Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi nâng cao kỹ năng kể chuyện sáng tạo

 MỤC LỤC
I. ĐẶT VẤN ĐỀ...................................................................................................1
II. GIẢI QUYẾT VẪN ĐỀ ................................................................................1
1. Những nội dung lý luận có liên quan trực tiếp đến vấn đề nghiên cứu.............1
2. Thực trạng vấn đề..............................................................................................2
3. Các biện pháp đã tiến hành .................................................................................3
3.1. Biện pháp 1: Xây dựng môi trường phát triển ngôn ngữ ..............................3
3.2. Biện pháp 2: Lựa chọn truyện, sáng tác truyện và xây dựng kế hoạch giáo 
dục. ........................................................................................................................4
3.3. Biện pháp 3: Hướng dẫn trẻ sử dụng ngôn ngữ diễn đạt phù hợp với lời kể 
sáng tạo, tính cách nhân vật...................................................................................5
3.4. Biện pháp 4: Lồng ghép các môn học khác khi dạy trẻ kể chuyện sáng tạo. 8
3.5. Biện pháp 5: Phối kết hợp với Phụ huynh .....................................................8
4. Hiệu quả sáng kiến kinh nghiệm ......................................................................9
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ..........................................................................10
1. Bài học kinh nghiệm........................................................................................10
2. Kiến nghị.........................................................................................................10 Đặc điểm tư duy của trẻ 4-5 tuổi chủ yếu là trực quan hình tượng tức là chỉ 
dựa vào những hình ảnh, những biểu tượng được quan sát trực tiếp, những kinh 
nghiệm đã trải qua để liên hệ và suy ra cái mới. Chính vì vậy mà kể chuyện sáng 
tạo xuất phát từ đặc điểm này. Ngoài tư duy trực quan hình tượng là chủ yếu thì 
trẻ 4-5 tuổi đã xuất hiện tư duy mới đó là tư duy sơ đồ, ở giai đoạn này tình cảm 
và trí tưởng tượng của trẻ rất phong phú, ngôn ngữ của trẻ rất phát triển. Trẻ có 
khả năng khái quát sự vật hiện tượng không chỉ ở thuộc tính bên ngoài mà còn 
cả thuộc tính bên trong, nhưng mức độ khả năng khái quát của trẻ không giống 
nhau nên tùy thuộc vào sự phát triển của từng trẻ để có phương pháp phù hợp 
phát triển tính tích cực cá nhân và hướng đến sự phát triển ngôn ngữ hiệu quả 
nhất cho trẻ.
2. Thực trạng vấn đề
 - Trang thiết bị dạy học hiện đại như: máy tính, máy chiếu, thiết bị ghi 
âm... đầy đủ, tuy vậy đồ dùng tự tạo của giáo viên còn hạn chế... nên làm hiệu 
quả giảng dạy, truyền thụ của cô hạn chế và không hấp dẫn, thu hút trẻ ham học 
hỏi, tìm tòi, ít hấp dẫn và không gây hứng thú nhiều cho trẻ.
 - Đội ngũ giáo viên đều được đào tạo, bồi dưỡng đúng nghề nhưng chưa 
thực sự chuyên tâm đầu tư thời gian đi sâu nghiên cứu, tìm hiểu, thuần thục đặc 
biệt giọng kể của giáo viên còn thiếu diễn cảm, hệ thống câu hỏi cô giáo chuẩn bị 
và đưa ra trong quá trình giảng dạy chưa phong phú, chưa có nhiều kinh nghiệm 
trong việc tạo hứng thú cho trẻ tích cực tham gia kể chuyện sáng tạo, chưa đáp 
ứng được các đối tượng trẻ trong lớp.
 - Trong số phụ huynh, trình độ văn hóa không đồng đều, trong đó rất 
nhiều phụ huynh chưa thấy được vị trí tầm quan trọng của việc bồi dưỡng ngôn 
ngữ cho trẻ, nên thiếu quan tâm đến việc rèn luyện trẻ kể chuyện sáng tạo giúp 
cho trẻ phát triển ngôn ngữ. 
 - Khả năng tiếp nhận, lĩnh hội khác nhau, ngôn ngữ trẻ kể chuyện sáng tạo 
phát triển không đồng đều, do vậy đã ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình tiếp thu 
cách kể chuyện sang tạo. Bảng phân loại đánh giá trẻ đầu năm học về lĩnh vực 
kể chuyện sáng tạo phát triển ngôn ngữ trẻ đạt được cho thấy như sau:
 Tổng số: 35 cháu
 Thường xuyên Thỉnh thoảng Không có
 STT Đánh giá Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ Số Tỉ lệ 
 trẻ % trẻ % trẻ %
 1 Hứng thú với KCST 6 17% 19 54% 13 37%
 2 Tập trung chú ý 2 5% 31 88% 5 14%
 3 Trả lời câu hỏi 2 5% 28 8% 8 22%
 2/10 3.2. Biện pháp 2: Lựa chọn truyện, sáng tác truyện và xây dựng kế hoạch giáo dục.
 a. Lựa chọn truyện và sáng tác truyện:
 Đối với trẻ 4-5 tuổi, lứa tuổi rất ham hiểu biết và rất nhạy cảm, ngôn ngữ 
trẻ ngây thơ, trong sáng hồn nhiên giàu hình ảnh và ngữ điệu,... nếu nội dung 
truyện không hay, không gần gũi với trẻ sẽ không hấp dẫn và không gây được 
hứng thú, làm trẻ chán không muốn tham gia vào giờ học. Do vậy câu chuyện cô 
kể cũng phải có nội dung hay, hấp dẫn, phù hợp với trẻ, chính vì vậy mà tôi luôn 
phải tìm chọn những câu chuyện hay theo chủ điểm để kể mẫu cho trẻ nghe. 
Được nghe câu chuyện hay trẻ rất thích và có ý tưởng kể chuyện sáng tạo cho 
mình.
 Ví dụ:
 - Chủ đề “Trường mầm non” tôi đã chọn truyện” Mai Mai đến trường” trẻ 
rất thích vì có nội dung gần gũi với trẻ giống như cuộc sống hiện tại của trẻ. Tuy 
nhiên, khi kể tôi không giới thiệu tên truyện để trẻ tự đặt tên cho câu chuyện cô 
kể, trẻ đã đặt tên cho câu chuyện là “ Bé Mai Mai đến trường”, “ Cô giáo của 
bạn Mai Mai”,... Trẻ đã sáng tạo kể các câu chuyện như “ Bé Bi đi học”, “ Cô 
giáo em”,...
 Ngoài việc lựa chọn truyện hay phù hợp tôi còn có thể nghĩ và sáng tác 
truyện để phù hợp với mục đích yêu cầu chủ điểm như chủ đểm thế giới thực vật 
tôi đã sáng tác truyện về quả. Khi được nghe truyện các con lớp tôi còn reo lên “ 
hay quá” và đặt tên cho câu chuyện là “ Chôm Chôm dũng cảm”, “ Bạn Cam 
biết lỗi” “ Tên Chuột gây sự”,... Kết quả 100% trẻ thích truyện.
 Chủ đề thế giới động vật tôi đã sáng tác một câu chuyện nhỏ có chó sói và 
3 anh em dê đó là truyện “BA CHÚ DÊ VÀ NGỰA VẰN ”. 
 Với nội dung chuyện có ba anh em dê đi ăn cỏ, em dê út gặp ngựa vằn dọa 
thì sợ bỏ chạy, anh dê hai gặp ngựa vằn đã đánh lại nhưng sừng còn bé chưa 
nhọn nên không húc được ngựa vằn. Còn dê cả sừng nhọn đã đánh được ngựa 
vằn, dê cả còn giúp ngựa vằn nhận ra lỗi của mình. Ngựa vằn đã rất hối hận, biết 
xin lỗi ba anh em dê và chúng kết bạn với nhau, trở thành những người bạn tốt 
của nhau. Câu chuyện có các tình huống nguy hiểm, có nhiều giọng nhân vật, 
ngôn ngữ gần gũi với trẻ, có anh em biết giúp đỡ nhau, dạy trẻ biết học tập dê cả 
tha thứ, giúp đỡ cho người khác. Khi mắc lỗi( ngựa vằn) phải biết nhận lỗi, xin 
lỗi, biết sửa sai sẽ được tha thứ và yêu thương. Kết thúc truyện có hậu, hướng 
trẻ đến những điều tốt đẹp tích cực, trẻ rất thích. Kết quả 100% trẻ thích truyện.
 b. Xây dựng kế hoạch giáo dục:
 Chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay, các hoạt động của trẻ tiến 
hành theo chủ đề. Kể chuyện sáng tạo cũng mang nội dung theo từng chủ điểm. 
 4/10 Để đảm bảo trẻ có thể tiếp thu kiến thức và hình thành kĩ năng một cách 
tốt nhất. Giáo viên cần hiểu nhu cầu, sở thích, trình độ và khả năng của trẻ để 
tạo nhiều cơ hội cho trẻ được học tự nhiên, tích cực, tự tin và thoải mái khi tham 
gia vào các hoạt động kể chuyện sáng tạo. Bên cạnh mọt môi trường hoạt động 
với đầy đủ các loại đồ dùng trực quan đa dạng và phong phú thì chúng ta còn 
phải hướng dẫn trẻ cách sử dụng ngôn ngữ phù hợp với tính cách nhân vật và lời 
kể sáng tạo. Để tạo mọi cơ hội cho trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động 
kể chuyện sáng tạo, theo tôi chúng ta cần thực hiện những điều sau:
- Xác định mục đích, yêu cầu
- Dựa vào kết quả mong đợi của chương trình và khả năng của trẻ để xác định 
về kiến thức, kĩ năng và thái độ cần đạt của trẻ trong hoạt động phát triển ngôn 
ngữ phù hợp với độ tuổi.
- Hình thức tổ chức: Đối với độ tuổi mẫu giáo nhỡ, việc phát triển ngôn ngữ cho 
trẻ qua hoạt động kể chuyện sáng tạo không cần thiết phải tổ chức trong hoạt 
động học. 
 Ví dụ: Gà cón xinh đẹp đáng yêu, sói già gian ác, bà tiên ông bụt thì tốt bụng
còn phù thuỷ thì độc ác.
 Bên cạnh đó cô giáo còn định hướng cho trẻ quan sát các tranh chuyện , 
sử dụng công nghệ thông tin cho trẻ làm quen với các câu chuyện. Đồng thời 
kết hợp tri giác với đàm thoại giữa cô và trẻ, giúp trẻ nhận xét đánh giá nội dung 
truyện một cách chính xác và nói lên ý tưởng của mình qua sự nhận thức.
 Giáo viên dạy trẻ kể chuyện theo từng nhóm, trẻ sẽ được cùng nhau xây 
dụng ý tưởng cho câu chuyện, phân công nghiệm vụ để cùng chia sẻ câu chuyện 
của nhóm mình cho các nhóm khác, các bạn trong lớp cùng lắng nghe câu 
chuyện của nhóm mình. Củng cố và khắc sâu kiến thức, mở rộng vốn hiểu biết 
về thế giới xung quanh, sự tự tin của trẻ.
* Trẻ sử dụng đồ dùng trực quan vào hoạt động kể chuyện sáng tạo như sau 
- Sử dụng rối tay: dạy trẻ sử dụng từng con một, kết hợp với lời nói, ngôn ngữ 
biểu cảm cùng với cách diễn rối qua cử động các con rối đi lại.
- Ghép tranh kể chuyện: chọn những tranh mà trẻ thích ghép thành một dải câu 
chuyện sau đó kể từng tranh kết hợp với lời nói chỉ dẫn thông qua các nhân vật 
trong tranh.
- Ghép các nhân vật kể chuyện: chọn những nhân vật mà trẻ thích, sau đó ghép 
các nhân vật với nhau tạo thành một câu chuyện theo ý tưởng của trẻ.
- Kể chuyện bằng sa bàn: chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển 
các nhân vật đó trên sa bàn. Nói đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo 
nhân vật sử dụng.
 6/10 Để phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động kể chuyện sáng tạo có 
thể áp dụng, lồng ghép cho trẻ ở rất nhiều các hoạt động khác nhau. Tạo điều 
kiện thay đổi không khí, trạng thái khi kể chuyện. Làm cho trẻ thấy hứng thú, có 
nhiều cơ hội trải nghiệm, giúp cho trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tự tin và 
toàn diện nhất.
 Bằng những lời ca, lời đối thoại,những câu đố, những bài đồng dao, ca 
dao hay một số trò chơi xen lẫn.
Ví dụ: Bài thơ “Thỏ bông bị ốm” “Ong và bướm”, “Cá vàng bơi”.hoặc cho trẻ 
đọc thuộc các câu đố về con chó, mèo, lợn, cá, gàhay một số bài đồng dao, ca 
dao “Vè chim”, “Đi cầu đi quán”.
 Âm nhạc là môn bổ trợ cho rẻ làm quen với tác phẩm văn học, dễ gây ấn 
tượng cho người xem, vì thế tôi cho trẻ hát thuộc các bài hát: “ Thương con 
mèo”, “Một con vịt”, “đố biết con gì”, “Trời nắng trời mưa”giúp trẻ khi kể 
chuyện về con vật nào trẻ có thể hát về các con vật đó phù hợp với nội dung câu 
chuyện.
 Việc tích hợp các môn học khác, các trò chơi vào cho trẻ kể chuyện sáng 
tạo là việc cung cấp thêm một số kiến thức bổ trợ cho câu chuyện sinh động 
hơn. Ở lứa tuổi này tâm lý của trẻ thường mau nhớ chóng quên. Vì vậy vào giờ 
đón trả trẻ tôi đưa trẻ vào góc văn học để hướng dẫn trẻ kiến thức mới và củng 
cố kiến thức cũ. 
 3.5. Biện pháp 5: Phối kết hợp với Phụ huynh 
 Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và 
nhà trường. Chính vì vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một biện 
pháp không thể thiếu. Phụ huynh chính là nhân tố quết định trong việc tạo nguồn 
nhiên liệu của góc văn học và rèn luyện khả năng nghe, phân tích tình huống, tư 
duy logic cũng như ngôn ngữ diễn để phát triển ngôn ngữ cho trẻ một cách toàn 
diện nhất. Trong cuộc họp phụ huynh đầu năm giáo viên nêu tầm quan trọng của 
lĩnh vực phát triển ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là thông qua hoạt động kể chuyện 
sáng tạo
 Hàng tháng tuyên truyền với phụ huynh qua các biểu bảng nêu lên nội 
dung về chủ điểm, về các câu chuyện sáng tạo của cô và trẻ. Qua đó phụ huynh 
thấy được ngôn ngữ của trẻ phát triển như thế nào và có biện pháp kích thích sự 
phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại gia đình.
Ví dụ: Cô trao đổi với phụ huynh về những câu chuyện sáng tạo trẻ đã kể, yêu 
cầu phụ huynh về nhà cho trẻ kể lại câu chuyện đó hoặc kích thích trẻ kể các câu 
chuyện khác. Như vậy ngôn ngữ của trẻ được phát triển một cách phong phú và 
đa dạng.
 8/10