Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp hướng dẫn trẻ 4-5 tuổi làm quen với các biểu tượng sơ đẳng về Toán đạt hiệu quả cao từ việc áp dụng phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

 hơn. Quá trình thực hiện áp dụng phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm giúp tôi đúc 
rút được một số kinh nghiệm và lựa chọn đề tài: “Một số biện pháp hướng dẫn trẻ 4-5 tuổi 
làm quen với các biểu tượng sơ đẳng về toán đạt hiệu quả cao từ việc áp dụng phương pháp 
giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Mong rằng từ những biện pháp nhỏ này có thể góp phần vào 
việc hướng dẫn trẻ hoạt động một cách tích cực và đạt được hiệu quả hơn.
 1.2. Điểm mới và phạm vi áp dụng của đề tài:
 1.2.1. Điểm mới của đề tài:
 Đề tài tập trung nêu ra những biện pháp hướng dẫn trẻ 4-5 tuổi làm quen với toán 
đạt hiệu quả cao thông qua việc áp dụng phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm. Đề 
tài tập trung vào những mặt đã làm được, đề xuất những hình thức mới mà giáo viên đã áp 
dụng phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm để tổ chức cho trẻ làm quen với các biểu 
tượng ban đầu về toán có hiệu quả mà phương pháp truyền thống trước đây chưa làm được.
 1.2.2. Phạm vi áp dụng:
 Đề tài được thực hiện trong năm học 2016-2017. Đề tài này có thể áp dụng đối với 
lớp mẫu giáo 4 - 5 tuổi trong nhà trường những năm tiếp theo và có thể áp dụng rộng rãi 
đối với các trường mầm non trên địa bàn tỉnh Quảng Bình nói riêng và có thể áp dụng cho 
tất cả các trường mầm non trên toàn quốc núi chung.
 2. Phần nội dung:
 2.1.Thực trạng nội dung cần giải quyết:
 Năm học 2016-2017 bản thân tôi trực tiếp giảng dạy lớp mẫu giáo bé 4-5 tuổi với 
tổng số là 44 cháu. Bước vào thực hiện đề tài này lớp chúng tôi có được những thuận lợi và 
gặp một số khó khăn sau:
 2.1.1. Thuận lợi:
 Hoạt động của lớp được sự quan tâm chỉ đạo chặt chẽ của Phòng GD-ĐT Lệ Thủy, 
ban giám hiệu nhà trường và tổ chuyên môn.
 Trường tôi là một trong những đơn vị trọng điểm của bậc học huyện nhà, được đầu 
tư xây dựng cơ sở vật chất kiên cố, trang thiết bị khá đầy đủ đảm bảo việc học tập và sinh 
hoạt của trẻ.
 Ban giám hiệu nhà trường có kinh nghiệm, chỉ đạo sát sao vì vậy bản thân tôi đã 
học hỏi được nhiều bài học quý báu trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ.
 Trường là đơn vị đi đầu trong việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non, các 
chuyên đề trọng tâm phục vụ cho tập huấn của Sở, Phòng giáo dục.
 Đa số phụ huynh nhiệt tình, có nhận thức về việc học tập của con em mình.
 Trẻ ở cùng một độ tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều vì vậy việc dạy 
trẻ ở lớp rất thuận lợi. Bản thân tôi cũng có nhiều cố gắng trong quá trình tự học, tự rèn 
luyện, tìm tòi những nội dung mới để tạo hứng thú cho trẻ khi tham gia hoạt động với các 
chủ đề.
 Bản thân tôi luôn tận dụng những nguồn nguyên vật liệu phế thải rồi xử lý sạch để 
có thể biến chúng thành những dụng cụ học tập và đồ chơi đơn giản giúp trẻ được học, được 
khám phá và khắc sâu kiến thức.
 2 Luôn nắm vững đặc điểm tâm sinh lý độ tuổi của trẻ để có các phương pháp tác 
động phù hợp, kích thích tính tò mò, hứng thú ở trẻ.
 Nghiên cứu chương trình GDMN mới để nắm vững mục tiêu, nội dung, phương pháp 
giáo dục trẻ.
 Tham gia đầy đủ các buổi sinh hoạt chuyên đề của trường, của phòng, của sở, của 
Bộ GD & ĐT. Tham gia lớp học nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
 Luôn có ý thức học hỏi chị em đồng nghiệp trong trường, trong cụm như dự giờ, 
tham quan để rút những kinh nghiệm cho bản thân trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
 Nghiên cứu kỹ modulmn 22: Ứng dụng phương pháp dạy học tích cực trong lĩnh vực 
phát triển nhận thức.
 Khi tổ chức cho trẻ làm quen với các biểu tượng sơ đẳng về toán tôi luôn dành thời 
gian trao đổi, học hỏi kinh nghiệm từ Ban giám hiệu, tổ mạng lưới chuyên môn, thảo luận 
với chị em đồng nghiệp để đưa ra hình thức tổ chức hay nhất, phù hợp với trẻ và phù hợp 
với chủ đề hoạt động.
 2.2.3 Làm đồ dùng, đồ chơi phù hợp với giờ học, đồ chơi ở các góc chơi.
 Đặc trưng của hoạt động cho trẻ làm quen với toán là tính chính xác và khoa học 
cao. Mỗi hoạt động cung cấp cho trẻ một kiến thức khác nhau đòi hỏi phải có những đồ 
dùng, đồ chơi khác nhau, phù hợp với nội dung, chủ đề và hình thức tổ chức tiết học.
 Làm đồ dùng trực quan góp phần tăng tính hấp dẫn của giờ học, tôi vận dụng các 
nguyên vật liệu sẵn có như: Vỏ ngao, hột, hạt, đá, sỏi, hộp sữa,để tạo ra những đồ dùng 
học tập đẹp phong phú hấp dẫn, lạ mắt có nội dung gắn bó với cuộc sống của trẻ, phù hợp 
với từng chủ đề.
 Ví dụ: Dùng lon sữa nhỏ làm những con mèo, vỏ ngao làm thành những đàn cá, 
thìa nhựa làm chuồn chuồn, len quấn thành gàtạo được sự hấp dẫn trong giờ học.
 Khi làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ làm quen với các biểu tượng ban đầu về toán phục 
vụ một nội dung dạy, tôi luôn suy nghĩ tìm tòi để làm ra những đồ dùng đồ chơi có mối 
quan hệ logic với nhau.
 Ví dụ: Khi dạy trẻ số lượng 5 tôi đã chọn cặp đối tượng là Gà và Trứng để dạy, trẻ 
lập nhóm đối tượng có số lượng 5, gà và trứng có mối quan hệ logic với nhau: Gà đẻ ra 
trứng,
 Nghiên cứu làm đồ dùng sao cho một đồ dùng có thể cung cấp cho trẻ nhiều kiến 
thức khác nhau, sử dụng cho nhiều hoạt động khi đó đồ dùng đó sẽ có hiệu quả sử dụng rất 
lớn, việc khai thác tối đa các đồ dùng học tập sẽ tiết kiệm được rất lớn những chi phí và thời 
gian khi làm đồ dùng.
 Ví dụ: Làm bảng tổng hợp bằng bìa 
Ao, trên đó có dán hình ảnh các con vật 
được gắn bằng các miếng dính có thể thay 
đổi số lượng và vị trí khi sử dụng phù hợp 
với mục đích giảng dạy khác nhau. Dạy trẻ 
 4 người khái quát, tổng hợp các ý tưởng, cách làm của trẻ. Sau đó mới trẻ thực hiện theo yêu 
cầu và luyện tập.
 Ví dụ1: Đề tài: “Chia nhóm đối tượng có số lượng 4 thành 2 phần bằng nhiều cách 
khác nhau”. Tôi thực hiện áp dụng phương pháp lấy trẻ làm trung tâm theo thứ tự sẽ như 
sau:
 + Ôn nhận biết số lượng trong phạm vi 4
 + Trẻ chia theo ý thích
 + Cô cho trẻ nói lên cách chia của mình
 + Cả lớp thảo luận, xem xét các cách chia
 + Cô tổng hợp các cách chia
 + Cho trẻ chia theo yêu cầu của cô.
 + Trò chơi ôn luyện 
 Ví dụ 2: Đề tài: “Chắp ghép các hình hình học để tạo thanh hình mới”. Thứ tự các 
bước như sau: 
 + Ôn nhận biết các hình thông qua trò chơi
 + Trẻ chắp ghép theo ý tưởng của mình
 + Trẻ thảo luận, đưa ra cách xếp theo nhóm
 + Cô tổng hợp các cách ghép mà trẻ thực hiện
 + Trẻ ghép theo yêu cầu
 + Trò chơi luyện tập theo nhóm, theo tổ
 Qua phương pháp này, tôi đã loại bỏ cách dạy và học một cách thụ động “cô nó, trẻ 
nghe, khuyến khích sự sáng tạo của trẻ một cách tố đa.
 2.2.5.2 Thay đổi hình thức dạy học:
 Việc tổ chức cho trẻ hoạt động tùy thuộc vào điều kiện của lớp, đối tượng trẻ và 
không gian hoạt động mà tôi thay đổi hình thức một cách mềm dẻo, linh hoạt. Từ đó đưa lại 
sự mới lạ trong cách thức tổ chức giúp trẻ hứng thú hơn.
 Ví dụ 1: Giờ định hướng trong không gian có thể tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài 
trời (chủ đề: giao thông để trẻ có thể thấy được các phương tiện giao thông đi lại, thấy được 
người tham gia giao thông để trẻ dễ xác định và khi cho trẻ chơi trò chơi ngoài trời thì trẻ 
cảm nhận được thực tế hơn, sáng tạo hơn và trẻ được hoạt động tích cực dễ nhận biết mà 
nội dung vẫn không thay đổi.
 Ví dụ 2: Giờ “Sắp xếp theo quy tắc” - chủ đề Nghề nghiệp:
 + Cho trẻ hát múa: Hát về đảo xa.
 + Tham quan mô hình đảo Trường Sa, trò chuyện về mô hình.
 + Trẻ di chuyển xếp thành đội hình chữ U để cùng thực hiện cách sắp xếp.
 + Cho trẻ luyện tập cách sắp xếp bằng cách sử dụng bút trên bảng tương tác điện 
tử.
 + Bằng kinh nghiệm của trẻ tổ chức cho trẻ luyện tập với các đồ dùng của chú bộ 
đội hải quân.
 Ví dụ 3: Giờ “Nhận biết các hình tam giác, chữ nhật, hinh vuông, hinh tròn”:
 6 + Thảo luận vì sao thấy bóng bay, hoa.
 + Giấu quà và tặng quà ở các vị trí khác nhau.
 + Chia thành các đội chơi thi đua nhau.
 Qua đó kích thích trẻ hăng say hoạt động, thích thú và tự nguyện thực hiện, các 
biểu tượng toán học cũng trở nên nhẹ nhàng, hấp dẫn hơn.
 2.2.6. Tạo môi trường cho trẻ hoạt động.
 Đối với trẻ mầm non, lớp học chính là mái nhà thứ hai của trẻ. Cảm giác đầu tiên 
khi trẻ bước vào lớp đó là sự gần gũi, thân thiện giống nhà của mình. Trong ngôi nhà ấy 
phải có sự tươi mới, hấp dẫn của những bức tranh, bức ảnh trang trí phù hợp theo chủ đề, 
phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
 2.2.6.1. Xây dựng góc toán học trong lớp học.
 Hoạt động góc là một hình thức hoạt động đặc biệt trong đời sống của trẻ Mầm 
Non, đó là nơi trẻ thỏa mãn sở thích, nhu cầu vui chơi, nhận thức và cảm nhận về thế giới 
xung quanh. Hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện, củng cố kiến thức đã học, là nơi trải nghiệm, 
khám phá những cái mới và phát huy khả năng sáng tạo của trẻ. Đặc biệt với toán học rất 
khô khan, tôi đã cố gắng biến góc toán học của trẻ trở nên mềm mại, thu hút trẻ về màu 
sắc, cách bày trí hấp dẫn thu hút trẻ không chỉ có đồ dùng đồ chơi mà còn mảng tường góc 
lớp với các trò chơi hấp dẫn.
 Để giúp trẻ ôn luyện các kiến thức đã học và bước đầu tiếp cận những kiến thức 
mới tôi đã tạo được một môi trường hấp dẫn mang tên: “Bé học toán” với góc bố trí góc 
toán thuận tiện, thoáng, rộng, được trang trí, sắp xếp nhiều hình ảnh phù hợp với nội dung 
hoạt động, góc toán được thay đổi liên tục phù hợp với chủ đề thực hiện.
 Ví dụ: Chủ đề: Gia đình, tôi trang trí các loại đồ dùng trong gia đình để trẻ chia 
nhóm, chọn và xếp tương ứng 1-1 trên các mảng tường. Dán các hình khác nhau để trẻ xếp 
thành các kiểu nhà theo ý thích.
 Lấy ý tưởng từ hoạt động “Đếm đến 4, nhận biết nhóm đối tượng có số lượng 4” tôi 
trang trí các hình ảnh về chú bộ đội tương ứng với số lượng 3, chú công an tương ứng với số 
lượng 4, áo quần bộ đội tương ứng với số lượng 2 từ đó trẻ nhận bết,chia nhóm đối tượng 
dễ dàng hơn.
 Góc: “Bé học toán”
 8 sau quá trình tương tác hoặc trẻ có thể in ra để cho những trẻ khác thao tác bằng bút ở góc 
toán.
 2.2.6.2. Hướng dẫn trẻ hoạt động ở góc toán trong lớp:
 Muốn trẻ chơi hiệu qủa, tích cực, sáng tạo, nghĩ ra nhiều cách chơi thì ngay từ đầu 
tôi phải biết cách giới thiệu cho trẻ làm quen góc chơi; quản lý tốt trẻ chơi trong góc. Biện 
pháp này giúp trẻ tự tin khi lựa chọn hoạt động, chủ động tìm kiếm đồ chơi khi cần, triển 
khai trò chơi, thu dọn và cất đồ chơi đúng nơi qui định.
 Việc giới thiệu cho trẻ làm quen với các góc chơi tiến hành chủ yếu vào đầu năm 
học, khi trẻ còn bỡ ngỡ, chưa quen với đồ dùng đồ chơi trong góc.Vì vậy tôi phải giúp trẻ 
biết nơi để các để đồ chơi, các góc chơi bắt đầu từ đâu, kết thúc ở đâu.
 Khi trẻ quen dần với các góc chơi và vị trí các đồ chơi thì đầu giờ chơi tôi giới thiệu 
nội dung chơi của chủ đề nhánh.
 Khi chơi, tôi bao quát, động viên, hướng dẫn trẻ triển khai nội dung chơi, chú ý 
những trẻ rụt rè nhút nhát. Có thể nhập vai cùng trẻ để gợi ý nội dung chơi khi trẻ lúng 
túng hay gợi ý trẻ sáng tạo nên các nội dung chơi mới dựa trên ý tưởng của trẻ.
 Trong một giờ hoạt động tôi luôn tạo cơ hội tối đa cho trẻ tự khám phá hoạt động, 
cô chỉ nên là người gợi ý, hướng dẫn và cho trẻ tìm tòi khám phá bằng cách cô chỉ đặt ra 
câu hỏi gợi mở cho trẻ, trợ giúp cho trẻ không nên làm thay trẻ có như vậy trẻ mới được 
khám phá hoạt động, trẻ sẽ nhớ lâu hơn giúp trẻ có được kiến thức sâu rộng hơn.
 2.2.6.3. Ở hoạt động mọi lúc mọi nơi.
 Song song với việc tổ chức hoạt động học, hoạt động ở các góc chơi tôi luôn chú ý 
để rèn luyện kỹ năng cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
 Trong các ngày lễ ngày hội tôi tổ chức các hoạt động chiều, hoạt động theo ý 
thích...cho trẻ tham gia, qua đó trẻ rèn luyện kỹ năng đếm, kỹ năng định hướng trong 
không gian, ý thức tổ chức kỷ luật, kỹ năng hợ tác hcia sẻ với bạn bè.
 Ví dụ: Tổ chức các lễ hội có nội dung phong phú, gẫn gũi đời sống trẻ: “Giai điệu 
mùa xuân”, “Ngày hè”, “Mừng sinh nhật”. Muốn tham gia các các trò chơi thì trẻ phải biết xế 
hàng từ đó rèn kỹ năng xác định vị trí phải, trái, trước, sau, trên dưới và kỹ năng chia sẽ 
hợp tác với bạn khi tham gia các trò chơi dân gian: ném còn, đua thuyền, đua vịt, đi chợ 
quê với quang gánh, rau, củ, quả những đặc sản quê hương như bánh đúc, bánh tráng... 
Qua đó trẻ được tăng cường mối quan hệ giao tiếp giữa trẻ với trẻ, trẻ và cô, trẻ với người 
lớn....Điều này giúp trẻ tự tin khẳng định mình, biết cùng nhau hoạt động trong nhóm, biết 
chia sẽ ý tưởng để hoàn thành trò chơi của đội mình. Ở các ngày lễ hội tổ chức trong lớp, 
trẻ không còn “chơi”chỉ để chơi nữa mà là chơi thật trong cuộc sống.
 “Làm quen với các biểu tượng sơ đẳng về toán”cho trẻ mầm non là một hoạt động 
rất khó vì thế việc dạy trẻ trong giờ học thôi vẫn chưa đủ mà cần phải được cho trẻ hoạt 
động ở mọi lúc mọi nơi đồng thời giáo viên cần phải tu dưỡng học hỏi để tìm ra những sáng 
kiến hay giúp ích trong việc truyền thụ kiến thức cho trẻ.
 10