Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4 đến 5 tuổi

 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4–5 tuổi
 MỤC LỤC
STT NỘI DUNG TRANG
 A/ ĐẶT VẤN ĐỀ 2 - 3
 B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 4 - 26
 I Cơ sở lý luận 4
 II Cơ sở thực tiễn 4 - 5
 III Thực trạng 5 - 7
 1 1. Thuận lợi 5
 2 2. Khó khăn 6
 3 3. Thực trạng 6 - 7
 IV Các biện pháp đã tiến hành 7 - 24
 Biện pháp 1: Tự học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ 
 1 chuyên môn và xác định những kỹ năng sống cơ bản 7 - 9
 cần dạy trẻ
 Biện pháp 2: Tạo môi trường trong và ngoài lớp thực 
 2 10 - 11
 hiện nhiệm vụ dạy trẻ kỹ năng sống.
 Biện pháp 3: Lập kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho 
 3 11 - 14
 trẻ theo tuần, tháng
 Biện pháp 4: Giáo dục kỹ năng sống thông qua các 
 4 14 - 23
 hoạt động.
 Biện pháp 5: Làm tốt công tác tuyên truyền, phối kết 
 5 23 - 24
 hợp với phụ huynh
 V Hiệu quả của sáng kiến 25 - 26
 1 Đối với trẻ 25
 2 Đối với giáo viên 26
 3 Đối với phụ huynh 26
 C/ KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 27 - 29
 I Kết luận 27 - 29
 II Kiến nghị 29
 D/ TÀI LIỆU THAM KHẢO 30
 2 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4–5 tuổi
cuộc sống và biết sử dụng linh hoạt kỹ năng này thì không đảm bảo cá nhân đó 
có thể đưa ra các quyết định hợp lý, giao tiếp có hiệu quả và có mối quan hệ tốt 
với mọi người. Kỹ năng sống chính là năng lực tâm lý xã hội để đáp ứng và đối 
phó những yêu cầu và thách thức trong cuộc sống hàng ngày. Chính vì vậy, việc 
đi sâu lồng ghép dạy kỹ năng sống cho trẻ phù hợp với từng độ tuổi từ lứa tuổi 
mầm non vô cùng cần thiết. Là một giáo viên mầm non hằng ngày tiếp xúc với 
trẻ, tôi luôn trăn trở và tìm mọi cách để rèn trẻ những kỹ năng sống giúp cho trẻ 
phát triển một cách toàn diện. Từ những thực tế trên năm học 2016 -2017 tôi đã 
mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 
tuổi” làm đề tài cho bản sáng kiến kinh nghiệm của mình. 
 4 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4–5 tuổi
đình mà của cả xã hội. Trẻ mầm non là giai đoạn hết sức quan trọng, thời điểm 
này, tất cả mọi việc của trẻ đều mới bắt đầu: Bắt đầu ăn, bắt đầu nói, bắt đầu 
khám phá thế giới xung quanh và vận động bằng chính đôi tay, đôi chân của 
mình. Do đó, chúng ta không cần thiết phải dạy trẻ những điều cao siêu, lớn lao 
mà đơn giản chỉ cần giúp trẻ có một số kỹ năng sống cơ bản để trẻ có thể phục 
vụ chính bản thân trẻ, bảo vệ được cơ thể non nớt của chính mình mà thôi.
 Ngày xưa, trong gia đình trẻ chỉ việc nghe lời cha mẹ, đến trường học thì 
nghe lời cô giáo, nhường nhịn bạn bè. Một hành vi sai trái thường bị xã hội đồng 
loạt lên án, nên ít ai dám hành động tiêu cực. Ngày nay thì khác, những gì học 
trong gia đình và tác động của xã hội rất khác nhau qua bạn bè, truyền thông đại 
chúng, phim ảnhTrong nhiều trường hợp, trẻ phải tự ứng phó một mình. Với 
sự bùng nổ thông tin, trẻ tiếp cận với đủ thứ loại tác động, tốt có, xấu có. Một số 
không nhỏ phải rời bỏ gia đình, hoặc phải bươn chải kiếm sống, thậm chí gánh 
vác trách nhiệm của người lớn. Do ngày càng phải có nhiều việc phải quyết định 
một mình nên trẻ không chỉ cần được biết thế nào là điều hay lẽ phải mà còn 
phải có khả năng hành động theo nhận thức.
 Trước tình hình này, các nhà giáo dục thế giới đã cùng tìm cách giáo dục 
để tạo cho trẻ năng lực tâm lý xã hội, nhằm ứng phó với những yêu cầu và thách 
thức của cuộc sống hàng ngày. Đó là kỹ năng sống nhằm giúp trẻ biến nhận thức 
thành hành động, nghĩa là trẻ không chỉ hiểu biết mà còn phải làm được điều 
mình hiểu. Cách dạy cũ theo kiểu giảng suông, dạy vẹt, học vẹt không đạt được 
sự thay đổi hành vi này. Trong cách giáo dục mới, trẻ được giúp đỡ để biết mình 
là ai, mình muốn gì, có mục đích gì trong cuộc sống, biết dung hòa giữa cái tôi 
và cái chúng ta, có những lựa chọn và quyết định đúng trước những biến cố do 
cuộc sống đưa đến.
 Tuy nhiên giáo dục kỹ năng sống không dễ chút nào, trên thực tế, trong xã 
hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà 
không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm 
hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác và các kĩ năng 
trong cuộc sống rất hạn chế. Khó khăn cho trẻ trong việc có tình huống bất ngờ 
xảy ra. Đó là khó khăn chung của toàn xã hội và cũng là khó khăn của trường 
chúng tôi khi giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
 III/ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
 1/ Thuận lợi.
 - BGH nhà trường tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên đi học nâng cao 
trình độ chuyên môn.
 6 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4–5 tuổi
chơi xong có người cất dọn. Dạy kỹ năng sống cho trẻ mầm non là giúp trẻ có 
kinh nghiệm trong cuộc sống, trẻ mạnh dạn tự tin hơn, kỹ năng giao tiếp tốt hơn. 
Vì vậy để thế hệ con người trong tương lai có đầy đủ hành trang cho cuộc sống 
nhằm thích ứng với xã hội hiện đại thì việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là một 
vấn đề cần thiết. Mặc dù vậy nhưng theo thực tế tại lớp mình, tôi nhận thấy đa 
số phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng việc cần giáo dục kỹ năng 
sống cho trẻ, cũng như đa số trẻ chưa có kỹ năng tốt trong cuộc sống hàng ngày.
 Theo khảo sát đầu năm học 2016-2017 với tổng số trẻ là 38 cháu, kết quả 
cho thấy
 BẢNG THỐNG KÊ KHẢO SÁT TRÊN TRẺ
TT Tiêu chí đánh giá Số trẻ Đạt Chưa đạt
 Kỹ năng tự tin 38 14 24
 1
 Tỷ lệ %: 100 37 63
 Kỹ năng thích khám phá học hỏi 38 18 20
 2
 Tỷ lệ %: 100 47 53
 Kỹ năng giao tiếp 38 16 22
 3
 Tỷ lệ %: 100 42 58
 Kỹ năng tự phục vụ 38 10 28
 4
 Tỷ lệ %: 100 26 74
 Kỹ năng tự bảo vệ bản thân, 38 15 23
 5 tránh xa những nơi nguy hiểm
 Tỷ lệ %: 100 40 60
 Nhìn vào kết quả khảo sát trên, qua việc trò chuyện với trẻ, trực tiếp dạy 
trẻ, tôi nhận thấy, trẻ chưa có hiểu biết về kỹ năng sống, chưa biết cách giao 
tiếp, còn nhút nhát sợ sệt, chưa biết tự phục vụ bản thân, chưa biết sử lý các tình 
huống nguy hiểm Từ những thực trạng trên, tôi đã lựa chọn một số các biện 
pháp sau để áp dụng vào việc dạy kỹ năng sống cho trẻ:
 IV/ CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH
 1/ Biện pháp 1: Tự học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn 
và xác định những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ.
 Bản thân tôi luôn xác định muốn dạy trẻ mẫu giáo nhỡ có kỹ năng sống 
thì việc làm đầu tiên là cô giáo phải có kiến thức chuẩn xác về kĩ năng thực 
hành, chính vì điều đó mà bản thân tôi luôn tìm tòi học hỏi các tài liệu có liên 
quan để nghiên cứu. Không chỉ có vậy, tôi còn trao đổi, học tập các bạn đồng 
nghiệp những kinh nghiệm hay, kinh nghiệm quý khi chăm sóc, dạy dỗ trẻ. 
 8 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4–5 tuổi
nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những 
người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình 
huống ở mọi nơi. 
 + Kỹ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một 
trong những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát 
khao được học. Giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để 
khêu gợi tính tò mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu 
chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí 
não nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được. 
 + Kỹ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn 
đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến 
thức của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá 
quan trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác 
như đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi 
nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn 
sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn 
sàng học mọi thứ. 
 Ngoài ra, ở trường mầm non giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn hóa trong 
ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự 
rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ 
dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi 
vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời 
trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, thìa  hoặc biết 
giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất, không làm ảnh hưởng đến 
người xung quanh.
 Để thực hiện được các nội dung đã lựa chọn, bản thân tôi thấy mình cần 
đổi mới phương pháp giảng dạy, phải biết phát huy năng khiếu, tiềm năng sáng 
tạo ở mỗi trẻ. Bên cạnh đó bản thân giáo viên cũng cần linh hoạt khi tổ chức các 
hoạt động chăm sóc giáo dục nhằm phát huy tính tích cực của trẻ, giúp trẻ hứng 
thú, chủ động khám phá tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc 
giải quyết các tình huống khác nhau. Giáo viên cần giúp trẻ có được mối liên hệ 
với các bạn trong lớp từ đó dạy trẻ cách chia sẻ, biết giúp đỡ bạn bè, biết lắng 
nghe và tự tin khi diễn đạt ý kiến của mình với các bạn và mọi người xung 
quanh. Bên cạnh đó tôi thường xuyên liên hệ, trao đổi với phụ huynh để trao đổi 
về tình hình của mỗi trẻ để từ đó tìm ra các biện pháp giáo dục kỹ năng sống 
cho trẻ thích hợp nhất, mang lại hiệu quả cao nhất. 
 10 Một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 4–5 tuổi
ngày. Để duy trì, bổ sung nhu cầu đọc sách của trẻ, nhà trường vận động cha mẹ 
thường xuyên tặng sách cho góc thư viện của trẻ tại trường, tại lớp và ngay ở gia 
đình.
 - Tham mưu, ý kiến với nhà trường về trang trí sân trường các khẩu hiệu 
nhắc nhở giáo viên, người lớn phải gương mẫu như: “Yêu thương, tôn trọng trẻ, 
giữ lời hứa với trẻ”; “Mỗi cô giáo là tấm gương sáng về đạo đức, tự học, sáng 
tạo” bằng chính hình ảnh giáo viên và học sinh của trường, đặc biệt chú ý đưa 
hình ảnh đẹp của các trẻ có hành vi tốt để từ đó giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi, 
giúp trẻ thể hiện bản thân và luôn biết giữ gìn, là điều kiện để khen ngợi sự cố 
gắng của trẻ. 
 Ảnh 2: Môi trường trang trí ngoài lớp học
 3/ Biện pháp 3: Xây dựng kế hoạch giáo dục kỹ năng sống cho trẻ 
theo tuần, tháng.
 Sau khi Ban giám hiệu triển khai kế hoạch giáo dục trẻ trong đó có giáo 
dục kỹ năng sống, tổ chuyên môn họp xây dựng kế hoạch chung và tôi đã dựa 
vào kế hoạch chung để xây dựng kế hoạch phù hợp với lớp mình. Cụ thể như 
sau: 
 Tháng Nội dung Ghi chú
 - Dạy trẻ các kỹ năng như chào hỏi, cảm ơn, xin lỗi; lễ 
 phép với người lớn, tôn trọng bạn bè; vui vẻ, thân 
 thiện, đoàn kết với bạn bè
 12