khích và tạo điều kiện cho chị em 
tham gia học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn qua các chuyên đề, 
do PGD cụm, trường tổ chức, tạo điều kiện cho chị em tham dự các buổi kiến 
tập, triển lãm đồ dùng đồ chơi sáng tạo, khuyến khích chị em sáng tạo trong các 
hoạt động dạy và học. 
 Trường có đội ngũ giáo viên trẻ trung, tâm huyết với nghề, ham học hỏi, 
tích cực, chủ động cập nhật phương pháp, hình thức mới qua tập huấn, 
Internetđể áp dụng có chọn lọc vào công việc giảng dạy trong nhà trường.
 Trường đầu tư kết nối Internet nên việc cập nhật thông tin, tìm kiếm tài 
liệu qua mạng rất dễ dàng thuận tiện, nhanh chóng.
 Trường mầm non Bình Minh nằm trong địa bàn xã Ninh Hiệp, là môt địa 
phương có kinh tế tương đối phát triển nên phụ huynh rất nhiệt tình ủng hộ việc 
học tập vui chơi của con em mình như ủng hộ kinh phí dạy và học cho cô và trẻ 
hoạt động, nhiệt tình đóng góp nguyên vật liệu cho trẻ hoạt động ( vỏ nguyên vật 
liệu phế thải, tranh ảnh, bìa lịch, vải vụn), thường xuyên trao đổi với cô về 
việc học tập, vui chơi của trẻ
 b. Khó Khăn:
 - Đội ngũ giáo viên còn trẻ nên kinh nghiệm trong việc giảng dạy còn hạn chế, 
chuyên môn chưa được vững vàng.
-Tuy trẻ cùng trong một lứa tuổi nhưng nhận thức lại không đồng đều.
- Đồ dùng đồ chơi tự tạo để dạy còn chưa phong phú.
 - Số trẻ trong lớp đông.
 - Cơ sở vật chất còn nghéo nàn, phòng học chưa đủ diện tích đáp ứng với nhu 
 cầu của trẻ.
 - Một số phụ huynh chiều chuộng con quá mức nên trong khi thực hiện việc rèn 
 trẻ còn gặp nhiều khó khăn.
- Các bậc phụ huynh còn quá chú trọng đến việc làm ăn kinh tế ít quan tâm đến 
việc học tập của con nên khả năng tiếp cận nghệ thuật của trẻ chưa tốt.
 5 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
III. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch giảng dạy phù hợp khả năng nhận thức 
của trẻ.
*Xây dựng kế hoạch cho 1 năm học
 Muốn thực hiện tốt hoạt âm nhạc tôi đã xây dựng kế hoạch bài dạy chi 
tiết cho từng hoạt động. Căn cứ vào chương trình giáo dục mầm non mới, lớp 
mẫu giáo nhỡ hướng vào. Qua mỗi tháng,sự kiện giáo viên phải lựa chọn và xem 
kỹ nội dung dạy, sử dụng hình thức nào, bài hát gì, trò chơi gì, nội dung trọng 
tâm dạy trong giờ hoạt động là gì?
 Sau khi nắm bắt đặc điểm của trẻ trong lớp mình, tôi nghĩ cần thiết phải có kế 
hoạch cụ thể trong việc rèn luyện kỹ năng cho trẻ. Việc lập kế hoạch rèn luyện 
cho trẻ cần đảm bảo yêu cầu từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp để tư duy 
của trẻ nắm bắt kịp những yêu cầu cô đưa ra. Vì vậy tôi đã đề ra cho mình 
những định hướng cụ thể.
Thán Sự kiện Hình thức Nội dung
 g của tháng
 9 Khai giảng - Dạy hát, vận động minh - Dạy hát:Đêm trung thu,Em 
 Trung thu hoạ theo bài hát, nghe hát, đi mẫu giáo...
 trò chơi âm nhạc. - Nghe hát:Chiếc đèn ông 
 sao,Đi học.
 - Trò chơi âm nhạc: Ai nhanh 
 nhất, Nghe âm thanh đoán tên 
 bài hát, Thi xem ai nhanh.
10 Ngày - Hát, vận động vỗ tay hoặc - Nghe hát:Năm ngón tay 
 20/10 gõ đệm theo tiết tấu, nghe ngoan,Thật đáng chê.
 hát, trò chơi âm nhạc. - Dạy vận động :Cái mũi,Mời 
 bạn ăn.
 - Trò chơi âm nhạc: Tai ai 
 tinh, Ai nhanh nhất, Nhìn 
 hình đoán tên bài hát, Nghe 
 giai điệu đoán tên bài hát. 
11 Ngày nhà - Nghe, dạy hát, vận động -VĐTTC:Cả nhà thương 
 giáo việt theo tiết tấu chậm, vận nhau.
 nam động minh hoạ. Trò chơi -Hát:Cả tuần đều ngoan.
 âm nhạc - Nghe:Cho con.
 - Trò chơi âm nhạc: Ai nhanh 
 nhất.
 7 Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi
chồng chéo trong rèn kỹ năng âm nhạc cũng như kỹ năng các môn học khác. 
Vừa tạo điều kiện cho việc dạy của cô, vừa giúp trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng 
hơn và đầy đủ hơn. Nó còn giúp tôi có thời gian hợp lý rèn luyện kỹ năng các 
môn học khác cho trẻ.
 *Soạn giáo án cho từng đề tài
 Qua việc khảo sát trẻ tôi thấy kết quả đạt được là chưa cao. Do vậy tôi cần 
có nhiều biện pháp cụ thể sát thực hơn để dạy trẻ. Đề tài đưa vào dạy trẻ cũng 
rất quan trọng, vừa phải đảm bảo tính đa dạng trong tác phẩm, vừa phải đảm bảo 
mức độ tiếp thu của trẻ. Tôi đã nghiên cứu và chọn lựa một số tác phẩm âm 
nhạc, trò chơi, ...vừa sức với trẻ nhưng cũng đảm bảo yếu tố mới mẻ và hấp dẫn. 
Những tác phẩm tôi lựa chọn có ngôn từ và giai điệu trong sáng phù hợp với lứa 
tuổi của trẻ, đồng thời có tác dụng giáo dục trẻ tình yêu quê hương, yêu gia đình, 
giáo dục trẻ một số thói quen và hành vi đúng trong cuộc sống.
 -Khi soạn giáo án, căn cứ vào đối tượng trẻ đa số đã biết hay chưa biết, trẻ 
nào tiếp thu bài nhanh, trẻ nào còn chậm chạp hay nhút nhát. Cần chú ý nhấn 
mạnh nội dung trọng tâm trong hoạt động âm nhạc, xác định mức độ các yêu cầu 
cần đạt ở từng tiết, dự kiến thời gian dạy, các biện pháp cụ thể, sắp xếp đội hình, 
xác định điểm nào khó, điểm nào dễ để chuẩn bị chu đáo, những hoạt động bổ 
trợ: xem tranh minh họa, đồ chơi, kể chuyện... lựa chọn cách dạy phù hợp trước 
khi lên lớp.
Ví dụ: Đề tài tổ chức hoạt động cho trẻ theo chương trình giáo dục mầm non 
mới.
 Đối tượng: Lớp mẫu giáo nhỡ 4- 5 tuổi.
 Thời gian: 25 - 30 phút.
 Nội dung trọng tâm: Dạy hát: “ Em đi qua ngã tư đường phố”.
 Nội dung kết hợp: Trò chơi “ Nghe âm thanh tìm đồ vật”.
Trước hết giáo viên phải xác định như sau:
+ Hình thức dạy: Lớp, tổ, nhóm, cá nhân
+ Đối tượng dạy: Lớp mẫu giáo nhỡ 4- 5 tuổi.
+ Thời gian dạy: 25- 30 phút.
+ Trình tự dạy từng nội dung: dự kiến thời gian dạy.
+ Xác định mức độ các yêu cầu cần đạt ở từng hoạt động.
+ Biện pháp, thủ thuật để tiến hành cụ thể.
+ Đội hình, tư thế múa hát có sự thay đổi
+ Dự kiến phần khó và các biên pháp sửa sai.
+ Những hoạt động bổ trợ lồng ghép các môn học gần gũi có liên quan: Xem 
tranh ảnh minh họa về ngã tư đường phố, đèn đỏ đèn xanh
 9